Μέχρι τώρα μιλήσαμε για την έκφραση συναισθημάτων γενικά. Τι γίνεται όμως με την έκφραση αρνητικών συναισθημάτων μέσα σε μια ρομαντική σχέση; Σίγουρα το γνωρίζεις πως η έκφραση αρνητικών συναισθημάτων σε πιο προσωπικές σχέσεις είναι για δεινούς κολυμβητές στα βαθιά νερά ενός γάμου ή μιας μακροχρόνιας ερωτικής σχέσης! Όταν αισθάνεσαι άσχημα και βιώνεις κάτι που σε ενοχλεί ή σε πληγώνει, το να το εκφράσεις με λόγια συχνά μοιάζει σαν ένα βουνό. Παρ’ όλα αυτά, για να υπάρχει μια ουσιαστική και υγιής σχέση – και δεν εννοώ μόνο την ερωτική, αλλά και τη φιλική ή την οικογενειακή – είναι απαραίτητο να υπάρχει ειλικρίνεια. Να μπορείς να εκφράζεις τα συναισθήματά σου, είτε είναι θετικά είτε αρνητικά, είτε έχουν μέσα τους αγάπη, είτε έχουν μέσα τους απογοήτευση ή θυμό. Μια αληθινή σχέση δεν είναι μόνο ευχάριστες στιγμές και λόγια τρυφερά. Είναι μια ζωντανή, ανθρώπινη σύνδεση που χρειάζεται αλήθεια. Και η αλήθεια, πολλές φορές, δεν είναι εύκολη.

Δυστυχώς, μερικές φορές προκύπτουν καταστάσεις που μας πληγώνουν ή μας μπερδεύουν, και τότε είναι σημαντικό να μπορούμε να τις ονοματίσουμε. Όχι για να κατηγορήσουμε τον άλλο ή να τον κάνουμε να νιώσει άσχημα, αλλά για να δώσουμε πλαίσιο και νόημα σε αυτό που νιώθουμε, με την ελπίδα ότι η αμοιβαία κατανόηση θα οδηγήσει σε κάποια αλλαγή. Με την ελπίδα ότι αυτό που μας πονάει ή μας δυσκολεύει μπορεί να συζητηθεί και να μην επαναληφθεί. Άλλωστε με αυτή την ελπίδα δε συμπορευόμαστε όλοι;

Αλλά πώς κάνεις μια τέτοια κουβέντα; Πώς κάθεσαι απέναντι σε κάποιον που αγαπάς πραγματικά, που νοιάζεσαι γι’ αυτόν, και του λες ότι κάποια πράγματα που συνέβησαν μεταξύ σας δεν ήταν θετικά για σένα; Πώς λες: «Δεν ήταν όλα όσα ζήσαμε εύκολα για μένα, και κάποια δεν θα ήθελα να συνεχιστούν όπως είναι. Θέλω να μιλήσουμε αληθινά και να δούμε αν μπορούμε να αλλάξουμε κάποια πράγματα»; Για μένα, το δυσκολότερο κομμάτι είναι αυτά τα πρώτα δευτερόλεπτα έντονης ανησυχίας (ή και ενοχής) από την πλευρά του συζύγου μου. Να σιγουρευτώ ότι τον κάνω να αισθάνεται πως βρίσκεται σε ένα ασφαλές περιβάλλον και πως η συζήτηση θα έχει μια θετική έκβαση.

Αυτές οι συζητήσεις είναι μέρος κάθε βαθιάς σχέσης. Δεν υπάρχει καμία αληθινή σχέση που να μην έχει περάσει από δύσκολες στιγμές. Και η διαφάνεια είναι το κλειδί. Κάτι όμως που έμαθα με τον καιρό είναι το εξής: όταν ξεκινάς μια τέτοια κουβέντα, ο σκοπός σου δεν μπορεί να είναι να αλλάξεις τον άλλον. Δεν είναι αυτός ο στόχος.

Πιο συγκεκριμένα, ο στόχος σου πρέπει να είναι διττός. Πρώτον, να εκφράσεις την αλήθεια σου με απόλυτη ειλικρίνεια. Να πεις: «Αυτό συνέβη, αυτό ένιωσα, αυτό με δυσκόλεψε, και αυτό θα ήθελα να αλλάξει στη σχέση μας». Η ειλικρίνεια όμως δεν χρειάζεται να συνοδεύεται από επιθετικότητα ή θυμό. Μπορείς να είσαι ξεκάθαρος με αγάπη, με ενσυναίσθηση, με ήρεμη δύναμη. Όταν μιλάς με θυμό ή επικριτικότητα, το μήνυμά σου χάνεται. Όταν όμως μιλάς με γνήσια πρόθεση για επικοινωνία, ο άνθρωπός σου μπορεί να σε ακούσει όχι μόνο με τα αυτιά του, αλλά και με όλες τις υπόλοιπες αισθήσεις του.

Δεύτερον, χρειάζεται να βάλεις όρια. Να πεις: «Αυτό είναι κάτι που με επηρεάζει. Αν δεν αλλάξει, να ξέρεις πως εγώ θα χρειαστεί να προστατεύσω τον εαυτό μου κάπως αλλιώς. Θα αλλάξω τη στάση μου, τις προσδοκίες μου, μπορεί να αποστασιοποιηθώ». Δεν μπορείς να ελέγξεις αν ο άλλος θα αλλάξει. Έχει κάθε δικαίωμα να επιλέξει αν θα το κάνει ή όχι. Αυτό που μπορείς να ελέγξεις είναι η δική σου αντίδραση σε αυτή την απόφαση. Και αυτό σημαίνει ουσιαστικά το να θέτεις τα όριά σου – να λες «εγώ δεν μπορώ να συνεχίσω να είμαι ο ίδιος, αν τα πράγματα δεν αλλάξουν».

Η ειλικρινής έκφραση και τα ξεκάθαρα όρια είναι τα δύο απαραίτητα στοιχεία για κάθε δύσκολη συζήτηση. Είναι πράξεις φροντίδας, όχι μόνο προς τον άλλον, αλλά και προς εσένα τον ίδιο. Δεν υπάρχουν τέλειες σχέσεις – υπάρχουν σχέσεις με αλήθεια, με προσπάθεια, με συνεχή διάλογο. Αν κρατάς μέσα σου συναισθήματα που δεν έχεις εκφράσει, αν νιώθεις βάρος από καταστάσεις που σε πλήγωσαν, ίσως τώρα είναι η στιγμή να ανοίξεις αυτόν τον διάλογο. Ίσως είναι η στιγμή να επιλέξεις την ειλικρίνεια αντί για τη σιωπή.

Οι πιο βαθιές σχέσεις δεν είναι εκείνες που αποφεύγουν τη δυσκολία. Είναι εκείνες που τη διαχειρίζονται μαζί, με θάρρος και αγάπη. Μίλα. Άκου. Άφησε  την αλήθεια να γίνει γέφυρα.

 

Ιουλία Καζάνα-McCarthy

Δρ. Κοινωνιολογίας (University of Surrey, UK)

Πιστοποιημένη Life Coach (International Coaching Federation, ICF)

Solution Focused Θεραπεύτρια (BRIEF & The Solution Focused Universe)