Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (ΣΠΩ) είναι η συχνότερη ορμονική πάθηση της σύγχρονης γυναίκας. Οι γυναίκες με ΣΠΩ έχουν συνήθως προβλήματα περιόδου -καθυστέρηση ή και έλλειψη περιόδου- ακμή, υπερτρίχωση, αυξημένο σωματικό βάρος και πρόβλημα υπογονιμότητας.
Πολλές από τις γυναίκες με ΣΠΩ θα χρειαστούν ιατρική βοήθεια, προκειμένου να μπορέσουν να μείνουν έγκυες. Πολλές από τις ενδεδειγμένες θεραπείες γονιμότητας περιλαμβάνουν χρήση φαρμάκων για την παραγωγή περισσοτέρων του ενός ωοθυλακίων – αυγών. Είναι εμφανές ότι η δοσολογία των φαρμάκων αυτών πρέπει να ρυθμίζεται με προσοχή, ώστε να μεγαλώνει ικανός αριθμός ωοθυλακίων, αλλά όχι υπερβολικά μεγάλος αριθμός.
Στις γυναίκες με ΣΠΩ, οι πολυκυστικές ωοθήκες είναι πολύ ευαίσθητες στα φάρμακα αυτά, με αποτέλεσμα ο κίνδυνος υπερανταπόκρισης -υπερδιέγερσης- να είναι αρκετά πιο συχνός. Αν και τα περισσότερα επεισόδια υπερανταπόκρισης είναι ήπια ή μέτρια, ορισμένες γυναίκες με ΣΠΩ θα υποφέρουν από σοβαρή υπερδιέγερση των ωοθηκών, μια σοβαρή επιπλοκή που μπορεί να απειλήσει την υγεία ή ακόμα και τη ζωή της γυναίκας!
Αν και δεν γνωρίζουμε με ποιο ακριβή μηχανισμό συμβαίνει η υπερδιέγερση των ωοθηκών, όλοι οι γιατροί θεωρούν τη σοβαρή υπερδιέγερση ένα ιατρικό επείγον, το οποίο απαιτεί κατ’ αρχάς νοσηλεία της γυναίκας σε μονάδα αυξημένης ή εντατικής φροντίδας. Στην περίπτωση που ο κύκλος θεραπείας δεν έχει ολοκληρωθεί, τότε η χορήγηση των φαρμάκων που διεγείρουν τις ωοθήκες διακόπτεται άμεσα. Παρ’ όλα αυτά, η σοβαρή υπερδιέγερση μπορεί να εκδηλωθεί αφού έχει ολοκληρωθεί ο κύκλος, είναι δε πιο συχνή όταν η γυναίκα μένει έγκυος κατά τον συγκεκριμένο κύκλο θεραπείας.
Η σοβαρή υπερδιέγερση των ωοθηκών επηρεάζει το αίμα, το συκώτι, τους νεφρούς και άλλα ζωτικά όργανα. Μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκεια των οργάνων αυτών, γι’ αυτό άλλωστε και απαιτείται εντατική φροντίδα. Δεν υπάρχει ειδικό φάρμακο-αντίδοτο, η δε υποστήριξη των ζωτικών οργάνων είναι βασικά υποστηρικτική. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να απαιτηθούν και επεμβατικές μέθοδοι, όπως η παρακέντηση της κοιλιάς και των πνευμόνων, ή ακόμα και διακοπή μιας αρχόμενης εγκυμοσύνης. Αν και έχουν αναφερθεί θάνατοι από σοβαρή υπερδιέγερση των ωοθηκών, κάτι τέτοιο είναι σπάνιο λόγω της εντατικής φροντίδας σε οργανωμένες νοσηλευτικές μονάδες.
Ένα σημαντικό συμπέρασμα είναι ότι οι θεραπείες γονιμότητας, αν και είναι γενικά ασφαλείς, κρύβουν σπάνιους κινδύνους, όπως η σοβαρή υπερδιέγερση των ωοθηκών, οι οποίοι δεν μπορούν πάντα να αποφευχθούν. Τέτοιες σπάνιες επιπλοκές είναι πιο συχνές σε γυναίκες με ΣΠΩ. Για τις γυναίκες αυτές, είναι σημαντικό η ορμονική πάθηση να είναι καλά ρυθμισμένη πριν από την έναρξη κάποιας θεραπείας γονιμότητας, ώστε να ελαχιστοποιείται η συχνότητα τέτοιων επιπλοκών.
Το κείμενο επιμελήθηκε ο δρ ΘΑΝΟΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ MD(London) MRCOG FHEA
Μαιευτήρας Χειρ. Γυναικολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Λονδίνου, www.gynaikologos.net
