Του Πολύβιου Κανέ
Τι συνέβη και η άμυνα του ισραηλινού στρατού κατέρρευσε σαν πύργος από τραπουλόχαρτα το Σάββατο 7 Οκτωβρίου; Αυτό το ερώτημα θα απασχολεί το Ισραήλ για γενιές. Σίγουρα θα αποτελέσει αντικείμενο εξεταστικής επιτροπής, η οποία θα σταθμίσει τις πολιτικές και στρατιωτικές ευθύνες μετά τον πόλεμο.
Αλλά ήδη πρώην στρατιωτικοί αξιωματούχοι του Εβραϊκού Κράτους, οι οποίοι, λόγω αλληλεγγύης με τους ενεργούς συντρόφους τους και με την κυβέρνηση, αναγκάζονται κυρίως να σιωπήσουν ή να εκφραστούν μόνο ανώνυμα, θέτουν κρίσιμα ερωτήματα.
Μια πρώτη παρατήρηση είναι προφανής για όλους αυτούς: Η κοινή λογική και η μέση ανθρώπινη νοημοσύνη είναι το κρίσιμο μέγεθος πριν ασχοληθούμε με οποιαδήποτε άλλη παράμετρο.
Μια τέτοια επίθεση πρέπει να είχε σχεδιαστεί εκτενώς, αλλά οι Υπηρεσίες Ασφαλείας και η Shin Beth (η ισραηλινή Υπηρεσία Εσωτερικής Ασφάλειας – Αντικατασκοπία Στρατού) είτε δεν κατάφεραν να εντοπίσουν τα προειδοποιητικά σημάδια, είτε τα παρερμήνευσαν.
Δείτε LIVE εικόνα από το νότιο μέτωπο
Ένας πρώην ανώτατος αξιωματούχος ασφαλείας ωστόσο, διαβεβαιώνει ότι το Ισραήλ ήταν σε θέση να παρακολουθεί μαχητές της Χαμάς για μεγάλο χρονικό διάστημα να εκπαιδεύονται στη χρήση των όπλων και των μέσων που χρησιμοποίησαν το Σάββατο. και να επαναλαμβάνουν τέτοιους ελιγμούς. «Ήταν ορατοί, εκπαιδεύονταν σε ελιγμούς, το ξέραμε. Είχαμε ήδη παρατηρήσει κάθε στοιχείο της λειτουργίας τους. Συμπεριλαμβανομένης της χρήσης drones με τα οποία βομβάρδισαν τον Φράχτη ασφαλείας στα σύνορα με την Λωρίδα της Γάζας προκειμένου να ανοίξουν διόδους από τις οποίες πέρασαν οι υπόλοιποι».
Όπως επισημαίνει η «Le Monde» σε ειδικό επεξηγηματικό άρθρο για το πώς κατέρρευσαν οι Υπηρεσίες Πληροφοριών του Ισραήλ, «η επίθεση από την παλαιστινιακή ένοπλη ισλαμιστική ομάδα (HAMAS) αποκαλύπτει τις ανεπάρκειες των υπηρεσιών πληροφοριών και του ισραηλινού στρατού, ο οποίος βασίζεται τα τελευταία χρόνια πάνω απ’ όλα στις επίλεκτες ομάδες ελίτ, τους καταδρομείς και την αεροπορία του και όχι πλέον στις χερσαίες δυνάμεις του.
Όμως τα σύνορα και την ζώνη προκάλυψης την ελέγχει το πεζικό. Τον έλεγχο συντονίζουν τα επιχειρησιακά κέντρα του Στρατού Ξηράς που βρίσκονται στην συνοριακή ζώνη. Τις κινήσεις του εχθρού παρακολουθούν δια ζώσης οι φαντάροι στη προκάλυψη και τα περίπολα που πηγαινοέρχονται συνεχώς. Προφανώς όλες αυτές οι δοκιμασμένες μέθοδοι που ανήκουν σε μία προηγούμενη μη ψηφιακή και άκρως αναλογική εποχή εγκαταλείφτηκαν. Τα συστήματα συναγερμού είτε δεν λειτούργησαν είτε οι εντεταλμένοι χειριστές δεν έδωσαν σημασία. Ακόμη χειρότερα, οι αναλυτές στα γραφεία στο Τελ Αβίβ και την Ιερουσαλήμ δεν έκαναν σωστή εκτίμηση κινδύνου έστω με τις πληροφορίες που έφθαναν από τις καθημερινές παρατηρήσεις συνοριακών φρουρών που έβλεπαν τους μαχητές της HAMAS να εκπαιδεύονται σε απόσταση βολής και λοκαρίσματος από τις στρατιωτικές διόπτρες.
Δείτε βίντεο από επίθεση του Ισραήλ μέσα στη Γάζα
Τα επόμενα βήματα και τα ανυπέρβλητα προβλήματα για τις χερσαίες δυνάμεις του Ισραήλ – Η τρομακτική προοπτική μίας ισραηλινής χερσαίας επιχείρησης στην Γάζα
Ανάμεσα στα πιθανότερα σενάρια του πολέμου ανάμεσα στο Ισραήλ και την Χαμάς περιλαμβάνεται μία ισραηλινή χερσαία επίθεση κατά της Γάζας. Μία τρομακτική προοπτική πολεμικής σύγκρουσης στην καρδιά μίας ακραία πυκνοκατοικημένης πόλης, με ένα εκτεταμένο υπόγειο δίκτυο από σήραγγες και με την παρουσία ομήρων, στην πλειονότητά τους Ισραηλινών.
Την Δευτέρα, το Ισραήλ διέταξε την άμεση διακοπή πάσης φύσεως τροφοδοσίας της Λωρίδας της Γάζας, στο πλαίσιο της «πλήρους πολιορκίας» του παλαιστινιακού θύλακα που ελέγχεται από την Χαμάς.
Η συνέχεια μοιάζει προδιαγεγραμμένη: «Το Ισραήλ θα εξαπολύσει μεγάλη μεικτή πολεμική επιχείρηση από αέρος, ξηράς, θαλάσσης και Διαστήματος», διαβεβαιώνει μέσω του Twitter (Χ) ο Τζον Σπένσερ, ειδικός του Modern War Institute της αμερικανικής ακαδημίας West Point.
«Τα πλήγματα θα έχουν αρχικά ως στόχο τα κέντρα διοίκησης της Χαμάς και τις δυνάμεις της. Τα πυρά θα έρχονται από όλες τις κατευθύνσεις. Παράλληλα, ο στρατός προετοιμάζεται για να εισβάλει στην Γάζα», προβλέπει ο Αλεξάντρ Γκρίνμπεργκ του Jerusalem Institute for Strategy and Security (JISS).
Ανταρτοπόλεμος πόλης
Ο ανταρτοπόλεμος επιβάλλει μάχες σώμα με σώμα, περιορίζει την ορατότητα, πολλαπλασιάζει τις παγίδες, δυσκολεύει την διάκριση ανάμεσα σε εμπολέμους και αμάχους, καθιστά άχρηστα τα τεθωρακισμένα.
Ο Αντριου Γκέιλερ, βρετανός πρώην αξιωματικός, αναλυτής του Janes, περιγράφει ένα «πεδίο μάχης 360 μοιρών, όπου η απειλή προέρχεται από παντού», από τους υπονόμους μέχρι τις στέγες, από τα υπόγεια μέχρι τις ψευδοροφές.
«Η εκκαθάριση κάθε ενός κτιρίου, πιθανώς παγιδευμένου, θα σημαίνει την ανάπτυξη μονάδων εξουδετέρωσης εκρηκτικών μαζί με τον εξοπλισμό τους, σκάλες, σχοινιά, εκρηκτικά, και όλα αυτά κάτω από εχθρικά πυρά, ενδεχομένως σε πλήρες σκοτάδι», εξηγεί ο ειδικός.
Επιπλέον, «υπάρχει ο εγγενής κίνδυνος των φίλιων πυρών», που συνδέεται με την διασπορά και την υψηλή κινητικότητα των εμπολέμων. Και «όπως έχει δείξει πλήθος συρράξεων εδώ και έναν αιώνα, η χρήση του πυροβολικού μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση, όταν τα ερείπια μεταβάλλονται σε κάλυψη».
Το «μετρό της Γάζας»
Περί τα 2,3 εκατομμύρια Παλαιστίνιοι ζουν στην Γάζα, υπό τις συνθήκες του ισραηλινού αποκλεισμού από το 2007. Ένας λαβύρινθος από πυκνοκατοικημένα στενά δρομάκια επάνω από ένα τεράστιο δίκτυο από υπόγεια τούνελ που ο ισραηλινός στρατός ονομάζει «το μετρό της Γάζας».
Εκατοντάδες τούνελ έχουν ανοιχτεί κάτω από την μεθόριο μήκους 14 χιλιομέτρων ανάμεσα στην Λωρίδα της Γάζας και το αιγυπτιακό Σινά για την κυκλοφορία των ενόπλων της Χαμάς, όπλων και άλλων προϊόντων λαθρεμπορίου. Πολλά έχουν καταστραφεί. Αλλά όχι όλα.
Μετά το 2014, η Χαμάς έχει σκάψει υπόγεια περάσματα εντός του εδάφους της Λωρίδας της Γάζας.
Ένοπλοι της Χαμάς, εγκατεστημένοι σε βάθος 30 ή 40 μέτρων από την επιφάνεια του εδάφους κυκλοφορούν εκεί ελεύθερα προφυλαγμένοι από τις ισραηλινές επιδρομές. Εκτοξευτήρες ρουκετών είναι κρυμμένοι λίγα μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους και έχουν την δυνατότητα να πεταχτούν χάρη σε ένα σύστημα αυτόματης καταπακτής, να βάλουν και να εξαφανιστούν και πάλι κάτω από την επιφάνεια.
Ο ισραηλινός στρατός βομβάρδισε με σφοδρότητα αυτό το δίκτυο των τούνελ το 2021. Όμως, αν ένα τμήμα του δικτύου είναι γνωστό στις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις, αλλά τμήματα παραμένουν μυστικά και είναι ικανά να περιπλέξουν σοβαρά τις επιχειρήσεις.
Πλεονέκτημα στον αμυνόμενο
Η Χαμάς «γνωρίζει τα τούνελ απέξω», λέει ο Κόλιν Κλαρ, διευθυντής ερευνών στο Soufan Center της Νέας Υόρκης. «Ορισμένα είναι πιθανότατα παγιδευμένα. Η προετοιμασία για πόλεμο σε τέτοιο περιβάλλον (…) χρειάζεται εκτεταμένη πληροφόρηση (…), πράγμα που οι Ισραηλινοί ίσως δεν διαθέτουν».
Και ακόμη περισσότερο σε σχέση με τις μάχες σε ανοικτό έδαφος, ο αμυνόμενος – στην περίπτωσή μας η Χαμάς – διαθέτει σημαντικό τακτικό πλεονέκτημα.
«Όλοι γνωρίζουν ότι θα είναι μακροχρόνιο, δύσκολο και με μεγάλες απώλειες», προειδοποιεί ο Αλεξάντρ Γκρίνμπεργκ προσθέτοντας ότι υπάρχουν «ρομπότ και άλλα ειδικά μέσα που επιτρέπουν την είσοδο στα τούνελ».
Για την Χαμάς «είναι ένα πλεονέκτημα που μπορεί να εξελιχθεί σε παγίδα. Όταν εντοπισθούν τα τούνελ, μπορούν να σφραγιστούν μαζί με όσους είναι μέσα. Στην περίπτωση αυτή η διαταγή θα είναι “κανένα έλεος”».
«Η ισραηλινή κοινωνία δεν θα συγχωρήσει ποτέ»
Ένα ακόμη πρόβλημα θα βαρύνει στην χερσαία επιχείρηση: η Χαμάς έχει συλλάβει ομήρους δεκάδες πολίτες, στην πλειονότητά τους Ισραηλινούς, αλλά επίσης, σύμφωνα με τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης, ξένους εργάτες και πιθανόν ισραηλινούς στρατιωτικούς.
«Αν η ζωή των ομήρων δεν αποτελέσει προτεραιότητα, αυτό η ισραηλινή κοινωνία δεν θα το συγχωρήσει ποτέ. Η πίεση της κοινής γνώμης είναι τεράστια και ο Νετανιάχου το γνωρίζει πολύ καλά», λέει η Σιλβέν Μπυλ, κοινωνιολόγος στο CNRS ειδικευμένη στο Ισραήλ.
«Όταν η ισραηλινή κοινωνία θα ζητήσει λογαριασμό θα υπάρχει αυτό: “δεν εγγυηθήκατε την ασφάλειά μας, επιστρέψτε μας τους ομήρους”», λέει.
Στην πραγματικότητα, το Τελ Αβίβ δεν είναι αυτήν την στιγμή σε θέση να διαπραγματευθεί, επισημαίνει ο Κόμπι Μάικλ, του think-tank INSS του Τελ Αβίβ. «Με όλη αυτή την θλίψη, όλο τον πόνο, το πρόβλημα των ομήρων δεν μπορεί να είναι η πρώτη προτεραιότητα του Ισραήλ. Το Ισραήλ θα επιστρέψει στο πρόβλημα των ομήρων μόνο όταν η Χαμάς θα έχει ηττηθεί και θα βρίσκεται σε θέση αδυναμίας. Ούτε δευτερόλεπτο πριν».
