Aλλάζει το ασφαλιστικό σύστημα

Αλλάζει ριζικά το τοπίο στο ελληνικό ασφαλιστικό σύστημα, καθώς ξεκινά η διοικητική και οικονομική ενοποίηση 60 διαφορετικών φορέων που χορηγούν κύριες, επικουρικές συντάξεις και προνοιακά επιδόματα.

Ήδη άρχισε η εκπόνηση μελέτης από το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών (ΚΕΠΕ) -πρόεδρος και επιστημονικός διευθυντής του οποίου είναι ο Νίκος Φίλιππας-, έπειτα από την υπογραφή σχετικής σύμβασης από τον υπουργό Εργασίας Γιάννη Βρούτση, την οποία δημοσιεύει σήμερα το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, η μελέτη αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στους επόμενους δύο μήνες με στόχο το νέο ασφαλιστικό μοντέλο να νομοθετηθεί το αργότερο έως τον ερχόμενο Νοέμβριο.

Πηγές του Yπουργείου Εργασίας τονίζουν ότι με την ενοποίηση των ταμείων ολοκληρώνεται η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση στο ασφαλιστικό, ενώ διαβεβαιώνουν ότι πρόκειται αποκλειστικά για διοικητική ενοποίηση, που δεν επηρεάζει το ύψος των συντάξεων.

Σημειώνουν, επίσης, ότι η μεταρρύθμιση αυτή, που περιλαμβάνει τις αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων και των εφάπαξ, και την εφαρμογή των νέων πληροφοριακών συστημάτων, οδηγεί σε υγιή ταμεία, τα οποία υπηρετούν τις αρχές για τις οποίες συγκροτήθηκαν. Παράλληλα αναφέρουν ότι εξασφαλίστηκε η καταβολή των επικουρικών συντάξεων και των εφάπαξ για το μέλλον, ενώ τέθηκαν ενιαίοι και δίκαιοι κανόνες.

Σύμφωνα με το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, στους 60 φορείς που ενοποιούνται διατηρούνται σήμερα περίπου 90 μητρώα συνταξιούχων και ειδικοί λογαριασμοί, με λογιστική και οικονομική «αυτοτέλεια», διακριτές διοικητικές μονάδες και προσωπικό. Το ίδιο συμβαίνει και στα ταμεία που έχουν ενοποιηθεί με προηγούμενους νόμους. Ακόμη, τα πληροφοριακά συστήματα που διατηρούν οι φορείς είναι ασύμβατα μεταξύ τους και δεν επιτρέπουν την ανταλλαγή και την ενοποίηση των δεδομένων των ταμείων που βρίσκονται στον ίδιο φορέα.

Όπως αναφέρεται στη σύμβαση, με τη διοικητική ενοποίηση των ταμείων οριστικοποιείται η τελική δομή του ασφαλιστικού συστήματος, καθίσταται δυνατή η ορθολογική οργάνωση του προσωπικού, η αξιοποίηση ενιαίων μηχανογραφικών συστημάτων και η ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας. Τελικός στόχος είναι η αντιμετώπιση της γραφειοκρατίας, η μείωση των διοικητικών βαρών, η εξάλειψη κάθε ίχνους παραβατικότητας, η ταχύτερη εξυπηρέτηση των ασφαλισμένων και η αύξηση των εσόδων των ταμείων.

Στη σύμβαση αναφέρονται διεξοδικά δομικές αλλαγές στο σύστημα που είχαν προηγηθεί, όπως η δημιουργία του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ) και η ενοποίηση των 15 επικουρικών ταμείων στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης (ΕΤΕΑ).

Αντιμετωπίστηκε μέσω της θέσπισης ενιαίων μαθηματικών τύπων το φαινόμενο της χορήγησης εφάπαξ που, όπως αναφέρεται στο κείμενο, ήταν πολλαπλάσια των εισφορών που είχαν καταβληθεί και επικουρικών συντάξεων που χορηγούνταν ακόμη και με υπεύθυνες δηλώσεις, ενώ διαμορφώθηκαν ενιαίοι κανόνες στο σύστημα των επικουρικών τομέων.

Γίνεται επίσης αναφορά σε παρεμβάσεις που οδήγησαν στην εξοικονόμηση πόρων και στη βελτίωση της ταμειακής ισορροπίας του συστήματος.

Παρεμβάσεις όπως η λειτουργία του συστήματος «Αριάδνη», από τον Απρίλιο του 2013, που οδήγησε στην αντιμετώπιση της παραβατικότητας, στη χαρτογράφηση του συνταξιοδοτικού συστήματος μέσω του Ενιαίου Συστήματος Ελέγχου Πληρωμών Συντάξεων «Ήλιος», στην κωδικοποίηση της περιουσίας των ασφαλιστικών ταμείων, που περιόρισε τις δαπάνες του Υπουργείου Εργασίας κατά 30%.

Επισημαίνονται, ακόμη, η μείωση του φαινομένου της αδήλωτης εργασίας με τη θέσπιση νέων αυστηρών προστίμων και η μείωση της γραφειοκρατίας με την αποστολή βεβαιώσεων συντάξιμων αποδοχών σε 2,8 εκατομμύρια συνταξιούχους.

Στο πλαίσιο της μείωσης της γραφειοκρατίας εντάσσεται και η ολοκλήρωση του συστήματος «Άτλας», που παρέχει μεταξύ των άλλων τη δυνατότητα να εκδίδεται η βεβαίωση της ασφαλιστικής ικανότητας των δικαιούχων με ηλεκτρονικό τρόπο. Καταργούνται έτσι τα βιβλιάρια ασθενείας, ενώ ο χρόνος αναμονής για την απονομή των συντάξεων δεν θα ξεπερνά τις λίγες ημέρες, ακόμη και αν κάποιος έχει πολλές διαδοχικές αλλαγές στην ασφαλιστική του κάλυψη.

Στη σύμβαση αναγνωρίζεται, τέλος, ότι, παρά τις δομικές αλλαγές που μετέτρεψαν σταδιακά ένα μωσαϊκό ειδικών συνταξιοδοτικών καθεστώτων σε σύγχρονο ασφαλιστικό ευρωπαϊκό σύστημα, υφίστανται ακόμα, τόσο σε διοικητικό όσο και σε λειτουργικό επίπεδο, παθογένειες, προβλήματα και δυσλειτουργίες.

Αναφέρονται χαρακτηριστικά η μειωμένη ανταπόκριση στους στόχους διαφάνειας και το αυξημένο διοικητικό κόστος, το οποίο επιβαρύνει καθοριστικά τη λειτουργία των ασφαλιστικών ταμείων αλλά και τη μακροχρόνια βιωσιμότητά τους.