Η υπόθεση των ενεργειακών αγωγών δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα του τρόπου μεταφοράς της ενέργειας μέσω της Μέσης Ανατολής τον 21ο αιώνα.
Έξι χρόνια μετά τη σύγκρουση που έχει στοιχίσει τη ζωή σε τουλάχιστον 400.000 ανθρώπους, υπάρχει πλέον η πεποίθηση ότι η αιματοχυσία στη Συρία είναι απλώς ένας ακόμα πόλεμος για τους ενεργειακούς πόρους της Μέσης Ανατολής.
Η θεωρία για την αιματοχυσία αποτελεί αντιπαράθεση για δύο προτεινόμενους αγωγούς που θα διέσχιζαν ολόκληρη τη χώρα προς την Τουρκία και την Ευρώπη.
Παρόλο που κανένας αγωγός δεν ήταν πραγματικά ρεαλιστικός, αυτό δεν μείωσε την απήχηση της θεωρίας για τον βασικό λόγο της σύγκρουσης στη Συρία.
Ο πρώτος αγωγός υποστηρίζεται από τις ΗΠΑ και διέρχεται από το Κατάρ μέσω της Σαουδικής Αραβίας και της Ιορδανίας στη Συρία. Ο δεύτερος θεωρείται ο υποστηριζόμενος από τη Ρωσία αγωγός που πηγαίνει από το Ιράν, μέσω του Ιράκ, στη Συρία.
Ο πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ-Άσαντ απέρριψε τον αγωγό του Κατάρ το 2009, κατόπιν αιτήματος της Μόσχας, για να εξασφαλίσει ότι δεν θα υπονομευθεί η ευρωπαϊκή εξάρτηση από το ρωσικό αέριο.
Αποτέλεσμα, ισχυρίζονται ορισμένοι σχολιαστές, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους στην Ευρώπη και στον Κόλπο, συμπεριλαμβανομένου του Κατάρ, αποφάσισαν να ενορχηστρώσουν εξέγερση εναντίον του Άσαντ για να διασφαλίσουν ότι τα δικά τους σχέδια θα γίνουν πραγματικότητα και όχι η ιρανική επιλογή.
Η Ρωσία, με τη σειρά της, υποστήριξε τη Συρία για να εξασφαλίσει την επικράτηση των δικών της ενεργειακών συμφερόντων.
Το Ιράν είναι επίσης σύμμαχος του ισχύοντος καθεστώτος στη Δαμασκό.
Αυτοί οι ισχυρισμοί έχουν προωθηθεί από αρκετούς: Το Al Jazeera, που εδρεύει στο Κατάρ, παρουσίασε για πρώτη φορά την έννοια του «πολέμου του Pipelineistan» το 2012.
Ακόμα και το αμερικανικό περιοδικό Foreign Affairs και η εφημερίδα Guardian πρόβαλαν τη θεωρία το 2016 σε άρθρο του Robert Kennedy Jr, ενώ επισημάνθηκε, μεταξύ άλλων, από τον Jill Stein του Green Party, πρώην υποψήφιο πρόεδρο των ΗΠΑ.
Όλες οι κοινωνικές σχέσεις θεωρούνται συχνά καθορισμένες από την εξαγωγή πόρων, τη χρήση και τη μεταφορά τους, συμβάλλοντας στις μοναδικά ασταθείς κοινωνικές σχέσεις της Μέσης Ανατολής.
Οι κοινωνικές δομές, παρά το γεγονός ότι διαθέτουν πλούσια αποθέματα ενέργειας, θεωρούνται ανίκανες να αντιδράσουν σε παλιές και νέες γεωπολιτικές κρίσεις και στις επιπτώσεις της παγκόσμιας κλιματικής αλλαγής, προσθέτοντας εικόνα χρόνιας υπανάπτυξης και συγκρούσεων.
Υποστηρίζεται ότι με βάση τις τοπογραφικές διαστάσεις των ενεργειακών σχέσεων η κοινωνική ζωή αναπτύχθηκε σε σχέση με τους φυσικούς πόρους, την ύλη και την ενέργειά της, αλλά δεν καθορίζεται από μόνη της. Επομένως είναι φυσικό να επαναπροσδιοριστούν οι κοινωνικές ενεργειακές σχέσεις της Μέσης Ανατολής, συμπεριλαμβανομένων και των γεωπολιτικών τους διαστάσεων. Τονίζοντας τον δυναμικό χαρακτήρα τους, την ενέργεια και τις συναφείς υποδομές τους, στη συνέχεια επαναπροσδιορίζονται σε πολιτικές κατηγορίες. Ένα πεδίο κοινωνικών αντιπαραθέσεων και αλλαγών, παρά μια περιοριστική βιοφυσική δομή.
Η έννοια της Κοινωνικής Ενέργειας, λοιπόν, μετατρέπει τη φύση από έναν περιοριστικό εξωτερικό χαρακτήρα σε αναπόσπαστο μέρος της κοινωνικής ανάλυσης και του μετασχηματισμού στη Μέση Ανατολή.
Σύνταξη Κ. Μπετινάκης
