Αυστραλοί επιστήμονες πρόσφατα ανακάλυψαν ότι δύο συγκεκριμένες πρωτεΐνες ευθύνονται για τον θάνατο των πρώιμων ωοκυττάρων στις ωοθήκες. Η παρεμπόδισή τους, μάλιστα, βρέθηκε να οδηγεί στην επιβίωση των κυττάρων μετά την έκθεσή τους σε ακτινοθεραπεία. Το παραπάνω εύρημα μπορεί να βοηθήσει στην προστασία της αναπαραγωγικής ικανότητας των γυναικών που υποβάλλονται σε αντικαρκινική θεραπεία και χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς ως ένα ενθαρρυντικό σημείο εκκίνησης.
Οι ερευνητές εξέτασαν τα ωοκύτταρα που ονομάζονται αρχέγονα ωοθυλάκια, από τα οποία προέρχονται τα ωάρια της γυναίκας. Κάθε γυναίκα γεννιέται με συγκεκριμένο αριθμό αρχέγονων ωοθυλακίων, τα οποία δεν μπορούν να ανανεωθούν, με αποτέλεσμα η επίπτωση της χημειοθεραπείας σε αυτά να είναι καταστροφική και μη αναστρέψιμη.
Οι επιστήμονες βρήκαν ότι, όταν το DNA των κυττάρων καταστρέφεται από τη χημειοθεραπεία ή την ακτινοθεραπεία, δύο πρωτεΐνες, η Puma και η Noxa, προκαλούν τον θάνατό τους, με αποτέλεσμα πολλές ασθενείς να χάνουν την αναπαραγωγική τους ικανότητα. Ο μικρός αριθμός των ωοκυττάρων μπορεί επίσης να οδηγήσει μια γυναίκα σε πρώιμη εμμηνόπαυση.
Όταν οι ερευνητές τροποποίησαν τα ωοκύτταρα, έτσι ώστε να μην έχουν την πρωτεΐνη Puma, παρατήρησαν ότι αυτά κατάφεραν να επιβιώσουν μετά την έκθεσή τους σε ακτινοθεραπεία. Στην αρχή υπήρχε η ανησυχία ότι τα ωοκύτταρα με κατεστραμμένο DNA θα έπρεπε να πεθάνουν, ώστε να αποφευχθεί η γέννηση μη φυσιολογικών απογόνων. Προς μεγάλη τους έκπληξη όμως, τα τροποποιημένα κύτταρα όχι μόνο επιβίωσαν μετά την έκθεσή τους σε ακτινοβολία, αλλά κατάφεραν να αποκαταστήσουν τη βλάβη που είχε υποστεί το DNA τους, με αποτέλεσμα να μπορούν να γονιμοποιηθούν και να δώσουν υγιείς απογόνους. Όταν τα ωοκύτταρα τροποποιήθηκαν έτσι ώστε να μην έχουν ούτε την πρωτεΐνη Noxa, ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο η προστασία τους από την έκθεση σε ακτινοβολία.
Τα ευρήματα, λοιπόν, ανοίγουν τον δρόμο για τον σχεδιασμό φαρμάκων που θα αναστέλλουν τη λειτουργία της Puma με στόχο την επιβίωση των ωοκυττάρων σε ασθενείς που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία και τη διατήρηση της αναπαραγωγικής τους ικανότητας.
Παράλληλα, οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η ανακάλυψή τους μπορεί να κάνει εφικτή την επιβράδυνση της απώλειας των ωοκυττάρων, με αποτέλεσμα την καθυστέρηση της πρώιμης εμμηνόπαυσης.
Πολλές νέες γυναίκες που υποβάλλονται σε θεραπεία για την αντιμετώπιση του καρκίνου ανησυχούν για την πιθανή απώλεια της γονιμότητάς τους. Αν και δεν αφορά όλες τις γυναίκες που λαμβάνουν χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία, οι πιθανότητες της επιτυχούς διατήρησης της αναπαραγωγικής τους ικανότητας είναι περιορισμένες και δεν υπάρχει τρόπος να προβλεφθούν.
Τα παραπάνω ευρήματα, αν και ιδιαίτερα αισιόδοξα, απέχουν από την εφαρμογή τους στην κλινική πρακτική. Δεν παύουν, ωστόσο, να συνιστούν ένα σημαντικό ξεκίνημα που ενθαρρύνει την προσπάθεια των ειδικών να βρουν τρόπους για τη διατήρηση της αναπαραγωγικής ικανότητας μετά τον καρκίνο.
Πηγή: bbc
Χειρουργός, Ουρολόγος-Ανδρολόγος,
συνεργάτης του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών,
www.andrologia.gr
