Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
«Συγγνώμη παιδιά. Θα επικοινωνήσουμε αργότερα μαζί σας, αργότερα». Αυτό είναι το μήνυμα που αναμένεται να στείλει η Ευρωπαϊκή Ένωση σε μια κομβική διάσκεψη των παγκόσμιων ηγετών για το κλίμα την επόμενη εβδομάδα, αφού οι χώρες του μπλοκ δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν σε ένα σχέδιο μείωσης των εκπομπών που προκαλούν υπερθέρμανση του πλανήτη, έως το 2035.
Η αποτυχία υποβολής στόχου στα Ηνωμένα Έθνη αυτόν τον μήνα θα υπονομεύσει την ικανότητα της ΕΕ να επηρεάσει τις προσπάθειες άλλων κρατών και θα οδηγήσει σε διπλωματική αμηχανία το μπλοκ, το οποίο έχει από καιρό διεκδικήσει ηγετικό ρόλο στις παγκόσμιες συνομιλίες για το κλίμα.
Ωστόσο, οι κυβερνήσεις των κρατών της ΕΕ, οι οποίες πρέπει να εγκρίνουν ομόφωνα το σχέδιο του 2035 που ορίζεται από τη Συμφωνία του Παρισιού, διαφωνούν για το πώς θα φτάσουν στον στόχο. Ως αποτέλεσμα, η Δανία η χώρα που προεδρεύει επί του παρόντος στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των κυβερνήσεων, ενημέρωσε άλλες χώρες ότι η ΕΕ σκοπεύει να στείλει απλώς μια «δήλωση πρόθεσης» στον ΟΗΕ αντί να υποβάλλει το απαιτούμενο επίσημο σχέδιο.
Οι Δανοί αναμένουν τώρα από τους 27 υπουργούς περιβάλλοντος της ΕΕ να οριστικοποιήσουν και να εγκρίνουν τη δήλωση προθέσεων στην επόμενη συνάντησή τους στις Βρυξέλλες. Τρεις διπλωμάτες που ενημερώθηκαν για τις πρόσφατες συνομιλίες δήλωσαν ότι ενώ οι υπουργοί μπορεί να συζητήσουν ένα επίσημο σχέδιο, δεν υπάρχει ουσιαστικά καμία πιθανότητα να το εγκρίνουν.
Αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ θα χάσει την προθεσμία του ΟΗΕ στα τέλη Σεπτεμβρίου για να υποβάλει επίσημο στόχο για το 2035. Αντίθετα, με την προϋπόθεση της έγκρισης από τους υπουργούς, το μπλοκ θα εμφανιστεί σε μια σύνοδο κορυφής στις 24 Σεπτεμβρίου στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ με μόνο μια υπόσχεση να επιτύχει τελικά έναν στόχο.
Ένας εκπρόσωπος της δανέζικης διαπραγματευτικής ομάδας είπε ότι η Κοπεγχάγη «έλαβε ευρεία υποστήριξη για την προσέγγισή μας να διερευνήσουμε μια δήλωση προθέσεων», καθώς αυτό «θα διασφάλιζε ότι η ΕΕ δεν θα πάει στη σύνοδο κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα με άδεια χέρια».
Όμως οι ίδιοι είπαν επίσης ότι «γνωρίζουν πως υπάρχουν διαφορετικές θέσεις για το ακριβές περιεχόμενο» και οι τρεις προαναφερθέντες διπλωμάτες είπαν ότι η υπουργική σύνοδος κορυφής θα περιλάμβανε δύσκολες διαπραγματεύσεις για την επίτευξη συναίνεσης.
Η δήλωση όπως συντάχθηκε από τη Δανία προτείνει έναν προσωρινό στόχο μείωσης των εκπομπών μεταξύ 66,3 και 72,5% κάτω από τα επίπεδα του 1990 έως το 2035. Οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να συμφωνήσουν σε έναν οριστικό στόχο σε μεταγενέστερη ημερομηνία.
Αν και είναι πολύ αργά για την προθεσμία του ΟΗΕ, αυτή η προσέγγιση δίνει στη Δανία άλλη μια ευκαιρία να εξασφαλίσει υποστήριξη για τον πιο φιλόδοξο στόχο. Για να το επιτύχουν αυτό, θα πρέπει να βρουν ένα κοινό παρονομαστή ανάμεσα στις έντονα αποκλίνουσες απόψεις που έχουν οι κυβερνήσεις.
Η ΕΕ είχε σκοπό να δεσμευτεί για έναν στόχο 72,5% για το 2035 σε αντίθεση με το νέο ορόσημο του 2040 που βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση. Αυτό το τελευταίο σχέδιο για το 2040 εκτροχιάστηκε λόγω διαφωνιών σχετικά με τις νομοθετικές ρυθμίσεις. Ως αποτέλεσμα η Δανία ανέβαλε μια ψηφοφορία που είχε προγραμματιστεί για αυτήν την εβδομάδα, αφού μεγάλες χώρες εμπόδισαν την πρόοδο.
Ορισμένες χώρες, όπως η Πολωνία, υποστήριξαν την άποψη να υποβάλει η ΕΕ το δυνητικό εύρος (66,3 – 72,5%) ως επίσημο στόχο, κάτι που δεν θα ήταν ασυνήθιστο: η Βραζιλία, που φιλοξενεί τη φετινή σύνοδο κορυφής για το κλίμα COP30, έχει κάνει το ίδιο.
Ωστόσο, αυτό θα αντιπροσώπευε έναν πιο αδύναμο στόχο, καθώς θα έβλεπε την ΕΕ να δεσμεύεται ουσιαστικά για τον στόχο του 66,3%, αφήνοντας παράλληλα ανοιχτή τη δυνατότητα για περαιτέρω βελτίωση. Για το λόγο αυτό, μια άλλη ομάδα χωρών αντιτίθεται σθεναρά στην αποσύνδεση του στόχου του 2035 από τον στόχο του 2040. Το πότε θα υποβάλει η ΕΕ το οριστικό της σχέδιο στον ΟΗΕ παραμένει ασαφές. Η δήλωση της Δανίας επιμένει ότι το μπλοκ θα το κάνει πριν από την έναρξη της COP30 στις αρχές Νοεμβρίου.
Οι χώρες της ΕΕ συμφώνησαν την περασμένη εβδομάδα να φιλοξενήσουν μια συζήτηση μεταξύ των εθνικών ηγετών, η οποία έχει προγραμματιστεί για τις 23 Οκτωβρίου, πριν συμφωνήσουν σε έναν στόχο για το 2040. Αυτό θα αφήνει μόλις δύο εβδομάδες για να επιτευχθεί συμφωνία και για τους δύο στόχους ενόψει της συνόδου κορυφής COP30 στη Βραζιλία.
Πηγή: POLITICO
