Η βουλιμία και η ψυχογενής ανορεξία είναι οι δύο βασικές διαταραχές πρόσληψης τροφής που απαντώνται σήμερα ολοένα και πιο συχνά. Έχουν χαρακτηριστεί ως μάστιγα της εποχής, θύματα της οποίας πέφτουν κυρίως γυναίκες κατά την εφηβεία και την αναπαραγωγικής ηλικίας. Τα βασικά χαρακτηριστικά της ανορεξίας είναι ο έντονος φόβος του ατόμου μήπως γίνει παχύ, η σημαντική απώλεια βάρους που συχνά συνοδεύεται από αμηνόρροια, η διαταραχή στη σωματική εικόνα, καθώς και η άρνηση του ατόμου να διατηρήσει ένα ελάχιστο φυσιολογικό βάρος. Πολύ συχνά εμφανίζεται καταθλιπτική διάθεση, καταναγκαστκή συμπεριφορά με το φαγητό, κοινωνική απόσυρση και ελαττωμένο ενδιαφέρον για σεξουαλική επαφή. Δυστυχώς η θνησιμότητα στη περίπτωση της ανορεξίας ξεπερνά το 10%.
Στη περίπτωση της ψυχογενούς βουλιμίας, το άτομο εμφανίζει επανειλημμένα επεισόδια υπερκατανάλωσης διάφορων τροφών μέσα σε περιορισμένο σχετικά χρονικό διάστημα , κατά τη διάρκεια των οποίων νιώθει ότι δεν μπορεί να ελέγξει τον εαυτό του. Η κατανάλωση των θερμίδων μπορεί να είναι πολύ μεγάλη και το άτομο για να ελέγξει το βάρος του χρησιμοποιεί μεθόδους όπως η πρόκληση εμετού, η χρήση καθαρτικών, διουρητικών, η νηστεία και η υπερβολική άσκηση. Παράλληλα τείνει συχνά να ασχολείται υπερβολικά όχι μόνο με το βάρος αλλά και με το σχήμα του σώματος. Συχνά συνδέεται με διαταραχές διάθεσης, άγχος και εξάρτηση από ουσίες και αλκοόλ.
Οι διαταραχές στην πρόσληψη τροφής είναι πολύ σοβαρές και επικίνδυνες για την υγεία και πολύ συχνά για τη ίδια τη ζωή αφού στερούν από τον οργανισμό για μεγάλο διάστημα τα θρεπτικά συστατικά που έχει ανάγκη. Για το λόγο αυτό οι ειδικοί συμβουλεύουν τις γυναίκες με διαταραχές στην πρόσληψη τροφής να ζητούν θεραπεία κατά το προγραμματισμό της κύησης και πριν τη σύλληψη. Μια βρετανική πανεπιστημιακή ομάδα ανέφερε μάλιστα πως είναι πολύ πιθανό οι γυναίκες αυτές να χρειαστούν επιπλέον στήριξη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης άλλα και μετά τον τοκετό. Σε ποιο βαθμό επηρεάζουν όμως οι διαταραχές στην πρόσληψη τροφής τη γονιμότητα;
Μια μεγάλη μελέτη 11.000 μητέρων στο Ηνωμένο Βασίλειο έδειξε ότι το 35% των μητέρων με ιστορικό διαταραχών στην πρόσληψη τροφής κατάφερε να συλλάβει μετά από 6 μήνες ελεύθερων επαφών, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στο γενικό πληθυσμό ήταν 25%.. Παράλληλα ήταν πιο πιθανό για τις γυναίκες με τη διαταραχή να χρειαστούν κάποια θεραπεία υπογονιμότητας (6,2%) σε σχέση με το αντίστοιχο 2,7% του γενικού πληθυσμού. Μάλιστα η πιθανότητα εγκυμοσύνης στους 6 πρώτους μήνες της θεραπείας ήταν χαμηλότερη στις γυναίκες με διαταραχή στην πρόσληψη τροφής, αλλά δε διέφερε μετά από ένα χρόνο σε σχέση πάντα με την πιθανότητα εγκυμοσύνης στο γενικό πληθυσμό.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσίασε το γεγονός ότι οι περισσότερες εγκυμοσύνες στην ομάδα των γυναικών που είχε ψυχογενή ανορεξία, ήταν σε ένα βαθμό απρογραμμάτιστες. Αυτό δείχνει ότι οι γυναίκες αυτές συχνά υποτιμούν την πιθανότητα να συλλάβουν. Αυτό θα μπορούσε να σχετίζεται με την αμηνόρροια που συνήθως εμφανίζεται στην ανορεξία αλλά και με ψυχοσυναισθηματικές παραμέτρους που την χαρακτηρίζουν. Η ανορεξία άλλωστε θεωρείται από πολλούς κλινικούς ως άρνηση της θηλυκότητας και της γονιμότητας.
Οι διαταραχές στην πρόσληψη τροφής λοιπόν φαίνεται να μειώνουν την πιθανότητα σύλληψης, ενώ αυξάνουν τη συχνότητα χορήγησης κάποιας θεραπείας υπογονιμότητας. Πάνω από όλα όμως είναι πολύ σημαντικό οι γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας να αντιμετωπίσουν αυτές τις διαταραχές, έτσι ώστε να σταματήσουν την αποστέρηση των ζωογόνων συστατικών από τον οργανισμού τους ιδιαίτερα αν επιθυμούν ή περιμένουν παιδί.
Το άρθρο υπογράφει η Αλεξάνδρα Γυφτοπούλου
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, επιστημονική συνεργάτιδα του Ανδρολογικού
Ινστιτούτου Αθηνών www.andrologia.gr
