Πρόοδο στον τομέα του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα καταγράφει η ετήσια έκθεση του Στέητ Ντιπάρτμεντ για το 2009. Αντιθέτως, κόλαφος παραμένει η έκθεση του αμερικανικού Υπουργείου Εξωτερικών για την Τουρκία, ειδικά σε ό,τι αφορά στο Οικουμενικό Πατριαρχείο. «Οι περιορισμοί που επιβάλλει το τουρκικό κράτος απειλούν την ίδια την ύπαρξή του», αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Σύμφωνα με το Στέητ Ντιπάρτμεντ, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έχει λάβει σειρά μέτρων για τη διαφύλαξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως είναι το προσωρινό κλείσιμο του κέντρου κράτησης μεταναστών στην Παγανή της Λέσβου, η σύσταση επιτροπής ειδικών για την αναθεώρηση της νομοθεσίας και των διαδικασιών παραχώρησης ασύλου, και η σύσταση μεσολαβητικών συμβουλίων για την προστασία των μεταναστών στις τοπικές αυτοδιοικήσεις.

Η έκθεση, την οποία υποβάλλει κάθε χρόνο το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, αναφέρεται και φέτος σε περιστατικά κακοποιήσεων μεταναστών και αθίγγανων από αστυνομικούς, στις άθλιες συνθήκες διαβίωσης που επικρατούν σε ορισμένα σωφρονιστικά καταστήματα, σε περιορισμούς εις βάρος μη-ορθοδόξων, σε περιστατικά εκμετάλλευσης εις βάρος ανηλίκων Ρομά, διάκρισης και κοινωνικού αποκλεισμού των εθνοτικών.

Στο τμήμα περί σεβασμού πολιτικών ελευθεριών επαναλαμβάνεται ότι υπάρχει ανεξαρτησία ΜΜΕ στην Ελλάδα και ότι η κυβέρνηση γενικώς σεβάσθηκε στην πράξη τα δικαιώματα αυτά, αλλά ότι υπάρχουν ωστόσο ορισμένοι νομικοί περιορισμοί (απαγόρευση διασάλευσης φιλικών σχέσεων με γειτονικές χώρες, διασπορά ψευδών ειδήσεων που προκαλούν φόβο στους πολίτες κλπ), οι οποίοι όμως σπανίως εφαρμόζονται.

Για τις θρησκευτικές ελευθερίες σημειώνεται και πάλι ότι οι νόμοι προβλέπουν τη θρησκευτική ελευθερία, αλλά μη-ορθόδοξες ομάδες κατά καιρούς αντιμετωπίζουν διοικητικά εμπόδια και νομικούς περιορισμούς. Παραμένει ως κύριο πρόβλημα των μουσουλμάνων της Αθήνας η έλλειψη επίσημου τεμένους και νεκροταφείου, αν και εφέτος οι ηγέτες τους εξέφρασαν ικανοποίηση για τη χωροθέτηση του τεμένους στον Βοτανικό και ζήτησαν την επίσπευση των εργασιών ανέγερσης. Εξακολουθούν επίσης αναφορές σε βανδαλισμούς εβραϊκών μνημείων και εκφράσεις αντι-σημιτισμού ειδικότερα στον ακραίο Τύπο, σε καταγγελίες για δυσμενή μεταχείριση και άθλιες συνθήκες ζωής Αθίγγανων και νομίμων και παρανόμων μεταναστών.

Στη φετινή έκδοση επισημαίνεται και έκθεση ανεξάρτητου εμπειρογνώμονα του ΟΗΕ τον προηγούμενο Μάρτιο, η οποία διαπίστωσε ότι όσοι αυτοπροσδιορίζονται εθνοτικά ως «Μακεδόνες» εξακολουθούν να υπόκεινται σε διακρίσεις και παρενοχλήσεις, και κάλεσε την κυβέρνηση να απεμπλακεί από τη διαμάχη εάν υφίσταται ή όχι «Μακεδονική ή Τουρκική» μειονότητα στην Ελλάδα και να εστιάσει στα θέματα προστασίας δικαιωμάτων αυτο-προσδιορισμού και ελευθερίας έκφρασης, επιτρέποντας τη χρήση των όρων «μακεδονικός» ή «τουρκικός» σε σωματεία και οργανώσεις.

Το τουρκικό κράτος απειλεί την ύπαρξη του Πατριαρχείου

Οι περιορισμοί που επιβάλλει το τουρκικό κράτος στο Οικουμενικό Πατριαρχείο απειλούν την ίδια την ύπαρξή του. Αυτό σημειώνει, μεταξύ άλλων, η ετήσια έκθεση του Στέητ Ντιπάρτμεντ για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία.

Παράλληλα, υπογραμμίζεται ότι η τουρκική κυβέρνηση δεν αναγνωρίζει την οικουμενικότητα του Ελληνορθόδοξου Πατριάρχη αλλά μόνο την ιδιότητά του ως επικεφαλής της Ελληνορθόδοξης κοινότητας, καθώς και το γεγονός ότι ο κ. Ερντογάν δήλωσε πως η χρήση του όρου «οικουμενικός» από τον Πατριάρχη δεν θα έπρεπε να αποτελεί θέμα ρυθμιζόμενο από το κράτος.

Επαναλαμβάνεται ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο επιδιώκει το άνοιγμα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και επισημαίνεται πως τον Δεκέμβριο του 2008 το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών επέτρεψε θεωρήσεις βίζας διάρκειας ενός έτους για ξένους κληρικούς που υπηρετούν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Ω «θετική εξέλιξη» χαρακτηρίζονται τα μέτρα που έχει λάβει η τουρκική κυβέρνηση για τη χρήση της κουρδικής γλώσσας καθώς και μη-τουρκικών γλωσσών.

Αναφέρονται, επίσης, επιγραμματικά οι τομείς όπου σημειώθηκαν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι οποίες παρατίθενται αναλυτικά στα αντίστοιχα κεφάλαια (βασανιστήρια, έρευνες και καταδικαστικές αποφάσεις κατά κρατικών οργάνων για παραβιάσεις, συνθήκες κράτησης, κ.λπ.).