Καθώς ολοκληρώνουμε αυτή την εβδομάδα τη συζήτησή μας για τον φόβο, θέλω να σου αφήσω μια σκέψη που μπορεί να αλλάξει ριζικά τον τρόπο που βλέπεις την αποτυχία – και μαζί με αυτήν, την πορεία σου προς την επιτυχία.
Αυτή η ιδέα έχει προκύψει μέσα από τα χρόνια που εργάζομαι με ανθρώπους κάθε ηλικίας και ιστορίας. Με ανθρώπους που έχουν περάσει δύσκολα παιδικά χρόνια, τραυματικές εμπειρίες, απώλειες. Με ανθρώπους που έδωσαν μάχη με το άγχος και την ανασφάλεια και κατάφεραν να σταθούν ξανά στα πόδια τους. Αλλά και με ανθρώπους που θεωρούνται επιτυχημένοι: επιχειρηματίες και επαγγελματίες που έχουν χτίσει κάτι σπουδαίο. Και αυτό που παρατήρησα είναι ότι ο φόβος, και πιο συγκεκριμένα ο φόβος της αποτυχίας, αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο στην πρόοδό μας. Όχι η ίδια η αποτυχία.
Και είναι απόλυτα κατανοητό. Η αποτυχία πονάει. Είναι άβολη. Μπορεί να μας κάνει να νιώθουμε εκτεθειμένοι, ανεπαρκείς, ντροπιασμένοι. Κανείς δεν θέλει να φανεί ανίκανος. Και πολλές φορές, ο φόβος αυτής της αίσθησης μας σταματά πριν καν ξεκινήσουμε. Δεν τολμάμε να προσπαθήσουμε. Δεν τολμάμε να εκτεθούμε. Και έτσι μένουμε στάσιμοι, σε μια ψευδαίσθηση ασφάλειας.
Όμως η αλήθεια είναι απλή: για να πετύχεις, πρέπει να αποτύχεις. Δεν γίνεται αλλιώς.
Σκέψου ένα μωρό που μαθαίνει να περπατάει. Δεν μπορεί να μάθει να περπατά χωρίς να πέσει. Το «πέφτω» είναι μέρος του «μαθαίνω να στέκομαι». Και κάθε φορά που πέφτει και ξανασηκώνεται, μαθαίνει κάτι. Βελτιώνει την ισορροπία του, καταλαβαίνει πού να πατήσει, πώς να κρατήσει το βάρος του σώματός του. Μέσα από κάθε πτώση, αποκτά αυτοπεποίθηση. Όχι επειδή τα κατάφερε, αλλά επειδή άντεξε. Επειδή συνειδητοποίησε ότι μπορεί να σηκωθεί ξανά.
Αυτός είναι ο πιο δυνατός μεταφορικός τρόπος για να δεις την επιτυχία. Ακριβώς το ίδιο συμβαίνει όταν κυνηγάς έναν στόχο, αποκτάς μια νέα δεξιότητα ή ξεκινάς κάτι που δεν έχεις ξαναδοκιμάσει. Ως ενήλικες, φοβόμαστε τόσο την αποτυχία που καταλήγουμε να μην προσπαθούμε. Ή εγκαταλείπουμε με την πρώτη δυσκολία. Νομίζουμε ότι η επιτυχία είναι μια ευθεία γραμμή – αλλά στην πραγματικότητα είναι μια πορεία με στροφές, πτώσεις, επαναπροσδιορισμούς. Μια πορεία που απαιτεί αντοχή.
Αυτός είναι ο τρόπος που μαθαίνουμε. Όχι από τα συγχαρητήρια, αλλά από τις δυσκολίες. Από τη στιγμή που θα πέσουμε και θα διαλέξουμε να σηκωθούμε ξανά.
Οπότε την επόμενη φορά που θα φοβηθείς να δοκιμάσεις κάτι επειδή «αν αποτύχω;», γύρνα την ερώτηση αλλιώς: «Κι αν δεν αποτύχω;» Ή ακόμη καλύτερα: «Κι αν αποτύχω… τι πειράζει;»
Είναι συγκλονιστικό το πόσο αλλάζει η ψυχολογία μας όταν σταματάμε να βλέπουμε την αποτυχία ως ντροπή και αρχίζουμε να τη βλέπουμε ως δεδομένο κομμάτι της εξέλιξής μας. Δεν φοβόμαστε πια τόσο. Ανοίγουμε. Τολμάμε.
Και αυτή είναι ίσως η πιο ουσιαστική νίκη: όχι το να πετύχουμε με την πρώτη, αλλά το να μην εγκαταλείψουμε όταν αποτύχουμε.
Ο φόβος της αποτυχίας δεν είναι ο εχθρός. Ο φόβος της ακινησίας είναι. Εκείνος ο φόβος που σε κρατάει πίσω και σου λέει «δεν είσαι έτοιμος», «δεν είσαι αρκετός», «θα γελοιοποιηθείς». Μην του δίνεις τόση δύναμη. Γιατί κάθε φορά που σηκώνεσαι ξανά, του αποδεικνύεις το αντίθετο.
Αν λοιπόν αυτόν τον καιρό προσπαθείς κάτι νέο και δεν σου βγαίνει, αν έχεις πέσει και σκέφτεσαι να τα παρατήσεις, θέλω να σου θυμίσω το πιο σημαντικό: Είσαι ακόμα στο παιχνίδι. Και αυτό από μόνο του είναι απόδειξη ότι προχωράς.
Μην φοβάσαι την αποτυχία. Φόρα την σαν μετάλλιο. Είναι το σημάδι ότι τολμάς. Και αυτό είναι ήδη επιτυχία.
Ιουλία Καζάνα-McCarthy
Δρ. Κοινωνιολογίας (University of Surrey, UK)
MSc Psychology (c.) (Brunel University of London)
Πιστοποιημένη Life Coach (International Coaching Federation, ICF)
Solution Focused Θεραπεύτρια (BRIEF)
