Καθώς όλο και περισσότερες Ελληνίδες θα φέρουν στον κόσμο το παιδί τους με καισαρική τομή, αρχίζει και αποκτά ενδιαφέρον το ερώτημα αν μπορεί μια γυναίκα να γεννήσει φυσιολογικά έχοντας ήδη γεννήσει με καισαρική. Προκειμένου να απαντήσουμε κριτικά στο ερώτημα αυτό, είναι σημαντικό να παραθέσουμε τα ιστορικά και ερευνητικά δεδομένα που αφορούν το θέμα του τοκετού μετά από καισαρική (ΤΜΚ).

«Μια φορά καισαρική, πάντα καισαρική», είναι μια γνώση αποτυπωμένη σε ιατρικά συγγράμματα αλλά και στο μυαλό πολλών σύγχρονων γυναικών. Σημαίνει ότι όταν μια γυναίκα γεννήσει με καισαρική, οι επόμενες γέννες θα πρέπει κι αυτές να είναι με καισαρική.

Η παραδοσιακή αυτή αντίληψη στηρίζεται στη λογική ότι η ουλή που προκύπτει από το άνοιγμα της μήτρας για την γέννηση του μωρού θα παραμείνει αδύνατο σημείο για τη μήτρα, το οποίο κινδυνεύει να υποχωρήσει, να ανοίξει, κατά τη διάρκεια των συσπάσεων μιας φυσιολογικής επόμενης γέννας.

Αν και αυτός ο κίνδυνος δεν παύει να υπάρχει, τα αποτελέσματα πρόσφατων ερευνών έχουν αποδείξει ότι δεν είναι τόσο μεγάλος όσο αρχικά πιστευόταν. Στις μέρες μας γνωρίζουμε ότι η πιθανότητα να υποχωρήσει η προηγούμενη ουλή είναι πολύ μικρή και αυτό δικαιολογείται επειδή η τομή γίνεται σχεδόν πάντα χαμηλά και οριζόντια, σε σημείο της μήτρας που δεν υπόκειται σε μεγάλες πιέσεις.

Αυτή η πιθανότητα (κάτω του 1%), αν και υπαρκτή, δεν υπερβαίνει την πιθανότητα άλλων επιπλοκών που μπορεί να συμβούν κατά τη διάρκεια ενός τοκετού. Συνέπεια αυτών των ερευνών ήταν η σταδιακή καθιέρωση του ΤΜΚ σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Στην Αγγλία για παράδειγμα, οι μαιευτήρες δίνουν την επιλογή φυσιολογικού τοκετού ή προγραμματισμένης καισαρικής στη συντριπτική πλειοψηφία των γυναικών που έχουν κάνει ήδη μια καισαρική.

Η πιθανότητα μάλιστα για μια γυναίκα που διαλέγει το δρόμο του φυσιολογικού τοκετού να τα καταφέρει και να γεννήσει τελικά με αυτόν τον τρόπο είναι περίπου 70% – δηλαδή 7 στις 10 γυναίκες!

Στην Ελλάδα, η πρακτική του ΤΜΚ είναι πρακτικά σχεδόν άγνωστη, αν και όλο και περισσότερες γυναίκες μαθαίνουν για αυτή από το Διαδίκτυο και άλλες πηγές.

Υπάρχουν πολλοί πιθανοί λόγοι για αυτό:

  • Οι περισσότεροι μαιευτήρες ενστερνίζονται επιστημονικά την άποψη «μια φορά καισαρική, πάντα καισαρική».

  • Δεν υπάρχει εμπειρία στην ασφαλή διεκπεραίωση του ΤΜΚ.
  • Η υποχώρηση της ουλής είναι μια σχετικά σπάνια αλλά δυνητικά επικίνδυνη επιπλοκή που απαιτεί άμεση επέμβαση.
  • Η επαναληπτική καισαρική θεωρείται μια ασφαλής, γρήγορη και προγραμματίσιμη λύση – αν και μια δεύτερη ή τρίτη καισαρική μπορεί να είναι αρκετά δύσκολη από τεχνικής άποψης.

Ποιες γυναίκες με προηγούμενη καισαρική μπορούν να δοκιμάσουν ΤΜΚ;

  • Οι γυναίκες με μια μόνο προηγούμενη καισαρική τομή. Αν έχουν προηγηθεί πάνω από μια καισαρικές, το τοίχωμα της μήτρας είναι αρκετά πιο αδύναμο.
  • Οι γυναίκες που μένουν έγκυες τουλάχιστον ένα έτος μετά την καισαρική τους – ώστε να έχει προλάβει η τομή να επουλωθεί επαρκώς.
  • Οι γυναίκες που έχουν χαμηλή οριζόντια τομή στη μήτρα τους – έτσι γίνεται πια στην πλειοψηφία των επεμβάσεων. Αυτήν τη σημαντική πληροφορία μπορούν να μάθουν οι γυναίκες από το γιατρό που έκανε την καισαρική τους.
  • Εξαρτάται αν ο λόγος που χρειάστηκε η αρχική καισαρική επιμένει και στην τωρινή εγκυμοσύνη – αν ο λόγος επιμένει, το πιο πιθανό είναι ότι θα χρειαστεί ξανά καισαρική τομή. Για παράδειγμα, αν το προηγούμενο μωρό ήταν ισχιακό (ερχόταν με τους γλουτούς) ή κουράστηκε στον τοκετό ή ήταν δίδυμη εγκυμοσύνη, αυτό δε σημαίνει ότι θα επαναληφθεί και στην τωρινή εγκυμοσύνη, επιτρέποντας να δοκιμάσει κανείς τον ΤΜΚ. Αν, από την άλλη, ήταν ένα πολύ μεγάλο μωρό σε μια μικροκαμωμένη γυναίκα, είναι παράλογο να σκεφτεί κανείς τον ΤΜΚ αν και το τωρινό μωρό φαίνεται να είναι εξίσου μεγάλο. Βέβαια, η τελική απόφαση απαιτεί συνυπολογισμό πολλών παραμέτρων από το μαιευτήρα πριν αποφασιστεί να προχωρήσει η γυναίκα σε ΤΜΚ.

Ποιες είναι οι βασικές προϋποθέσεις για να δοκιμάσει μια γυναίκα ΤΜΚ;

  • Ο ΤΜΚ πρέπει να λάβει χώρα σε οργανωμένο μαιευτήριο. Αυτό δεν αποτελεί συνήθως ζήτημα αφού οι περισσότερες γυναίκες γεννούν στο μαιευτήριο.
  • Οι παλμοί του εμβρύου χρειάζεται να παρακολουθούνται συνεχώς. Αυτό γίνεται ήδη στους περισσότερους τοκετούς.
  • Δεν υπάρχει πρόβλημα για μια γυναίκα με ΤΜΚ να κάνει επισκληρίδιο.

Τελικά, θα καθιερωθεί η πρακτική του ΤΜΚ στην Ελλάδα;

Υπάρχουν σοβαροί λόγοι που εγείρουν δυσπιστία. Κατ’ αρχήν, η καισαρική τομή είναι μια εξαιρετικά δελεαστική επιλογή για γυναίκες και μαιευτήρες, λόγω της ταχύτητας, καλύτερου ελέγχου και αποφυγής ταλαιπωρίας. Επίσης, το γεγονός ότι στις μέρες μας είναι μια αρκετά ασφαλής επέμβαση αυξάνει ακόμη παραπάνω το δημοφιλές προφίλ της. Βέβαια, παραμένει μια μεγάλη επέμβαση με πιθανές επιπλοκές.

Επιπλέον, η ανάρρωση είναι σαφώς βραδύτερη σε σχέση με το φυσιολογικό τοκετό – κάτι που μαρτυρά η πλειονότητα των γυναικών που έχουν δοκιμάσει και τα δύο.

Αν λάβουμε υπόψη ότι περίπου μια στις δύο Ελληνίδες γεννά με καισαρική – και συνεπώς άλλη μια στις δύο με φυσιολογικό τοκετό – είναι εμφανές ότι οι πιθανότητες για επιτυχή ΤΜΚ δε μπορεί να είναι τόσο υψηλές όσο σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Βεβαίως, αυτό εξαρτάται άμεσα από τα στατιστικά του εκάστοτε μαιευτήρα και σαφώς μια γυναίκα που επιθυμεί να δοκιμάσει ΤΜΚ, καλό είναι να προτιμήσει τη φροντίδα γιατρού με φιλικές προς τον φυσιολογικό τοκετό στατιστικές. Άλλωστε, πολλοί γιατροί, έχοντας ήδη την εμπειρία του εξωτερικού, μπορούν με ασφάλεια να επιβλέψουν τον ΤΜΚ.

Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πολλές γυναίκες επιθυμούν να γεννήσουν φυσιολογικά εφόσον αυτό είναι δυνατό. Τα γεγονότα της γέννας είναι βασικό κομμάτι της προετοιμασίας μιας εγκύου και αξίζει να συζητούνται αναλυτικά με το θεράποντα γιατρό της.

Είναι απόλυτο να αρνείται μια γυναίκα τις επιλογές στα ζητήματα εγκυμοσύνης, εφόσον αυτές είναι έγκυρες και επιστημονικά κατοχυρωμένες. Αυτό ισχύει και για τον ΤΜΚ που ήδη θεωρείται, κάτω από κατάλληλες προϋποθέσεις, ασφαλής για χιλιάδες γυναίκες σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.


Το κείμενο επιμελήθηκε ο δρ ΘΑΝΟΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ MD (London) MRCOG FHEA
Μαιευτήρας Χειρ. Γυναικολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Λονδίνου, www.gynaikologos.net