Σύνταξη – επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, λατρεύει τον 19ο αιώνα. Οι ήρωές του είναι οι πρώην πρόεδροι William McKinley, ο οποίος «έκανε τη χώρα μας πολύ πλούσια μέσω δασμών», ο Teddy Roosevelt, ο οποίος «έκανε πολλά σπουδαία πράγματα» όπως τη Διώρυγα του Παναμά, και ο James Monroe, ο οποίος καθιέρωσε την πολιτική (Δόγμα Monroe) που απέρριπτε «την παρέμβαση ξένων κρατών σε αυτό το ημισφαίριο και στις δικές μας υποθέσεις».
Αυτές δεν είναι απλώς μερικές ατάκες από τις ομιλίες του Trump. Σηματοδοτούν μια πολύ βαθύτερη και ευρύτερη ρήξη με την καθιερωμένη σύγχρονη σκέψη για την εθνική ασφάλεια.
Ο Trump είναι πλέον ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ από την εποχή του Franklin D. Roosevelt που πιστεύει ότι οι κύριες απειλές για τις ΗΠΑ δεν βρίσκονται σε μακρινές περιοχές ούτε προέρχονται από μακρινές δυνάμεις – μάλλον, βρίσκονται κοντά στην πατρίδα. Για αυτόν, οι μεγαλύτερες απειλές για την Αμερική σήμερα είναι οι μετανάστες που κατακλύζουν τα σύνορα της χώρας και τα ναρκωτικά που σκοτώνουν δεκάδες χιλιάδες από υπερβολικές δόσεις.
Για τον σκοπό αυτό, ο πραγματικός του στόχος είναι να κυριαρχήσει σε ολόκληρο το δυτικό ημισφαίριο – από τον Βόρειο Πόλο έως τον Νότιο Πόλο – χρησιμοποιώντας την ανώτερη στρατιωτική και οικονομική ισχύ της Αμερικής για να νικήσει όλους τους «εχθρούς», τόσο τους εξωτερικούς όσο και τους εγχώριους.
Φυσικά, στην κορυφή της λίστας των απειλών του Trump για τις ΗΠΑ βρίσκεται η μετανάστευση. Διεξήγαγε αδιάκοπη προεκλογική εκστρατεία με την καταγγελία ότι οι προκάτοχοι του δεν είχαν καταφέρει να σφραγίσουν τα νότια σύνορα και υποσχέθηκε να απελάσει κάθε μετανάστη χωρίς νομική κατοχύρωση – περίπου 11 εκατομμύρια συνολικά – από τις ΗΠΑ.
Αυτές οι προσπάθειες ξεκίνησαν την πρώτη μέρα, με την κυβέρνηση Trump να αναπτύσσει στρατεύματα στα νότια σύνορα για να σταματήσει όποιον επιδιώκει να διασχίσει παράνομα τα σύνορα. Επίσης, καθιέρωσε ένα δίκτυο συλλήψεων για να απομακρύνει τους ανθρώπους από τους δρόμους – είτε σε εκκλησίες, κοντά σε σχολεία, σε γεωργικές εκτάσεις, μέσα σε εργοστάσια, σε δικαστήρια ή σε νοσοκομεία. Ακόμη και Αμερικανοί πολίτες έχουν εμπλακεί σε αυτή την τεράστια προσπάθεια απέλασης. Κανείς δεν είναι ασφαλής.
Η επακόλουθη μεταβολή ήταν αναμενόμενα δραματική: Οι εισροές προσφύγων έχουν σταματήσει, με όσους έχουν λάβει υπόσχεση διέλευσης να έχουν κολλήσει σε τρίτες χώρες. Τον επόμενο χρόνο, η μόνη εξαίρεση για πρόσφυγες θα είναι λευκοί Νοτιοαφρικανοί, τους οποίους ο Trump έχει χαρακτηρίσει θύματα γενοκτονίας. Οι παράνομες διελεύσεις έχουν μειωθεί σε έναν μικρό αριθμό, ενώ μεγάλος αριθμός μεταναστών – νόμιμων αλλά και παράνομων – επιστρέφει στην πατρίδα του. Το 2025 πιθανότατα θα είναι η πρώτη φορά εδώ και σχεδόν έναν αιώνα όπου η καθαρή μετανάστευση προς τις ΗΠΑ θα είναι αρνητική.
Για τον Trump όμως, οι μετανάστες δεν αποτελούν τη μόνη απειλή για την πατρίδα. Είναι και τα ναρκωτικά. Γι’ αυτό το λόγο, τον Φεβρουάριο, ο ηγέτης των ΗΠΑ επέβαλε δασμούς στον Καναδά, το Μεξικό και την Κίνα λόγω των αποστολών φαιντανύλης – αν και ο Καναδάς δεν αποτελεί σημαντική πηγή του θανατηφόρου ναρκωτικού. Παρ’ όλα αυτά, όλοι αυτοί οι δασμοί παραμένουν σε ισχύ.
Στη συνέχεια, τον Αύγουστο, κάλεσε τον στρατό, υπογράφοντας μια οδηγία που τον εξουσιοδοτούσε να αντιμετωπίσει τα καρτέλ ναρκωτικών, τα οποία χαρακτήρισε ως ξένες τρομοκρατικές οργανώσεις. «Η Λατινική Αμερική έχει πολλά καρτέλ και διακινούν πολλά ναρκωτικά», εξήγησε αργότερα. «Οπότε, ξέρετε, θέλουμε να προστατεύσουμε τη χώρα μας. Πρέπει να προστατεύσουμε τη χώρα μας». Παρέλειψε βέβαια να αναφερθεί στην τεράστια αγορά κατανάλωσης ναρκωτικών στις ΗΠΑ που απαιτεί κάλυψη απο την πλευρά της προσφοράς και το σπουδαιότερο στις γενεσιουργές αιτίες της.
Αυτή ήταν μόνο η αρχή. Τους τελευταίους δύο μήνες, το Πεντάγωνο έχει αναπτύξει μια τεράστια ναυτική και αεροπορική δύναμη, καθώς και περίπου 10.000 στρατιώτες με πρόσχημα την καταπολέμηση της διακίνησης των ναρκωτικών. Τις τελευταίες πέντε εβδομάδες, ο αμερικανικός στρατός έχει επίσης λάβει εντολή να επιτεθεί σε μικρά σκάφη που διασχίζουν την Καραϊβική και τον Ειρηνικό, για τα οποία υπήρχαν υποψίες ότι διακινούσαν ναρκωτικά. Μέχρι σήμερα, 16 σκάφη έχουν δεχθεί επίθεση και έχουν σκοτωθεί πάνω από 60 άτομα.
Όταν ρωτήθηκε για τη νομική δικαιολόγηση της στόχευσης πλοίων σε διεθνή ύδατα που δεν αποτελούν άμεση απειλή για τις ΗΠΑ, ο Trump απέρριψε την ανάγκη νομικής βάσης: «Νομίζω ότι απλώς θα σκοτώσουμε ανθρώπους που φέρνουν ναρκωτικά στη χώρα μας. Εντάξει; Θα τους σκοτώσουμε. Ξέρετε, θα είναι, σαν νεκροί».
Τώρα ο ηγέτης των ΗΠΑ έχει βάλει στο μάτι μεγαλύτερα ψάρια. Στα τέλη του περασμένου μήνα, το Πεντάγωνο διέταξε το αεροπλανοφόρο Gerald R. Ford, να εισέλθει στην Καραϊβική. Οταν το αεροπλανοφόρο και τα συνοδευτικά του πλοία φτάσουν στον προορισμό τους, οι ΗΠΑ θα έχουν αναπτύξει το ένα έβδομο του Ναυτικού τους – η μεγαλύτερη τέτοια ανάπτυξη στην περιοχή από την Κρίση των Πυραύλων της Κούβας το 1962.
Αν ο στόχος είναι απλώς και μόνο οι έμποροι ναρκωτικών σε ανοιχτά νερά, σαφώς αυτό είναι υπερβολικό – αλλά δεν είναι. Ο πραγματικός λόγος για την ανάπτυξη τέτοιας συντριπτικής ισχύος είναι να εκφοβίσει ο Trump τους ηγέτες και τα καθεστώτα που δεν του αρέσουν, αν όχι να τους αναγκάσει να παραιτηθούν από το αξίωμά τους. Τα ναρκωτικά είναι απλώς η δικαιολογία για να καταστεί δυνατή μια τέτοια δράση.
Ο πιο προφανής στόχος είναι ο Nicolas Maduro πρόεδρος της Βενεζουέλας, που η άρνηση του να ευθυγραμμίσει την πολιτική διαχείρισης των τεράστιων πετρελαϊκών αποθεμάτων της χώρας με αυτή των ΗΠΑ, έχει εξοργίσει τον Αμερικανό πρόεδρο. Ο Λευκός Οίκος έχει χαρακτηρίσει τον Maduro «παράνομο ηγέτη που ηγείται ενός παράνομου καθεστώτος» καθώς και «ηγέτη σπείρας ναρκωτικών» – τον έχει επικηρύξει με 50 εκ. δολ. και ο Trump έχει καταστήσει σαφές ότι «σύντομα θα υπάρξουν χερσαίες επιχειρήσεις στη Βενεζουέλα».
Ωστόσο, ο Maduro δεν είναι ο μόνος που έχει βάλει στο μάτι ο Trump. Αφότου ο Κολομβιανός πρόεδρος Gustavo Petro κατηγόρησε τις ΗΠΑ ότι σκότωσαν αθώους ψαράδες, ο Trump διέκοψε κάθε βοήθεια προς τη χώρα και κατηγόρησε τον Petro ότι είναι «ηγέτης της μαφίας των παράνομων ναρκωτικών», κάτι που ενδεχομένως θέτει τις βάσεις για να επιτεθούν οι ΗΠΑ και σε ένα άλλο καθεστώς.
Όλη αυτή η ισχύς πυρός και η ρητορική έχουν ως στόχο να υπογραμμίσουν ένα σημείο: Για τον Trump, ολόκληρο το δυτικό ημισφαίριο ανήκει στις ΗΠΑ. Θα απομακρύνει από την εξουσία τους ηγέτες που δεν συμπαθεί. Οι χώρες που προχωρούν σε ενέργειες τις οποίες δεν εγκρίνει – είτε φυλακίζοντας όσους καταδικάζονται για απόπειρα ανατροπής μιας νόμιμης κυβέρνησης όπως στη Βραζιλία, είτε προβάλλοντας διαφημίσεις κατά των δασμών του όπως στον Καναδά – θα τιμωρηθούν οικονομικά. Η Γροιλανδία θα αποτελέσει μέρος των ΗΠΑ, όπως και η Διώρυγα του Παναμά, και ο Καναδάς θα γίνει η 51η πολιτεία.
Συνολικά, η εστίαση του Trump στην κυριαρχία στο δυτικό ημισφαίριο αντιπροσωπεύει μια βαθιά μετατόπιση από την επικέντρωση που είχε κάνει εδώ και σχεδόν έναν αιώνα η χώρα στην αποτροπή των απειλών που προέρχονται πέραν του Ατλαντικού και Ειρηνικού, για την προστασία των Αμερικανών στο εσωτερικό. Είτε μας αρέσει είτε όχι, για τον Trump, η ασφάλεια στο δεύτερο τέταρτο του 21ου αιώνα παραπέμπει σε έννοιες και ιδέες που αναπτύχθηκαν για πρώτη φορά το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα.
Πηγή: POLITICO
