Πρόσφατα βρέθηκε πως ένας μικρός αριθμός νευρώνων στον εγκέφαλο των αρσενικών νηματοειδών σκωλήκων τους επιτρέπει να θυμούνται και να αναζητούν τη σεξουαλική πράξη ακόμα και εις βάρος της αναζήτησης τροφής.
Οι νευρώνες αυτοί που υπάρχουν μόνο στους αρσενικούς, σχετίζονται με τις διαφορές των δυο φύλων ως προς τη μάθηση. Φαίνεται λοιπόν, ότι οι διαφορές στις γνωστικές ικανότητες των δυο φύλων μπορεί να είναι γενετικά προγραμματισμένες.
Πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό εύρημα, καθώς πολύ λίγα είναι γνωστά σχετικά με το πώς οι εγκέφαλοι των δυο φύλων διαφέρουν, με αποτέλεσμα να διαφέρουν επίσης οι προτιμήσεις, οι κλίσεις και οι κρίσεις τους.
Η μελέτη, η οποία διεξήχθη από επιστήμονες του πανεπιστημίου του Λονδίνου και του AlbertEinsteinCollege των ΗΠΑ, δημοσιεύτηκε στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό Nature. Δείχνει μια άμεση σχέση ανάμεσα στη διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στους αρσενικούς και τους θηλυκούς σκώληκες σε επίπεδο συμπεριφοράς με τις διαφορές που εντοπίζονται σε επίπεδο εγκεφαλικής ανάπτυξης και δομής, ιδιαίτερα στις περιοχές που εμπλέκονται σε ανώτερες λειτουργίες επεξεργασίας.
Οι επιστήμονες γνωρίζουν εδώ και αρκετά χρόνια πως οι περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στη μάθηση διαφέρουν μεταξύ των δυο φύλων σε πολλά ζώα, συμπεριλαμβανομένου και του ανθρώπου. Το εάν, όμως, οι διαφορές αυτές μπορούν άμεσα να επηρεάσουν τη συμπεριφορά δεν είναι ξεκάθαρο.
Στην παρούσα μελέτη, οι ερευνητές έδειξαν το πώς οι γενετικές και αναπτυξιακές διαφορές των δυο φύλων οδηγούν σε δομικές αλλαγές στους άρρενες σκώληκες κατά τη σεξουαλική τους ωρίμανση. Οι αλλαγές αυτές κάνουν το μυαλό των αρσενικών να θυμάται τις προηγούμενες σεξουαλικές επαφές και να θέτει την σεξουαλική πράξη ως προτεραιότητα. Οι ερευνητές έκπληκτοι αποκάλυψαν κύτταρα τα οποία δεν είχαν βρει στο παρελθόν παρά το γεγονός ότι οι νηματοειδείς σκώληκες είναι καλά μελετημένοι οργανισμοί.
Κατάφεραν, μάλιστα, να δείξουν ότι τα κύτταρα αυτά από τα οποία προέκυπταν οι επιπλέον νευρώνες των αρσενικών σκωλήκων έχουν παρόμοια χαρακτηριστικά με τα κύτταρα από τα οποία προκύπτουν οι ανθρώπινοι νευρώνες. Πρόκειται για τα νευρογλοιακά κύτταρα τα οποία υποστηρίζουν τους νευρώνες φυσιολογικά και μεταβολικά.
Αυτή είναι η πρώτη φορά που μελετώντας ενδελεχώς τα νευρογλοιακά κύτταρα σε μη σπονδυλωτούς οργανισμούς, οι ερευνητές κατάφεραν να εντοπίσουν ότι τα κύτταρα αυτά είναι πλήρως διαφοροποιημένα, κάτι που ήταν πολύ δύσκολο να εξακριβωθεί σε ανώτερους οργανισμούς. Τώρα, λοιπόν, μπορούν διερευνήσουν περεταίρω το σύστημα των νευρογλοιακών κυττάρων και να κατανοήσουν καλύτερα πως τα πλήρως διαφοροποιημένα μπορούν να εισέρθουν εκ νέου στον κυτταρικό κύκλο και να παράγουν νευρώνες. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να έχει πολλές θεραπευτικές εφαρμογές στο μέλλον. Οι νέοι νευρώνες που εντοπίστηκαν από τους ερευνητές ονομάζονται «μυστήρια κύτταρα του άρρενος» ή MCMs και είναι υπεύθυνοι για τις συμπεριφορικές διαφορές ανάμεσα στα φύλα, αλλάζοντας ένα εγκεφαλικό κύκλωμα που ήταν κοινό και στα δύο. Το εάν οι νευρώνες αυτοί θα δημιουργηθούν ή όχι εξαρτάται από το γενετικό φύλο των νευρογλοιών και όχι από το φύλο του ζώου ή από ορμόνες. Οι MCM νευρώνες παράγονται μόνο από νευρογλοιακά κύτταρα που έχουν τα χρωμοσώματα του άρρενος.
Οι αλλαγές λοιπόν στη μάθηση και την αντίληψη δεν εξαρτώνται μόνο από το φύλο του ζώου αλλά επίσης και από τα πρόγονα νευρικά κύτταρα. Αυτό σημαίνει ότι κάποιες πτυχές της συμπεριφορά των ζώων μπορεί να αναπτυχθούν ανεξάρτητα υπό κάποιες συνθήκες και όχι υπό τη συντονισμένη δράση των ορμονών. Φυσικά δεν είναι όλες οι συμπεριφορικές διαφορές γενετικά προγραμματισμένες αφού το περιβάλλον παίζει εξίσου σημαντικό ρόλο.
Το είδος του σκώληκα που χρησιμοποιήθηκε στη μελέτη, ο Caenorhabditiselegans, έχει δύο φύλα, το αρσενικό και το ερμαφρόδιτο. Οι ερμαφρόδιτοι σκώληκες είναι στην ουσία τροποποιημένοι θηλυκοί που φέρουν τα δικά τους σπερματοζωάρια και δε χρειάζονται και δε χρειάζονται το άλλο φύλο προκειμένου να αναπαραχθούν. Τα MCMs αναγνωρίστηκαν με τη χρήση φωτεινών δεικτών και η λειτουργία τους μπορούσε να ανασταλεί εάν αφαιρούνταν χειρουργικά με τη βοήθεια της λέιζερ τεχνολογίας.
Η επίδραση των κυττάρων στη συμπεριφορά των σκωλήκων εξετάστηκε με τη χρήση κλασσικών συμπεριφοριστικών πειραμάτων στα οποία οι σκώληκες μάθαιναν να συσχετίζουν μια δυσάρεστη ή ευχάριστη εμπειρία με ένα άλλο ερέθισμα και να αλλάζουν την απάντησή τους στο ερέθισμα αυτό. Για παράδειγμα, οι σκώληκες που είχαν στερηθεί την τροφή παρουσία αλατιού έμαθαν να κινούνται μακριά από μεγάλες ποσότητες αλατιού όταν τοποθετούνταν σε νέο περιβάλλον. Έμαθαν, δηλαδή, να εκλαμβάνουν το αλάτι ως ένδειξη έλλειψης τροφής. Όταν όμως οι αρσενικοί σκώληκες στερήθηκαν την τροφή παρουσία αλατιού αλλά και σεξουαλικών συντρόφων και μετά τοποθετηθήκαν σε νέο περιβάλλον με διαφορετικές ποσότητες αλατιού, αναζητούσαν τις υψηλότερες συγκεντρώσεις αλατιού. Αυτό συνέβη γιατί η συσχέτιση αλατιού με τη σεξουαλική δραστηριότητα υπερίσχυσε της συσχέτισής του με την έλλειψη τροφής. Αυτό δε συνέβαινε στους αρσενικούς σκώληκες που είχαν υποβληθεί σε χειρουργείο αφαίρεσης των MCM νευρώνων.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν την ηλεκτρονική μικρογραφία για να αναπαραστήσουν και να αναλύσουν τις συνδέσεις των MCMs με τους άλλους νευρώνες του εγκεφάλου. Βρήκαν ότι τα MCM συνδέονταν με νευρώνες που υπήρχαν και στα δυο φύλα και ότι η παρουσία των MCMs μόνο στα αρσενικά αναδόμησε τα κυκλώματα για να αλλάξει τον τρόπο επεξεργασίας των πληροφοριών. Αυτή τη στιγμή, μάλιστα επισημαίνουν ότι μόνο στο C. elegans είναι πιθανή η αναγνώριση κάθε σύναψης στο νευρικό κύκλωμα με αυτόν τον τρόπο. Μπορεί η μελέτη να επικεντρώνεται σε ένα μικρό σκουλήκι, αλλά δίνει μια νέα προοπτική και βοηθά στην καλύτερη κατανόηση και εκτίμηση της ανθρώπινης σεξουαλικότητας, του σεξουαλικού προσανατολισμού και της ταύτισης με το φύλο.
Οι επιστήμονες ελπίζουν να ανακαλύψουν πώς τα νευρογλοιακά κύτταρα φτιάχνουν νευρώνες, κάτι που θα ανοίξει το δρόμο για την αποκατάσταση των εγκεφαλικών βλαβών. Θέλουν επίσης να καθορίσουν τις συγκεκριμένες ιδιότητες των εγκεφαλικών κυκλωμάτων που ρυθμίζουν την απόκτηση και τη διατήρηση των πληροφοριών, έτσι ώστε να γίνει κατανοητό το πως ακριβώς προκύπτει η μάθηση.
Πηγή : medicalnewstoday
Το άρθρο επιμελήθηκε ο Κ.Κωνσταντινίδης, Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος, Πρόεδρος του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
