Την ερχόμενη Πέμπτη (27/2) εκδικάζεται στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου η υπόθεση για τον τρόπο εκτοκισμού των «κόκκινων δανείων» που υπάγονται στον Νόμο Κατσέλη (Ν3869/2010)
Η απόφαση αναμένεται να φέρει σημαντικές αλλαγές για δανειολήπτες, τράπεζες και servicers, καθώς αφορά σε συνολικά δάνεια ύψους 12,5 δισ. ευρώ.
Το διακύβευμα της καθοριστικής απόφασης για 200.000 περίπου δανειολήπτες είναι εάν ο τόκος θα συνεχίσει να υπολογίζεται επί του συνολικού άληκτου κεφαλαίου ή αν θα επιβάλλεται αποκλειστικά και μόνο στην μηνιαία δόση. Το θέμα έχει προκαλέσει έντονες αντιπαραθέσεις, καθώς η οικονομική διαφορά είναι τεράστια, με αποτέλεσμα εκατοντάδες δανειολήπτες να έχουν προσφύγει στη Δικαιοσύνη, υποστηρίζοντας ότι η τοκοχρεολυτική εξόφληση επιβαρύνει υπέρμετρα τις οφειλές τους.
Η πιλοτική δίκη στην ολομέλεια του Αρείου Πάγου στις 27 Φεβρουαρίου, έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, αφού οι δικαστές καλούνται να ερμηνεύσουν με σαφήνεια τα γράμμα του νόμου, που προσώρας το ερμηνεύουν κατά το δοκούν Τράπεζες και funds, διογκώνοντας τα χρέη των δανιεοληπτών. Αν η απόφαση δικαιώσει τους οφειλέτες θα ανοίξει ο δρόμος για νέες διεκδικήσεις και από άλλες κατηγορίες , π.χ. δανειολήπτες που εντάχθηκαν σε εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης χρεών.
Οι δόσεις των δανείων αυτών δεν είχαν δημιουργήσει μεγάλες διαφορές όσο διάστημα τα επιτόκια παρέμεναν σε χαμηλά επίπεδα. Η πρόσφατη άνοδος των επιτοκίων όμως έφερε τους δανειολήπτες σε εξαιρετικά δυσμενή θέση, με τις δόσεις να εκτοξεύονται λόγω του διαρκούς εκτοκισμού στο άληκτο κεφάλαιο του δανείου.
Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της διαφοράς που προκύπτει ανάλογα με τον τρόπο εκτοκισμού ενός δανείου: Για ποσό 100.000 ευρώ (άληκτο κεφάλαιο), με επιτόκιο 4% και διάρκεια 240 μήνες (20 χρόνια) ο οφειλέτης θα καταβάλει 145.200 ευρώ με τον τοκοχρεωλυτικό εκτοκισμό, καθώς η μηνιαία δόση διαμορφώνεται στα 605 ευρώ τον μήνα (605Χ240 μήνες = 145.200 ευρώ.)
Σε περίπτωση εκτοκισμού στη μηνιαία δόση, ο οφειλέτης θα έχει καταβάλει στην λήξη της αποπληρωμής 103.680 ευρώ καθώς η δόση διαμορφώνεται στα 432 ευρώ (100.000 ευρώ/240 μήνες=416 ευρώ Χ4%= 432 ευρώ/μήνα).
Για το θέμα μίλησε στη «Ζούγκλα» η δικηγόρος Αναστασία Μήλιου:
Παρέμβαση από την Λούκα Κατσέλη
Παρέμβαση για την επικείμενη απόφαση του Αρείου Πάγου έκανε και η ίδια η Λούκα Κατσέλη.
«Η απόφαση θα καθορίσει αν, για όσους έχουν ενταχθεί στο Νόμο, ο τόκος πρέπει να υπολογίζεται επι του συνολικού άληκτου κεφαλαίου ή αν θα επιβάλλεται αποκλειστικά στη μηνιαία δόση. Σύμφωνα με τους δανειολήπτες που έχουν προσφύγει στα δικαστήρια, αν ο τόκος υπολογισθεί επι του άληκτου κεφαλαίου, η τοκοχρεωλυτική επιβάρυνση υπερβαίνει τις δυνατότητες και αντοχές τους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας τετραμελούς οικογένειας με δύο ΑΜΕΑ που υπήχθησαν στον Νόμο Κατσέλη το 2024 κερδίζοντας στο Εφετείο τελεσίδικα. Το Εφετείο, στη βάση εισοδηματικών κριτηρίων καθόρισε δόση 504 ευρώ» τονίζει σε παρέμβασή της η Λούκα Κατσέλη.
Όπως σημειώνει η κα Κατσέλη «Σήμερα, η Τράπεζα εκτοξεύει την οφειλή στα 1.100 ευρώ το μήνα. Η Τράπεζα προεξοφλεί μάλιστα την μη συμμόρφωση του οφειλέτη με την δικαστική απόφαση, καθώς στην πρώτη ενημέρωση αφήνει κενό στο πινάκιο το ποσό πέναλτυ και το συμπληρώνει με 54 ευρώ στην δεύτερη. Μετά απο νομικές διαδικασίες ετών, και παρά την απόφαση του Εφετείου, η οικογένεια αυτή αντιμετωπίζει πάλι τον κίνδυνο πλειστηριασμού. Αξίζει να σημειωθεί ότι βάσει έκθεσης πραγματογνωμοσύνης, η οικογένεια αυτή απο τον Φεβρουάριο 2010 εως και το 2018 έχει πληρώσει 305.000 ευρώ!
Σύμφωνα με τις Τράπεζες και τις εταιρείες διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων ο υπολογισμός του εκτοκισμού στη δόση θα οδηγήσει σε μεγάλη απώλεια εσόδων. Ισχυρίζονται οτι μια τέτοια απόφαση που εκτιμάται, σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν στον Τύπο, ότι αφορά 200.000 δανειολήπτες με συνολικά δάνεια ύψους 12,5 δις τα οποία τιτλοποιήθηκαν μέσω του μηχανισμού κρατικών εγγυήσεων «Ηρακλής», θα μπορούσε να οδηγήσει σε κατάπτωση των εγγυήσεων και αποσταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος.»
Ολόκληρη η παρέμβαση της Λούκας Κατσέλη:
«Στις 27 Φεβρουαρίου εκδικάζεται στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου η υπόθεση σχετικά με τον τρόπο εκτοκισμού των δανείων που υπάγονται στον Νόμο 3869/2010, στον Νόμο που έγινε γνωστός με το όνομα «Νόμος Κατσέλη».
Η απόφαση θα καθορίσει αν, για όσους έχουν ενταχθεί στο Νόμο, ο τόκος πρέπει να υπολογίζεται επι του συνολικού άληκτου κεφαλαίου ή αν θα επιβάλλεται αποκλειστικά στη μηνιαία δόση.
Σύμφωνα με τους δανειολήπτες που έχουν προσφύγει στα δικαστήρια, αν ο τόκος υπολογισθεί επι του άληκτου κεφαλαίου, η τοκοχρεωλυτική επιβάρυνση υπερβαίνει τις δυνατότητες και αντοχές τους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας τετραμελούς οικογένειας με δύο ΑΜΕΑ που υπήχθησαν στον Νόμο Κατσέλη το 2024 κερδίζοντας στο Εφετείο τελεσίδικα. Το Εφετείο, στη βάση εισοδηματικών κριτηρίων καθόρισε δόση 504 ευρώ. Σήμερα, η Τράπεζα εκτοξεύει την οφειλή στα 1.100 ευρώ το μήνα. Η Τράπεζα προεξοφλεί μάλιστα την μη συμμόρφωση του οφειλέτη με την δικαστική απόφαση, καθώς στην πρώτη ενημέρωση αφήνει κενό στο πινάκιο το ποσό πέναλτυ και το συμπληρώνει με 54 ευρώ στην δεύτερη. Μετά από νομικές διαδικασίες ετών, και παρά την απόφαση του Εφετείου, η οικογένεια αυτή αντιμετωπίζει πάλι τον κίνδυνο πλειστηριασμού. Αξίζει να σημειωθεί ότι βάσει έκθεσης πραγματογνωμοσύνης, η οικογένεια αυτή από τον Φεβρουάριο 2010 έως και το 2018 έχει πληρώσει 305.000 ευρώ!
Σύμφωνα με τις Τράπεζες και τις εταιρείες διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων ο υπολογισμός του εκτοκισμού στη δόση θα οδηγήσει σε μεγάλη απώλεια εσόδων.
Ισχυρίζονται ότι μια τέτοια απόφαση που εκτιμάται, σύμφωνα με πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν στον Τύπο, ότι αφορά 200.000 δανειολήπτες με συνολικά δάνεια ύψους 12,5 δισ. τα οποία τιτλοποιήθηκαν μέσω του μηχανισμού κρατικών εγγυήσεων «Ηρακλής», θα μπορούσε να οδηγήσει σε κατάπτωση των εγγυήσεων και αποσταθεροποίηση του τραπεζικού συστήματος.
Στη λήψη απόφασης πρέπει να ληφθούν υπόψη τα ακόλουθα δεδομένα:
Οι δανειολήπτες που έχουν ενταχθεί με δικαστικές αποφάσεις στον Νόμο Κατσέλη είναι δανειολήπτες που βρισκόντουσαν και εξακολουθούν να βρίσκονται σε «μόνιμη αδυναμία» πληρωμής οφειλών όπως στο παράδειγμα που προαναφέρθηκε. Η πρόθεση του νομοθέτη ήταν ξεκάθαρη: να δοθεί, μετά από δικαστική απόφαση, σε αυτά τα φυσικά πρόσωπα μια δεύτερη ευκαιρία να ρυθμίσουν τις οφειλές τους με βάση τις δυνατότητές τους και να προστατεύσουν την πρώτη τους κατοικία. Μια απόφαση επομένως που θα αυξήσει τα οφειλόμενα ποσά είτε λόγω μεταβολής επιτοκίων είτε λόγω τρόπου εκτοκισμού, θα οδηγήσει πολλούς εξ αυτών σε αναστολή πληρωμής δόσεων, κατάσχεση και πλειστηριασμό της πρώτης κατοικίας αντίθετα με τα δεδικασμένα.
Μια τέτοια εξέλιξη θα είχε αρνητικές επιπτώσεις και για το τραπεζικό σύστημα. Από όλους όσοι εντάχθηκαν στο νόμο Κατσέλη, οι Τράπεζες αποκόμισαν και αυτές οφέλη.
Πληρώθηκαν δόσεις οι οποίες δεν επρόκειτο ποτέ να πληρωθούν λόγω μόνιμης αδυναμίας των οφειλετών, ενώ η αναστολή μαζικών πλειστηριασμών συγκράτησε, σε περίοδο κρίσης, την αξία των ακινήτων που είχαν στην κατοχή τους. Μια απρόσμενη αύξηση οφειλών θα αυξήσει το ποσοστό μή εξυπηρετούμενων δανείων στο χρηματοπιστωτικό σύστημα με αρνητικές επιπτώσεις για την αξιολόγησή τους.
Το τραπεζικό σύστημα αλλά και οι διαχειριστές των μη εξυπηρετούμενων δανείων οφείλουν να διαφοροποιήσουν την αντιμετώπιση των οφειλετών που βρίσκονται σε «μόνιμη αδυναμία πληρωμής» από αυτούς που βρίσκονται σε «πρόσκαιρη» αδυναμία.
Η διαχείριση και αναδιάρθρωση μη εξυπηρετούμενων δανείων και χρεών προς το δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία μέσω εξωδικαστικού μηχανισμού που θεσπίστηκε με τον Ν 4738/2020 αφορά όλες τις κατηγορίες των δανειοληπτών. Εκτοκισμός στη βάση του άληκτου κεφαλαίου θα μπορούσε να γίνει αποδεκτός για όσους βρίσκονται σε πρόσκαιρη αδυναμία και εφόσον ο τρόπος εκτοκισμού έχει κοινοποιηθεί πριν την υποβολή αιτήματος στον εξωδικαστικό. Για αυτούς όμως που έχουν κριθεί ως έχοντες «μόνιμη αδυναμία πληρωμής», ο εκτοκισμός θα πρέπει να περιορισθεί στην μηνιαία δόση που έχει ορισθεί από το δικαστήριο.
Δεδομένης της τιτλοποίησης -που κακώς έχει γίνει καθώς πρόκειται για δάνεια που έχουν ρυθμιστεί υπαγόμενα στο Νόμο Κατσέλη-, η πιθανότητα κατάπτωσης των εγγυήσεων που παρέχονται μέσω του μηχανισμού κρατικών εγγυήσεων «Ηρακλής», θα καταστεί μεγαλύτερη αν ο τρόπος εκτοκισμού επιβαρύνει απρόβλεπτα και υπέρμετρα δανειολήπτες που έχουν ρυθμίσει τις υποχρεώσεις τους στη βάση των πραγματικών οικονομικών τους δυνατοτήτων… Το σημαντικό για τον «Ηρακλή» είναι να υπάρχει σταθερή αποπληρωμή του χρέους . Το όποιο , σχετικά μικρό κόστος από τη μείωση των τόκων μπορεί κάλλιστα να απορροφηθεί χωρίς συνέπειες ενόψει της μακράς διάρκειας των ρυθμίσεων αυτών.
Σε μια περίοδο έντονης οικονομικής αβεβαιότητας και αυξήσεων του κόστους διαβίωσης, η απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου αποκτά ιδιαίτερη σημασία.
Μια πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση οφειλετών και ευάλωτων κοινωνικών ομάδων που, με δικαστική απόφαση, βρίσκονται σε μόνιμη αδυναμία πληρωμής οφειλών, θα οδηγήσει σε νέο κύμα πλειστηριασμών, σε αύξηση των ανισοτήτων και σε απόγνωση χιλιάδες συμπολίτες μας.
Δεδομένης της κερδοφορίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και των περιορισμένων ωφελειών που θα προκύψουν από το αίτημά τους για εκτοκισμό στη βάση του άληκτου κεφαλαίου, μια απόφαση που θα δικαιώσει τις Τράπεζες και τους διαχειριστές δανείων θα αποτελέσει μια ακόμα πράξη άδικης αναδιανομής εισοδήματος από τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά σε εύρωστους μετόχους…»
