Σύνταξη – επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Οι γιατροί χειρουργούν χωρίς αναισθησία, τα νοσοκομεία δεν έχουν χώρο για να βάλουν τους τραυματίες και οι νεκροί θάβονται σε ομαδικούς τάφους.
Ακόμη και πριν από τη φονική έκρηξη της προηγούμενης εβδομάδας, το σύστημα υγείας της Γάζας βρισκόταν ήδη στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Τουλάχιστον 4000 Παλαιστίνιοι στη Γάζα έχουν δηλωθεί νεκροί από την έναρξη του πολέμου Ισραήλ – Χαμάς και περίπου 12.000 έχουν τραυματιστεί, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας. Το σύστημα υγείας της αντιμετωπίζει μια τεράστια εισροή ασθενών έκτακτης ανάγκης, ενώ την ίδια στιγμή υφίσταται τις συνέπειες του βομβαρδισμού και της διακοπής των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας.
Στις 13 Οκτωβρίου, ο ισραηλινός στρατός είπε σε όλους τους κατοίκους του βόρειου τμήματος της Γάζας να απομακρυνθούν. Αυτό δημιούργησε μια μη αντιμετωπίσιμη κατασταση για νοσοκομεία γεμάτα με ασθενείς που δεν ήταν δυνατό να μετακινηθούν. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας δήλωσε ότι η εντολή εκκένωσης ισοδυναμούσε με «θανατική ποινή» για τους ασθενείς και τους τραυματίες.
«Όλο το σύστημα υγείας καταρρέει γύρω μας», λέει ο Ghassan Abu-Sittah, πλαστικός χειρουργός των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (MSF) που εργάζεται στη Γάζα στο νοσοκομείο Al-Shifa, τη μεγαλύτερη ιατρική εγκατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας. Περιγράφει την εικόνα ενός συστήματος που «έχει απογυμνωθεί μέχρι τα οστά».
Το ορθοπεδικό τμήμα έχει ξεμείνει από τις βίδες και τις ράβδους που απαιτούνται για τη σταθεροποίηση των καταγμάτων, λέει ο Abu-Sittah. Η πίεση του νερού έχει γίνει πολύ αδύναμη για να λειτουργήσουν τα μηχανήματα αποστείρωσης που απολυμαίνουν τον εξοπλισμό, πράγμα που σημαίνει ότι το προσωπικό του νοσοκομείου αναγκάζεται να βασίζεται σε ένα χημικό αντισηπτικό που δεν έχει χρησιμοποιηθεί για δεκαετίες. Δεν υπάρχουν διαθέσιμοι αναπνευστήρες. Δεν υπάρχει αρκετός χώρος ούτε για τους τραυματίες στο νοσοκομείο. «Δεν υπάρχει άλλος χώρος ούτε στρώματα για να βάλουμε τους τραυματίες στους διαδρόμους», λέει ο Abu-Sittah. Το προσωπικό υγειονομικής περίθαλψης είναι εξαντλημένο και παλεύει να αντιμετωπίσει τον συντριπτικό αριθμό των τραυματιών.
Στις 18 Οκτωβρίου, ο Abu-Sittah βοήθησε στη θεραπεία ενός ασθενούς με τραύμα που είχε μολυνθεί και ηταν σηπτικό. Με όλες τις χειρουργικές αίθουσες γεμάτες, οι γιατροί δεν μπόρεσαν να το αντιμετωπίσουν έγκαιρα. Ως αποτέλεσμα ο ασθενής έχασε το πόδι του.
Από τότε που το Ισραήλ απέκλεισε την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας στη Γάζα – πριν από σχεδόν δέκα μέρες – τα νοσοκομεία βασίζονται σε εφεδρικές γεννήτριες. Τώρα εξαντλούνται επικίνδυνα τα καύσιμα. Το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων των Ηνωμένων Εθνών ανέφερε την Τετάρτη ότι το Υπουργείο Υγείας της Γάζας αναδιανέμει καύσιμα από άλλες δημόσιες εγκαταστάσεις για να διατηρήσει σε λειτουργία τις γεννήτριες των νοσοκομείων. «Τους τελειώνουν όλα», λέει ο Zaher Sahloul, πρόεδρος της MedGlobal, μιας ΜΚΟ που υποστηρίζει ιατρικές εγκαταστάσεις στη Γάζα. Η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού (ICRC) δήλωσε ότι χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, «τα νοσοκομεία κινδυνεύουν να μετατραπούν σε νεκροτομεία».
Χειρουργοί στο νοσοκομείο Al-Shifa λειτουργούν χωρίς παυσίπονα, σύμφωνα με τον Χρήστο Χρήστου, διεθνή πρόεδρο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Τα μέλη της ομάδας λένε ότι «άκουσαν τραυματισμένους ασθενείς να ουρλιάζουν από τον πόνο». Το Al-Shifa εργάζεται επί του παρόντος με περισσότερο από 600% πάνω από τη χωρητικότητά του, ανεφερε ο γενικός διευθυντής του Muhammad Abu Salmiya σε άρθρο που δημοσιεύθηκε στο The Lancet στις 18 Οκτωβρίου. Την ίδια μέρα, ο Abu Salmiya είπε στο Associated Press ότι «οι γεννήτριες του νοσοκομείου θα σταματήσουν να λειτουργούν μέσα σε ώρες».
Ο Chris Hanger, εκπρόσωπος του ICRC, δήλωσε ότι οι χειρουργοί στο νοσοκομείο Al-Shifa εργάζονται 24 ώρες την ημέρα για να φροντίσουν τους τραυματίες. «Μας είπαν ότι ολόκληρο το σύστημα έχει γονατίσει καθώς προσπαθούν να κάνουν διαλογή ασθενών, αλλά δεν υπάρχει τρόπος να διαχειριστούν τον αριθμό των θυμάτων», λέει. «Όλα τα χειρουργεία είναι κατειλημμένα».
Το νοσοκομείο Kamal Adwan της Βόρειας Γάζας δέχεται «κυρίως καμένα πτώματα, πτώματα γεμάτα σκάγια, ακρωτηριασμένα σώματα γυναικών και παιδιών», λέει ο Sahloul, ο οποίος βρίσκεται σε τακτική επαφή με τον Hussam Abu Safiya, επικεφαλής γιατρό της MedGlobal στη βόρεια Γάζα. «Σχεδόν όλα τα θύματά τους είναι γυναίκες και παιδιά», λέει ο Sahloul.
Μια άλλη ανησυχία είναι ότι ο τεράστιος αριθμός των νεκρών μπορεί να οδηγήσει σε ξέσπασμα επιδημίας. «Το νοσοκομείο ξεχειλίζει από πτώματα», λέει ο Sahloul. Ο Abu Safiya, γιατρός που εργάζεται στη βόρεια Γάζα, ανησυχεί ότι τα σώματα που αποσυντίθενται θα μολύνουν το νερό και θα προκαλέσουν έξαρση ασθενειών.
Στις 18 Οκτωβρίου, και οι πέντε μονάδες επεξεργασίας λυμάτων της Γάζας αναγκάστηκαν να κλείσουν λόγω έλλειψης ρεύματος, σύμφωνα με το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων του ΟΗΕ, αυξάνοντας τον κίνδυνο υδατογενών ασθενειών. Το νοσοκομείο Al-Shifa θάβει πτώματα σε ομαδικούς τάφους.
Με τους πόρους περιορισμένους, έχει δοθεί προτεραιότητα στη φροντίδα των πιο σοβαρά τραυματισμένων ατόμων. Αυτό σημαίνει ότι οι ασθενείς που χρειάζονται συνεχή θεραπεία για καρκίνο και άλλες ασθένειες δεν μπορούν πλέον να φροντίζονται. Το Νοσοκομείο Τουρκοπαλαιστινιακής Φιλίας, στα νότια της πόλης της Γάζας, βρίσκεται στα πρόθυρα του κλεισίματος, πράγμα που σημαίνει ότι και οι 9.000 ασθενείς με καρκίνο στη Λωρίδα της Γάζας θα μείνουν χωρίς περίθαλψη. «Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους θα πεθάνουν», λέει ο Sahloul. «Όχι από τους βομβαρδισμούς, αλλά από την έλλειψη πρόσβασης σε κρίσιμα φάρμακα».
Μετά τις συνομιλίες του προέδρου Joe Biden με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Benjamin Netanyahu, ανακοινώθηκε στις 19 Οκτωβρίου ότι θα επιτραπεί σε 20 φορτηγά με παραδόσεις ανθρωπιστικής βοήθειας να περάσουν τα σύνορα Αιγύπτου – Γάζας, μεταφέροντας τρόφιμα, νερό και ιατρικές προμήθειες. Η βοήθεια θα άρχιζε να μεταφέρεται το νωρίτερο το Σαββατο, σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο.
Στο μεταξύ, το σύστημα υγείας της Γάζας θα συνεχίσει να καταρρέει και τα θύματα θα συνεχίσουν να αυξάνονται. «Τα νοσοκομεία είναι τόσο εξαντλημενα που οι γιατροί δεν είναι σε θέση να αποτρέψουν τον θάνατο των ασθενών», λέει ο Abu-Sittah. «Είναι απλα ένα τμήμα επειγόντων περιστατικών όπου έρχονται άνθρωποι και αν πρόκειται να επιβιώσουν, επιβιώνουν, αν όχι είναι νεκροί».
