Διευκρινιστική εγκύκλιο αναφορικά με το πειθαρχικό δίκαιο των φοιτητών των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, εξέδωσε σήμερα (14/10) το Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, στο πλαίσιο εφαρμογής του νόμου 5224/2025.
Η διευκρινιστική εγκύκλιος καθορίζει αναλυτικά:
-την διαδικασία συγκρότησης του πειθαρχικού συμβουλίου φοιτητών,
-την διαδικασία ανάδειξης εκπροσώπου των φοιτητών,
-τα πειθαρχικά παραπτώματα,
-την διαδικασία άσκησης πειθαρχικής δίωξης,
-τις πειθαρχικές ποινές,
-το περιεχόμενο των αποφάσεων των πειθαρχικών οργάνων,καθώς και ,
-την υποχρέωση των Ιδρυμάτων να υποβάλλουν ετήσια απολογιστική έκθεση των πειθαρχικών υποθέσεων.
Σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Παιδείας τονίζει τα εξής:
«Με τον νέο νόμο εισήχθη ένα ενιαίο, σύγχρονο και αποτελεσματικό πλαίσιο (άρθρα 195 έως 205Α του ν. 4957/2022 (Α΄141), όπως τροποποιήθηκαν με τον ν. 5224/2025 (Α΄142) με στόχο την ενίσχυση της λογοδοσίας, την εμπέδωση της ευνομίας και την προστασία της ακαδημαϊκής λειτουργίας στα πανεπιστήμια.
Κεντρικοί άξονες της μεταρρύθμισης είναι η θεσμοθέτηση ενιαίου πειθαρχικού συμβουλίου φοιτητών ανά Α.Ε.Ι., η καθορισμένη χρονική διάρκεια για την έναρξη και ολοκλήρωση των πειθαρχικών διαδικασιών, η υποχρεωτική επιβολή ποινής οριστικής διαγραφής σε περιπτώσεις αμετάκλητης καταδίκης για συγκεκριμένα κακουργήματα, καθώς και η δημιουργία μηχανισμού παρακολούθησης των πειθαρχικών υποθέσεων μέσω ειδικής ψηφιακής πλατφόρμας που θα λειτουργήσει στο Υπουργείο εντός του 2026.
Η μεταρρύθμιση αυτή εντάσσεται στη συνολική πολιτική της Κυβέρνησης για την αναβάθμιση της ποιότητας, της ασφάλειας και της διαφάνειας στην Ανώτατη Εκπαίδευση.
Η υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Σοφία Ζαχαράκη, δήλωσε:
«Με το νέο θεσμικό πλαίσιο που διέπει το πειθαρχικό δίκαιο των φοιτητών μας, θέτουμε τις βάσεις για ένα πανεπιστήμιο που λειτουργεί με κανόνες, δικαιοσύνη και διαφάνεια. Θέλουμε ιδρύματα ανοιχτά στη γνώση και κλειστά στην ανομία. Πανεπιστήμια που υπηρετούν αποκλειστικά τη μόρφωση και προάγουν την αξιοκρατία.
Με τις νέες διατάξεις ενισχύεται η λογοδοσία των οργάνων των Α.Ε.Ι., διασφαλίζοντας ότι κάθε ένα από αυτά, θα ασκεί τις αρμοδιότητές του με ευθύνη και αντικειμενικότητα. Η Πολιτεία οφείλει να οικοδομεί ένα περιβάλλον ασφάλειας και σεβασμού για κάθε φοιτητή και φοιτήτρια, και αυτό ακριβώς πράττουμε σήμερα.
Η ευνομία και η συνέπεια δεν είναι τιμωρητικές έννοιες – είναι η προϋπόθεση για ελεύθερη ακαδημαϊκή ζωή και ουσιαστική πρόοδο. Για ένα σύγχρονο δημόσιο πανεπιστήμιο, αντάξιο των φοιτητών, των καθηγητών και της κοινωνίας μας».
Ο υφυπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Καθ. Νικόλαος Παπαϊωάννου, δήλωσε σχετικά:
«Με τις νέες διατάξεις διαμορφώνουμε έναν πειθαρχικό μηχανισμό με συγκεκριμένα χρονικά όρια και δυνατότητες άμεσης αντίδρασης, ώστε οι συνέπειες να επέρχονται έγκαιρα και με αντικειμενικότητα. Ενισχύεται η λογοδοσία των οργάνων των Α.Ε.Ι. που παραλείπουν να ασκήσουν τις προβλεπόμενες αρμοδιότητές τους και θεσπίζονται μηχανισμοί εποπτείας τόσο για τις πειθαρχικές όσο και για τις ποινικές υποθέσεις των φοιτητών.
Πρόκειται για μια ουσιαστική θεσμική τομή που ενδυναμώνει τη διαφάνεια, τη συνέπεια και το κύρος της Ανώτατης Εκπαίδευσης, αλλά και την ασφάλεια των Ιδρυμάτων στη χώρα μας».
Πειθαρχικό Δίκαιο Φοιτητών: Τι ίσχυε – Τι αλλάζει
Το πειθαρχικό πλαίσιο για τους φοιτητές των ΑΕΙ αλλάζει. Ο νόμος 5224/2025 και η εγκύκλιος του Υπουργείου Παιδείας φέρνουν σειρά παρεμβάσεων στο προηγούμενο καθεστώς που όριζε ο ν. 4957/2022.
Δείτε συνοπτικά τι ίσχυε πριν και τι προβλέπεται τώρα:
1. Πειθαρχικά Όργανα & Συμβούλια
Πριν (ν. 4957/2022): Υπήρχαν πειθαρχικά όργανα (Πρύτανης, Κοσμήτορας κ.ά.) και Πειθαρχικό Συμβούλιο Φοιτητών χωρίς ενιαία σύσταση σε κάθε ΑΕΙ. Δεν ήταν υποχρεωτική η παρουσία φοιτητή εκπροσώπου.
Τώρα (ν. 5224/2025): Καθιερώνεται ενιαίο Πειθαρχικό Συμβούλιο ανά ΑΕΙ, με συγκεκριμένη σύνθεση, θητείες και διαδικασίες συγκρότησης.
2. Χρονικά Όρια για Διαδικασίες
Πριν: Υπήρχαν ενδεικτικές προθεσμίες (π.χ. 15 μέρες για απολογία), χωρίς συνολικό χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης.
Τώρα: Θεσπίζονται σαφείς προθεσμίες για κάθε στάδιο της διαδικασίας, με στόχο την έγκαιρη ολοκλήρωση.
3. Ποινές & Κακουργήματα
Πριν: Η οριστική διαγραφή ήταν προαιρετική και εφαρμόσιμη μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις σοβαρών παραπτωμάτων.
Τώρα: Εισάγεται υποχρεωτική διαγραφή για φοιτητές με αμετάκλητη καταδίκη για συγκεκριμένα κακουργήματα.
4. Ψηφιακή Παρακολούθηση
Πριν: Δεν υπήρχε κεντρικός έλεγχος ή μηχανισμός παρακολούθησης πειθαρχικών υποθέσεων.
Τώρα: Δημιουργείται ψηφιακή πλατφόρμα στο Υπουργείο Παιδείας (θα λειτουργήσει το 2026), για κεντρική παρακολούθηση όλων των πειθαρχικών υποθέσεων στα ΑΕΙ.
5. Ανώτατη Διάρκεια Φοίτησης & Διαγραφές
Πριν: Υπήρχε το πλαίσιο ν+2 / ν+3, αλλά χωρίς ξεκάθαρη εφαρμογή και διαδικασία διαγραφής.
Τώρα: Η διαγραφή είναι αυτοδίκαιη για όσους υπερβαίνουν το όριο, δύο μήνες μετά την επαναληπτική εξεταστική Σεπτεμβρίου, εκτός αν υποβληθεί εμπρόθεσμη αίτηση παράτασης.
6. Παράταση Σπουδών
Πριν: Η παράταση δινόταν με ασάφεια, χωρίς σαφή όρια και διαδικασίες.
Τώρα: Καθορίζονται ρητά οι προϋποθέσεις (εκκρεμεί πτυχιακή, πρακτική, σοβαροί λόγοι), με δυνατότητα παράτασης έως 2 ή 3 εξάμηνα.
7. Ετήσιος Απολογισμός ΑΕΙ
Πριν: Δεν υπήρχε υποχρέωση ενημέρωσης του Υπουργείου για πειθαρχικές υποθέσεις.
Τώρα: Τα ΑΕΙ οφείλουν να υποβάλλουν ετήσια απολογιστική έκθεση για πειθαρχικά θέματα στο Υπουργείο Παιδείας.
8. Σύνδεση με Ποινικές Υποθέσεις
Πριν: Η πειθαρχική διαδικασία μπορούσε να λάβει υπόψη μια ποινική απόφαση, αλλά δεν ήταν δεσμευτική για την ποινή.
Τώρα: Αν υπάρξει αμετάκλητη ποινική καταδίκη για συγκεκριμένα αδικήματα, το πειθαρχικό όργανο υποχρεούται να επιβάλει διαγραφή.
Ο νέος νόμος επιχειρεί να θέσει πιο αυστηρό, λειτουργικό και διαφανές πλαίσιο, τόσο για την αντιμετώπιση παραπτωμάτων, όσο και για την ορθολογική διαχείριση των «αιωνίων» φοιτητών.
Η χρήση ψηφιακών εργαλείων και η υποχρέωση απολογισμού, ενισχύουν την λογοδοσία των ΑΕΙ και του ίδιου του συστήματος.
