Για περισσότερους από πέντε αιώνες, ο οίνος «Μαλβαζία» υπήρξε ένα από τα ισχυρότερα σύμβολα οινικής φήμης στην Ευρώπη. Συνδεδεμένος με το μεσογειακό φως, το κρασί που γεννήθηκε στη Μονεμβασιά αποτέλεσε το αγαπημένο ποτό ευγενών, εμπόρων και καλλιτεχνών, αποκτώντας μια παγκόσμια παρουσία σε μια εποχή όπου τα δίκτυα εμπορίου ήταν ακόμη περιορισμένα.
«Η καρδιά της ιστορίας του Μαλβαζία βρίσκεται στην καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς, όπου ήδη από τον 12ο αιώνα η παραγωγή του λιαστού αυτού οίνου είχε κατακτήσει τη φήμη ενός εξαιρετικά εκλεκτού προϊόντος. Τα υπερώριμα σταφύλια, λιασμένα στον ήλιο έως ότου συμπυκνώσουν τα αρώματα και τα σάκχαρά τους, δημιούργησαν έναν οίνο με μοναδική ένταση – και ακόμα πιο μοναδική ιστορία, καθιστώντας τον, το πιο φημισμένο κρασί της ιστορίας” δήλωσε στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Διευθυντής του διεθνούς δικτύου Malvasia Myth Network, Σωτήρης Μπόλης.
Από τη Λακωνία, ο Μαλβαζίας πέρασε στα χέρια των Ενετών, που τον βάφτισαν Mal(e)vasia και τον ταξίδεψαν σε όλη τη Μεσόγειο. Τον 14ο αιώνα η ενετοκρατούμενη Κρήτη μετατράπηκε στο μεγαλύτερο κέντρο παραγωγής (Malvasia di Candia), ενώ τα Κυκλαδονήσια, και κυρίως η Πάρος, έμελλε να κρατήσουν ζωντανές τις αυθεντικές ελληνικές ποικιλίες όταν η παραγωγή μειώθηκε στην Κρήτη και τη Μονεμβασιά.
Μέσω του εμπορίου της Βενετίας, τα ενετικά καράβια μετέφεραν Μαλβαζία σε κάθε γωνιά της Ευρώπης: Ιταλία, Κροατία, Σλοβενία, Πορτογαλία, Γαλλία, Ισπανία. Η φήμη του ήταν τόσο μεγάλη, ώστε δεκάδες περιοχές άρχισαν να χρησιμοποιούν το όνομα «Malvasia» για δικούς τους οίνους και ποικιλίες αμπέλου, πολλές από τις οποίες δεν είχαν καμία γενετική σχέση με τις ελληνικές. Η ονομασία έγινε παγκόσμιο και διαχρονικό brand πολύ πριν υπάρξει η έννοια του branding.
Ο Σαίξπηρ και ο Μαλβαζίας: μια σχέση που έγραψε ιστορία
Η πολιτισμική επιρροή του οίνου αποτυπώθηκε ξεκάθαρα και στη Λογοτεχνία. Ο Ουίλιαμ Σαίξπηρ, ο πιο αναγνωρίσιμος δραματουργός της Αναγέννησης, δεν θα μπορούσε να μείνει αμέτοχος απέναντι σε ένα προϊόν που κατέκλυζε τα αγγλικά λιμάνια της εποχής του.
Στον «Ριχάρδο Γ΄», ο Σαίξπηρ επιλέγει τον Μαλβαζία ως εργαλείο δραματουργίας: ο Δούκας του Κλάρενς δολοφονείται, πνιγμένος σε ένα βαρέλι Malmsey, την αγγλική εκδοχή του ονόματος του οίνου. Η σκηνή αυτή έχει μείνει ιστορική – όχι μόνο για την έντασή της, αλλά και επειδή μαρτυρά πόσο διαδεδομένο ήταν το κρασί στο Λονδίνο του 16ου αιώνα.
“Ο Μαλβαζίας, όμως, δεν ενέπνευσε μόνο στον Σαίξπηρ. Αναφορές συναντάμε στα έργα του Τόμας Μαν, του Ζακ Όφφενμπαχ, του Γκυ ντε Μωπασάν, ενώ προσωπικότητες όπως ο Μαρτίνος Λούθηρος, ο Αλέξανδρος Δουμάς και ο Βέρντι φέρονται να το προτιμούσαν. Μάλιστα, ο Γκαριμπάλντι και ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι είχαν δικούς τους αμπελώνες Μαλβαζία – γεγονός που επιβεβαιώνει τη διείσδυση και τη σημασία του κρασιού στις προσωπικές ιστορίες μεγάλων μορφών της ευρωπαϊκής ιστορίας”, λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Μπόλης.
Ύστερα από αιώνες όπου η ελληνική παρουσία του Μαλβαζία είχε σχεδόν εξαφανιστεί, το 2010 ο ιστορικός οίνος αναβιώθηκε από τον οινοποιό Γιώργο Τσιμπίδη και επέστρεψε επίσημα στη Μονεμβασιά με την αναγνώριση ως ΠΟΠ Μονεμβασία-Malvasia. Το 2011 ακολούθησαν οι πιστοποιήσεις ΠΟΠ Malvazia Χάνδακας-Candia, ΠΟΠ Malvazia Σητείας και ΠΟΠ Malvazia Πάρου, βάζοντας ξανά στο κέντρο της διεθνούς συζήτησης τον αυθεντικό ελληνικό χαρακτήρα του οίνου.
Η σύγχρονη αναβίωση δεν περιορίζεται στην παραγωγή, μιας και σήμερα, ο Μαλβαζίας αποτελεί πυλώνα πολιτισμού. Διεθνή συνέδρια, ιστορικές εκδηλώσεις, γαστρονομικές δράσεις και συστηματική έρευνα αναδεικνύουν το κρασί όχι μόνο ως προϊόν, αλλά ως κομμάτι της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς.
Ο «Μαλβαζίας Μύθος» και το νέο κεφάλαιο
Το έργο «Μαλβαζίας Μύθος», που υλοποιεί ο Αναπτυξιακός Οργανισμός Πάρνωνα μέσω του LEADER/CLLD, επιχειρεί να αποκαταστήσει και να προωθήσει τον μύθο του οίνου στη σύγχρονη εποχή. “Με συνεργασίες σε Ελλάδα, Ιταλία, Κροατία, Ισπανία και Πορτογαλία, το Malvasia Myth Network δημιουργεί νέα δίκτυα τουρισμού, γευσιγνωσίας και πολιτισμού” δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Διευθύνων Σύμβουλος του Αναπτυξιακού Οργανισμού Πάρνωνα Α.Ε. και συντονιστής του έργου, Μαρίνης Μπερέτσος.
Στο επίκεντρο αυτής της προσπάθειας βρίσκεται το Malvasia Festival στη Μονεμβασιά – μια γιορτή όπου οινοποιοί, μελετητές, καλλιτέχνες και ταξιδιώτες και διεθνείς προσωπικότητες του οίνου συναντούν την ιστορία εκεί όπου γράφτηκε για πρώτη φορά.
«Σήμερα, ο Μαλβαζίας δεν είναι απλώς ένα κρασί με μακραίωνη διαδρομή. Είναι στοιχείο πολιτισμού που ενώνει τόπους, ανθρώπους και εποχές. Διεθνή Συνέδρια, πολιτιστικές δράσεις, εκδηλώσεις σε ελληνικούς και ευρωπαϊκούς αμπελώνες, αλλά και η διαρκής παρουσία του σε σύγχρονα οινικά αφηγήματα, επιβεβαιώνουν ότι πρόκειται για κάτι πολύ περισσότερο από έναν γλυκό λιαστό οίνο: είναι μια ζωντανή κληρονομιά” κατέληξε ο κ. Μπόλης.
Πηγή: ΑΠΕ – ΜΠΕ
