Σπυριδωνία Κρανιώτη
Ο Νίκος Ιωαννίδης διανύει μια ιδιαίτερα δημιουργική περίοδο, καθώς πρωταγωνιστεί για δεύτερη χρονιά στην ενδιαφέρουσα παράσταση «Σκότωσα τον Νταή του Απαρτχάιντ – Δημήτρης Τσαφέντας» και παράλληλα συμμετέχει στην επιτυχημένη σειρά «Ηλέκτρα».
Με την ερμηνεία του στη θεατρική παράσταση φωτίζει την ιστορία του ανθρώπου που δολοφόνησε τον αρχιτέκτονα του απαρτχάιντ, αναδεικνύοντας με ένταση και ευαισθησία την τραγική αλλά και ηρωική μορφή του Δημήτρη Τσαφέντα.
Ο ταλαντούχος ηθοποιός εξομολογείται στη Ζούγκλα πως η ιστορία του Τσαφέντα τον άγγιξε βαθιά, κυρίως λόγω της συνειδητής αυτοθυσίας του και της απόφασής του να αντισταθεί στο απαρτχάιντ, πλήρως ενήμερος για τις συνέπειες. Επισημαίνει ότι ο Τσαφέντας πέρασε 33 χρόνια σε φυλακές, απομόνωση και βασανιστήρια, χωρίς ποτέ να πάρει πίσω την πράξη του.
Κατά τη δική του θεώρηση, οι αλλαγές —από τις μικρές, καθημερινές έως και τις πολιτικές— απαιτούν θυσίες. Πιστεύει ότι ένας μόνο άνθρωπος μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για μια συλλογική διεκδίκηση, αρκεί να τολμήσει να κάνει το πρώτο βήμα. Ακόμη ο αξιόλογος καλλιτέχνης χαρακτηρίζει τον ρόλο του Τσαφέντα ως την πιο σημαντική στιγμή της μέχρι τώρα πορείας του, θεωρώντας ότι συμπυκνώνει την καλλιτεχνική του ωρίμανση.
Για τη συμμετοχή του στην επιτυχημένη σειρά «Ηλέκτρα» αναφέρει ότι η συνεργασία ήταν άψογη και ότι η ομάδα δούλεψε από την αρχή με συνοχή. Ο ρόλος του Κωνσταντή δεν του μοιάζει, αλλά του έχει προσθέσει δικά του στοιχεία. Τον ενδιαφέρει η εποχή στην οποία διαδραματίζεται η σειρά, καθώς —όπως λέει— οι άνθρωποι τότε εξέφραζαν όσα πίστευαν με μεγαλύτερη απλότητα.
Ακόμη ο γνωστός ηθοποιός αποκαλύπτει τα μελλοντικά του σχέδια καθώς και τι ονειρεύεται για την προσωπική ζωή του και για την καλλιτεχνική του διαδρομή.
Πείτε μας λίγα λόγια για την παράσταση «Σκότωσα τον Νταή του Απαρχάιντ». Τι σας γοήτευσε στο συγκεκριμένο έργο;
Αυτό που με γοήτευσε σε αυτή την ιστορία –και στη στάση του Δημήτρη Τσαφέντα– είναι η διάθεσή του να θυσιαστεί για το κοινό καλό. Ο Τσαφέντας, που έζησε τα χρόνια του απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική, βίωσε τον ρατσισμό τόσο από λευκούς όσο και από μαύρους λόγω της μιγαδικής του καταγωγής. Αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα του και να γίνει ναυτικός. Όταν, μετά από χρόνια, επέστρεψε και βρήκε μια σταθερή δουλειά στο κοινοβούλιο ως κλητήρας, σε ηλικία πενήντα ετών – μια στιγμή που για πολλούς σημαίνει ήρεμη και τακτοποιημένη ζωή – εκείνος επέλεξε να πάρει θέση. Επέλεξε να αντιδράσει απέναντι στον ρατσισμό και την ανισότητα που είχε ζήσει ο ίδιος και που έβλεπε να κυριαρχεί γύρω του. Η πράξη του είχε βαθιά πολιτική διάσταση, χωρίς προσωπικά κίνητρα: δολοφόνησε τον πρωθυπουργό της Νότιας Αφρικής, τον αρχιτέκτονα του Απαρτχάιντ, μέσα στο ίδιο το κοινοβούλιο, εξ επαφής, γνωρίζοντας πως υπέγραφε το τέλος της δικής του ζωής. Αυτή η συνειδητή επιλογή αυτοθυσίας είναι που κάνει την ιστορία του τόσο συγκλονιστική. Έζησε τα επόμενα 33 χρόνια σε ψυχιατρεία και φυλακές, υπομένοντας καθημερινά βασανιστήρια, παραμένοντας όμως πιστός στη θέση και στην απόφασή του.
Ο Δημήτρης Τζαφέντας αντιστάθηκε σε ένα πολιτικό σύστημα και θυσιάστηκε. Αξίζει τελικά να θυσιαστεί κάποιος για το κοινό καλό;
Μόνο μέσα από θυσίες έρχονται πραγματικές αλλαγές – είτε μιλάμε για μικρές, καθημερινές προσωπικές αλλαγές ζωής είτε για ανατροπές ολόκληρων πολιτικών καθεστώτων, όπως το Απαρτχάιντ. Το αν «αξίζει» τελικά να θυσιαστεί κάποιος για το κοινό καλό είναι μια βαθιά προσωπική διαδρομή. Έχει να κάνει με το τι κουβαλάει ο καθένας μέσα του, με τις αξίες και τα όριά του. Βέβαια, η αυτοθυσία ενός ανθρώπου, αν δεν αγγίξει ή δεν εμπνεύσει ένα ευρύτερο σύνολο, αν δεν μετατραπεί σε κίνηση, σε συλλογικότητα, μένει στο κενό. Στην παράσταση «Σκότωσα τον Νταή του Απαρτχάιντ» αυτό ακριβώς είναι το βασικό ερώτημα που βασανίζει τον ήρωα, τον Δημήτρη Τσαφέντα, λίγο πριν πεθάνει: αν όλη αυτή η πράξη, και το τίμημα που πλήρωσε, άξιζαν τελικά τον κόπο.
Ένας άνθρωπος μπορεί να φέρει μόνος του μια σημαντική αλλαγή;
Μπορεί. Αρκεί να γίνει η αφορμή για να συσπειρωθούν όλοι όσοι πιστεύουν σε αυτή την αλλαγή. Το πρώτο βήμα…
Μιλήστε μας για τον ρόλο σας. Τι σας δυσκόλεψε περισσότερο και τι σας συγκινεί σε αυτόν;
Αυτό που με δυσκόλεψε περισσότερο στον ρόλο ήταν να κατανοήσω σε βάθος τα κίνητρα του Τσαφέντα. Έπρεπε πρώτα να είμαι βέβαιος –μέσα από έρευνα– ότι η πράξη του δεν ήταν μια έκρηξη τρέλας, αλλά μια απόφαση βαθιάς σκέψης και με πολιτική θέση. Μιλάμε για μια ιστορία που βασίζεται πάνω σε μια δολοφονία. Δεν είναι κάτι απλό ούτε εύκολο να το προσεγγίσεις και να το παρουσιάσεις. Έπειτα, προσπάθησα να φανταστώ τις σκέψεις του μετά την πράξη, ειδικά όταν βρέθηκε να ζει για 33 χρόνια σε φυλακές, σε απομόνωση και ψυχιατρεία, υπομένοντας καθημερινά σκληρά βασανιστήρια. Αναρωτήθηκα αν λύγισε, αν μετάνιωσε. Κάτι που δεν συνέβη ποτέ τελικά. Και αυτό είναι το στοιχείο που με συγκινεί περισσότερο: το ότι ένας άνθρωπος άντεξε 33 ολόκληρα χρόνια αργού, βασανιστικού «θανάτου», παραμένοντας πιστός στη θέση και την απόφασή του μέχρι το τέλος.
Έχετε κοινά στοιχεία με τον ήρωα που υποδύεστε;
Κοινές σκέψεις και απόψεις μπορώ να βρω, κυρίως σε θέματα ισότητας και δικαιοσύνης. Αλλά μέχρι εκεί. Ο Τσαφέντας δεν μίλησε μόνο με θεωρία ή σκέψη, μίλησε με πράξη. Και ακριβώς αυτό, η πράξη του, είναι που τον κάνει άξιο λόγου ακόμα και σήμερα, μετά από τόσα χρόνια.
Υπάρχει κάποια φράση του ρόλου σας που σας συγκινεί ιδιαίτερα;
Όλο το κείμενο του Γιώργου Δαμιανού με συγκινεί. Το αρχικό κείμενο ήταν σχεδόν 80 σελίδες, και ο σκηνοθέτης της παράστασης ο Κοραής Δαμάτης, μέσα από δραματουργική επεξεργασία, κατάφερε να το συμπτύξει σε 17 σελίδες. Σε αυτές τις 17 σελίδες, η μία φράση διαδέχεται την άλλη με τρομερή ένταση. Αν όμως έπρεπε να επιλέξω έστω μία –αν και κάθε φορά θα μπορούσα να δώσω άλλη απάντηση– θα ήταν αυτή: «Τι νόημα έχει να μιλάς όταν κανένας δεν ακούει; Τι κερδίζει ένα μαχαίρι μόνο του; Μόρφωση θέλει. Χωρίς μόρφωση, μηδέν».
Πού εστίασε η σκηνοθετική ματιά του Κοραή Δαμάτη;
Η σκηνοθετική ματιά του Κοραή Δαμάτη εστίασε στο κλίμα μιας κοινωνίας βυθισμένης στον φόβο, την καταπίεση και την εξουσιαστική αυθαιρεσία. Εστίασε σε έναν κόσμο όπου η διαφορετικότητα διώκεται, η ανθρώπινη αξία υποτιμάται, η βία θεωρείται φυσιολογική και οι θεσμοί λειτουργούν ως μηχανισμοί ελέγχου και καταστολής. Με άλλα λόγια, ανέδειξε το σύγχρονο, σκοτεινό τοπίο του κοινωνικού εκτροχιασμού και της φασιστικής διολίσθησης.
Ποιος ρόλος σας μέχρι τώρα ήταν η πιο σημαντική στιγμή για σας;
Αυτή τη στιγμή είναι ο ρόλος του Δημήτρη Τσαφέντα στο «Σκότωσα τον νταή του απαρτχάιντ». Κουβαλά την προσωπική και επαγγελματική μου ωρίμανση.
Φέτος συμμετέχετε για τρίτη σεζόν στην επιτυχημένη σειρά «Ηλέκτρα». Πώς νιώθετε για αυτή τη συνεργασία; Έχετε κοινά στοιχεία με τον Κωνσταντή, τον ήρωα που υποδύεστε;
Αυτή η συνεργασία μου έχει δώσει μόνο όμορφες στιγμές και θα μου αφήσει και ωραίες αναμνήσεις. Από την πρώτη στιγμή γίναμε όλοι μια πολύ δεμένη ομάδα, που αγαπήσαμε πραγματικά αυτό που κάναμε — και χαίρομαι που αυτό το αγάπησε και το κοινό, αλλά και η ΕΡΤ που μας στήριξε από την αρχή. Ο Κωνσταντής είναι ένας ρόλος που απολαμβάνω πολύ. Δεν μοιάζουμε, αλλά του έχω δώσει αρκετά δικά μου στοιχεία. Η εποχή στην οποία διαδραματίζεται η σειρά με γοητεύει: μια πιο καθαρή και ανοιχτόκαρδη εποχή, όπου οι άνθρωποι έλεγαν και έκαναν ό,τι πίστευαν χωρίς φόβο.
Τι ονειρεύεστε για την προσωπική σας ζωή και για την καλλιτεχνική σας διαδρομή;
Ονειρεύομαι μόνο χρόνια ήρεμα, δίκαια και ειρηνικά. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο τα όποια όνειρα μπορούν να γίνουν πραγματικότητα.
Πώς θα περιγράφατε τον εαυτό σας εκτός σκηνής σε κάποιον που θα ενδιαφερόταν να σας γνωρίσει; Τι σας αρέσει να κάνετε όταν δεν εργάζεστε;
Είμαι ένας τύπος που παθαίνει εμμονή με ό,τι κάνει όσο το κάνει και μετά… πάμε παρακάτω. Αγαπώ τον αθλητισμό — ήμουν και αθλητής — μου αρέσει ο χαβαλές και το χιούμορ και να μιλάω με ανθρώπους που έχουν ζήσει πράγματα από άλλες εποχές.
Ετοιμάζετε κάτι άλλο;
Τέλος Νοεμβρίου κάνει πρεμιέρα μια παράσταση που δουλεύουμε αρκετούς μήνες στο Θέατρο Εν Αθήναις, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καρατζιά, με θίασο 17 ηθοποιών, με τίτλο «Σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν». Πρόκειται για μυθιστόρημα που μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 1969 και προτάθηκε για 9 βραβεία Όσκαρ. Ο χαρακτήρας που υποδύομαι σε αυτή την παράσταση αποτέλεσε μια ακόμα πρόκληση για μένα. Περιμένω με αγωνία και ανυπομονησία να ανέβει στη σκηνή
Info:
Σκηνοθεσία: Κοραής Δαμάτης
(Από 5 Οκτωβρίου 2025) και κάθε Κυριακή
Για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων
Ώρα έναρξης
18:00
Θέατρο Αλκμήνη
Αλκμήνης 8-12 | Κάτω Πετράλωνα
Τ: 210 3428650
