Περίπου 2,5 ώρες κράτησε η συνάντηση που είχαν την Πέμπτη στον Λευκό Οίκο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Πρόκειται για την πρώτη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε έπειτα από έξι χρόνια.

Από τουρκικής πλευράς στη συνάντηση βρέθηκαν: Ο Τούρκος Υπουργός Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ, ο Υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, ο Αντιπρόεδρος Τζεβντέτ Γιλμάζ και ο Υπουργός Οικονομικών Μεχμέτ Σιμσέκ

Από αμερικανικής πλευράς συμμετείχαν: Ο Αντιπρόεδρος Τζ. Ντ. Βανς, ο Υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, ο Υπουργός Πολέμου Πιτ Χέγσεθ και ο Υπουργός Οικονομικών Σκοτ ​​Μπέσεντ.

Λίγες ώρες μετά τη συνάντηση τουρκική κυβέρνηση ανακοίνωσε  ότι υπεγράφησαν δύο συμφωνίες ανάμεσα στην Τουρκία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, χωρίς να δοθούν περισσότερες λεπτομέρειες για το περιεχόμενό τους.

Μνημόνιο συνεργασίας στην πυρηνική ενέργεια υπέγραψαν Ηνωμένες Πολιτείες και Τουρκία

Από την πλευρά του ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ επιβεβαίωσε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Τουρκία υπέγραψαν Μνημόνιο Κατανόησης για τη Στρατηγική Συνεργασία στην Πολιτική Πυρηνική Ενέργεια.

Τη συμφωνία υπέγραψε εκ μέρους της Τουρκίας ο υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ, και εκ μέρους των ΗΠΑ ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, στο περιθώριο της συνάντησης των προέδρων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Τουρκίας, Ντόναλντ Τραμπ και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στο περιθώριο της συνάντησής τους στον Λευκό Οίκο.

Τα έργα που θα υλοποιηθούν στο πλαίσιο της συμφωνίας αναμένεται να ενισχύσουν τη στρατηγική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών σε πολλούς τομείς, από τις ενεργειακές τεχνολογίες έως τις επενδύσεις σε υποδομές.

«Συμμετείχαμε στη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στον Λευκό Οίκο μεταξύ του προέδρου της Τουρκίας κ. Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών κ. Ντόναλντ Τραμπ. Ξεκινήσαμε μια νέα διαδικασία που θα εμβαθύνει ακόμη περισσότερο τη μακροχρόνια και πολυδιάστατη συνεργασία μεταξύ της Τουρκίας και των Ηνωμένων Πολιτειών στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας. Μετά τη συνάντηση, υπογράψαμε το Μνημόνιο Στρατηγικής Συνεργασίας στον τομέα της Πολιτικής Πυρηνικής Ενέργειας, παρουσία των ηγετών και του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ κ. Μάρκο Ρούμπιο. Εύχομαι οι εργασίες που θα πραγματοποιηθούν στο πλαίσιο της συμφωνίας να αποφέρουν αμοιβαία οφέλη και για τις δύο χώρες στο προσεχές μέλλον», δήλωσε ο Τούρκος υπουργός Αλπαρσλάν Μπαϊρακτάρ.

Τομ Μπάρακ: «Εξαιρετική» η συνάντηση Τραμπ–Ερντογάν

Ως «εξαιρετική» χαρακτήρισε ο πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στην Τουρκία Τομ Μπάρακ τη συνάντηση που είχε ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ με τον Τούρκο ομόλογό του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στον Λευκό Οίκο.

Επίσης ο Αμερικανός πρέσβης στην Άγκυρα, Τομ Μπάρακ, δήλωσε ότι τέθηκαν επί τάπητος όλα τα μεγάλα ζητήματα όπως οι ρωσικοί S-400, η επιστροφή της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35, η προμήθεια F-16, η συμφωνία με την Boeing αλλά και η υπόθεση της Halkbank και υπήρξε πρόοδος.

Ο Αμερικανός πρέσβης στην Άγκυρα, Τομ Μπάρακ

«Πιστεύω ότι πολλοί θα εκπλαγούν σχετικά με το πόσο συνεργάσιμες ήταν οι πλευρές μεταξύ τους», πρόσθεσε χαρακτηριστικά.

Απαντώντας σε ερώτηση για τον χρόνο υλοποίησης των συμφωνηθέντων, εξήγησε την καθυστέρηση, λέγοντας «εδώ είναι Ουάσινγκτον, και η λέξη γρήγορα δεν υπάρχει. Παρόλο που πιστεύω ότι θα υπάρξει κάποια πρόοδος, οι νόμοι που έχουν θεσπιστεί από το Κογκρέσο, τόσο ο CAATSA όσο και η τροπολογία στον αμυντικό προϋπολογισμό (NDAA), απαιτούν τη συνεργασία τόσο του Κογκρέσου όσο και του προέδρου. Οι πλευρές βρίσκονται σε τροχιά για να το πετύχουν, και εμείς πιέζουμε για να ολοκληρωθεί αυτό».

Σε ερώτηση για το ενδεχόμενο παραχώρησης των F-35, απάντησε πως «είναι μια διαδικασία και ο Λευκός Οίκος θα σας πει περισσότερα». Για τα F-16, ανέφερε ότι «ισχύει το ίδιο, οι Τούρκοι είναι καλοί στο παζάρι, τα πάντα έχουν να κάνουν με τα χρήματα».

Αναφερόμενος στα προβλήματα που δημιουργεί η Τουρκία στην Ελλάδα και την Κύπρο, ο Αμερικανός πρέσβης σημείωσε ότι «έρχεται μια πολύ καλή πρέσβης στην Αθήνα. Έως τώρα δεν είχαμε με ποιον να τα συζητήσουμε. Έχουμε κοινή κατανόηση να βάλουμε τέλος σε όλα αυτά».

Σε διευκρινιστική ερώτηση εάν ζητείται από την Άγκυρα να σταματήσει τις ενέργειες αυτές, απάντησε «ζητάμε από όλους να τα σταματήσουν όλα αυτά».

Eρντογάν: «Θα κάνουμε ότι μας αναλογεί για τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης»

Νωρίτερα κατά τη διάρκεια της συνάντησης των δύο ηγετών, μπροστά στις κάμερες των Μέσων Ενημέρωσης,  ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υποσχέθηκε ότι η Τουρκία θα κάνει ότι της αναλογεί στο θέμα της επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης. Είπε επίσης ότι θα θέσει στις συνομιλίες που θα ακολουθήσουν και το θέμα των μαχητικών αεροσκαφών F-35 και F-16.

«Θα κάνουμε ότι μας αναλογεί» δήλωσε μεταξύ άλλων ο Τούρκος πρόεδρος αναφερόμενος στο θέμα της Σχολής της Χάλκης, τονίζοντας ότι θα συζητήσει το θέμα με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο. «Θα συζητήσω το θέμα όταν επιστρέψω με τον Βαρθολομαίο» δήλωσε μεταξύ άλλων ο Ταγίπ Ερντογάν ενώπιον των δημοσιογράφων, λίγο πριν ξεκινήσει η κατ’ ίδιαν συνάντηση των δύο προέδρων. Η απάντηση του Ντόναλντ Τραμπ σε αυτή τη δήλωση του Τούρκου ομολόγου του ήταν: «Η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία ήταν εδώ (σ.σ. στον Λευκό Οίκο) και θα ήθελαν πραγματικά να έχουν κάποια βοήθεια».

Ο Τούρκος πρόεδρος αναφέρθηκε και στο θέμα των μαχητικών F-35, από το πρόγραμμα των οποίων η Τουρκία αποβλήθηκε λόγω της αγοράς από τη Ρωσία του συστήματος αεράμυνας S-400, όπως και της προμήθειας νέων και εκσυγχρονισμού του υφιστάμενου παλαιού στόλου των τουρκικών μαχητικών F-16: «Πιστεύω ότι σήμερα θα έχουμε την ευκαιρία να συζητήσουμε διεξοδικά το θέμα των F-35 και F-16, καθώς και το θέμα της Halk Bank», της τουρκικής κρατικής τράπεζας που έχει δικαστικές εκκρεμότητες με την αμερικανική Δικαιοσύνη, κατηγορούμενη για παραβίαση των κυρώσεων προς το Ιράν.

Ερωτηθείς αν προτίθεται συμφωνήσει στην πώληση των F-35 στην Τουρκία, ο Ντόναλντ Τραμπ απάντησε : «Νομίζω ότι θα καταφέρει να αγοράσει ό,τι θέλει να αγοράσει». Όπως είπε, (Ο Ερντογάν) «χρειάζεται ορισμένα πράγματα και εμείς χρειαζόμαστε ορισμένα πράγματα και θα καταλήξουμε σε ένα συμπέρασμα. Θα το μάθετε μέχρι το τέλος της ημέρας».

Ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε επίσης, απαντώντας και πάλι σε σχετική ερώτηση, ότι αν η συνάντηση με τον κ. Ερντογάν είναι καλή «μπορούμε να άρουμε αμέσως» τις κυρώσεις CAATSA.

Υποδεχόμενος τον Ταγίπ Ερντογάν στο Οβάλ Γραφείο, ο Ντόναλντ Τραμπ χαρακτήρισε τον συνομιλητή του «σκληρό άνδρα», που «κάνει καλή δουλειά στη χώρα του», λέγοντας στη συνέχεια: «Έχουμε και οι δύο πολύ καλές σχέσεις. Τόσο το εμπόριο όσο και ο πόλεμος παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στις σχέσεις μας».

Τόνισε, ωστόσο, ότι θα ήθελε να δει την Τουρκία να σταματήσει τις αγορές ρωσικού πετρελαίου. Η Τουρκία, μαζί με την Ουγγαρία και τη Σλοβακία, είναι οι κύριοι αγοραστές ρωσικού πετρελαίου. «Θα ήθελα να σταματήσει να αγοράζει πετρέλαιο από τη Ρωσία, όσο η Ρωσία συνεχίζει την έφοδο εναντίον της Ουκρανίας» είπε ο Τραμπ απευθυνόμενος στον Ερντογάν.

Ο Ντόναλντ Τραμπ παρατήρησε ακόμη ότι ο Ταγίπ Ερντογάν είναι «πολύ σεβαστός» τόσο από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, όσο και από τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι και «θα μπορούσε να ασκήσει μεγάλη επιρροή αν το ήθελε. Προς το παρόν, διατηρεί μια πολύ ουδέτερη στάση». «Το καλύτερο που θα μπορούσε να κάνει είναι να μην αγοράζει πετρέλαιο και φυσικό αέριο από τη Ρωσία» προσέθεσε.

Αναφερόμενος στις εξελίξεις στη Συρία, θέμα που θέτει μετ’ επιτάσεως η ‘Αγκυρα, ζητώντας την ενσωμάτωση των υποστηριζόμενων από τις ΗΠΑ κουρδικών δυνάμεων στον συριακό στρατό και την υπαγωγή της de facto αυτόνομης κουρδικής διοίκησης υπό την εξουσία της κεντρικής κυβέρνησης της Δαμασκού, ο Ντόναλντ Τραμπ έκανε λόγο για επιτυχία στη Συρία του προέδρου Ερντογάν, λέγοντας ότι «σίγουρα έχει λόγο», διευκρινίζοντας όμως παράλληλα ότι ανάλογα αιτήματα έχουν διατυπώσει και η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ. «Μου είπαν να άρω τις κυρώσεις (σ.σ. στη Συρία) και τις ήρα. Ήθελα να τους δώσω την ευκαιρία να πάρουν ανάσα, αλλά ο πρόεδρος Ερντογάν είναι ένας από τους υπεύθυνους εδώ» σημείωσε.

Η επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο Λευκό Οίκο είναι η πρώτη από το 2019, κατά την προηγούμενη προεδρική θητεία του Ντόναλντ Τραμπ, ενώ δεν είχε λάβει πρόσκληση κατά την προεδρία του Τζο Μπάιντεν.

Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, ο Τούρκος Πρόεδρος έφερε μαζί του μια σειρά συμφωνιών, πολλών δισεκατομμυρίων, σε μια προσπάθεια να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με την Ουάσιγκτον που είχαν δεχθεί σοβαρό πλήγμα μετά την αγορά των ρωσικών S-400 και τις διπλωματικές διαφωνίες για τη Συρία.

Διπλωματικοί και στρατιωτικοί κύκλοι υποστήριζαν νωρίτερα πως η συνάντηση αυτή αναμένεται να ανοίξει τον δρόμο για την Τουρκία να αγοράσει μαχητικά αεροσκάφη των ΗΠΑ,  F -16 και F- 35, αεροπλάνα της Boeing, αλλά και υγροποιημένο φυσικό αέριο.

Στο τραπέζι βρέθηκαν επίσης οι συνομιλίες για πιθανή αγορά 40 Eurofighter Typhoon, που προκαλεί αντιδράσεις σε Ελλάδα και Ισραήλ. Παράλληλα, αναμένεται να ανακοινωθεί συμφωνία-μαμούθ της Turkish Airlines για περισσότερα από 200 αεροσκάφη Boeing, μεταξύ των οποίων 787 και 737, καθώς και κινητήρες της General Electric αξίας περίπου 10 δισ. δολαρίων.

Οι συμφωνίες συνολικά αναμένεται να αγγίξουν τα 50 δις δολάρια.

Ένα από τα κορυφαία αιτήματα που αναμενόταν να θέσει ο Τούρκος Πρόεδρος ήταν να επιτραπεί στην Τουρκία να επανενταχθεί στην κοινοπραξία που κατασκευάζει τα Stealth μαχητικά αεροσκάφη F-35 της Lockheed Martin. Ένα δεύτερο αίτημα ήταν να τερματίσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες την υποστήριξή τους στις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις υπό την ηγεσία των Κούρδων.

Και στις δύο περιπτώσεις, η Άγκυρα γνωρίζει τις δυσκολίες. Παρατηρητές προειδοποίησαν ότι παρά τον ενθουσιασμό που υπάρχει, γύρω από την πολυπόθητη υποδοχή του Ερντογάν, η επανένταξη στο πρόγραμμα των F-35 δεν είναι καθόλου βέβαιη, λόγω της μακροχρόνιας και διακομματικής αντίστασης από το Κογκρέσο.

Οι ίδιοι κύκλοι επεσήμαναν πως ο  Ερντογάν βλέπει τη συνάντηση ως μια ευκαιρία να επαναφέρει τις σχέσεις  του με τον Τραμπ, αφού η χώρα του εξακολουθεί να εξαρτάται από τη στρατιωτική και διπλωματική στήριξη των ΗΠΑ, για να διατηρήσει την περιφερειακή της επιρροή.

Την ίδια ώρα, οι προσδοκίες για την αναβάθμιση των σχέσεων με την Ουάσιγκτον ενίσχυσαν τις τουρκικές αγορές.

Διαβάστε επίσης:

Σε βαρύ κλίμα η συνάντηση Τραμπ – Ερντογάν

Κόντρα Ρούμπιο – Ερντογάν