Σύνδρομο Καρπιαίου Σωλήνα: Ωφελεί ή όχι η άσκηση;

Θετική υπό προϋποθέσεις φαίνεται ότι είναι η επίδραση της άσκησης στους πάσχοντες από σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα και σε όσους έχουν προδιάθεση να το αναπτύξουν. Ειδικοί επισημαίνουν ότι δεν είναι πολύ πιθανό η προπόνηση να προκαλέσει την εμφάνισή του και έτσι δεν συστήνουν την αποφυγή της, αλλά την τροποποίησή της, προκειμένου να μην επιβαρύνεται το μέσο νεύρο του καρπού και να επιδεινώνονται τα συμπτώματα. 

«Ο καρπιαίος σωλήνας είναι μια στενή δίοδος που περιβάλλεται από οστά και συνδέσμους στην παλάμη του χεριού. Όταν το μέσο νεύρο, που διατρέχει τη δίοδο αυτή, πιέζεται, εμφανίζονται συμπτώματα που περιλαμβάνουν μούδιασμα, μυρμήγκιασμα και πόνο, κυρίως στον αντίχειρα, τον δείκτη και τον μέσο, που μπορούν να επεκταθούν στο αντιβράχιο και στο μπράτσο. 

Η αδυναμία του χεριού και η αδεξιότητα στην εκτέλεση εργασιών που απαιτούν ακριβείς χειρισμούς, όπως το κούμπωμα ενός κουμπιού, και η πτώση αντικειμένων είναι επίσης χαρακτηριστικά του συνδρόμου σε προχωρημένο στάδιο», εξηγεί ο δρ Παναγιώτης Πάντος, Ορθοπαιδικός Χειρουργός, Διευθυντής της Ορθοπαιδικής Κλινικής Άνω Άκρου στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών και υπεύθυνος των τμημάτων Άνω Άκρου και Αθλητικών Κακώσεων της Osteon Orthopedic & Spine Clinic.

«Για την ανάπτυξή του ρόλο παίζει η ανατομία του καρπού –  όσοι έχουν στενότερο καρπιαίο σωλήνα ή στενότερο χώρο από τον οποίο διέρχεται έχουν περισσότερες πιθανότητες να το αναπτύξουν. Άλλος παράγοντας που αυξάνει αυτές τις πιθανότητες είναι η εκτέλεση δραστηριοτήτων που περιλαμβάνουν ακραία κάμψη ή έκταση του χεριού και του καρπού για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Ο τρίτος παράγοντας είναι η επανάληψη των ίδιων κινήσεων ή δραστηριοτήτων του χεριού και του καρπού για μεγάλο χρονικό διάστημα, διότι μπορεί να ερεθίσει τους τένοντες του καρπού, προκαλώντας οίδημα, με συνέπεια την πίεση του μέσου νεύρου.

Η ύπαρξη συγκεκριμένων προβλημάτων υγείας, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο διαβήτης και οι ανισορροπίες του θυρεοειδούς αδένα, αυξάνουν επίσης τις πιθανότητες για ανάπτυξη του συνδρόμου», προσθέτει. 

Παρότι έχει μόνιμο χαρακτήρα, υπάρχουν περιπτώσεις που η πάθηση υποχωρεί χωρίς παρεμβάσεις. Για παράδειγμα, οι ορμονικές αλλαγές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορούν να προκαλέσουν παροδικά κατακράτηση υγρών και να οδηγήσουν σε οίδημα και τελικά σε πίεση του μέσου νεύρου, η οποία υποχωρεί μετά τον τοκετό. 

Η επανάληψη, επομένως, μιας παρόμοιας κίνησης πολλές φορές την ημέρα ή ακόμα και η διατήρηση μιας συγκεκριμένης στάσης για μεγάλα χρονικά διαστήματα μπορεί να ασκήσει μεγάλη πίεση και να προκαλέσει τραυματισμούς από υπερβολική χρήση. Το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα περιλαμβάνεται σε αυτούς. Επαγγελματίες αθλητές όπως οι αρσιβαρίστες, διατρέχουν υψηλό κίνδυνο, διότι εκτελούν καθημερινά στις προπονήσεις τους κατ’ επανάληψη κινήσεις που περιλαμβάνουν κάμψη ή έκταση του καρπού υπό φορτίο. Ποδηλάτες και κωπηλάτες έχουν επίσης περισσότερες πιθανότητες να βλάψουν τον καρπιαίο σωλήνα, λόγω της πίεσης που ασκούν στο μέσο νεύρο.

Για τους ερασιτέχνες με προδιάθεση να αναπτύξουν το σύνδρομο που ακολουθούν προγράμματα ενδυνάμωσης σε γυμναστήρια, συνηθισμένες ασκήσεις όπως σανίδα (plank), push-ups, burpees, snatches και overhead squats θα μπορούσαν να επιδεινώσουν την κατάστασή τους.

Η εναλλαγή χεριών, η αποφυγή ασκήσεων που ασκούν μεγάλη πίεση στα χέρια και τους καρπούς και η ένταξη στο πρόγραμμα προπόνησης ασκήσεων stretching για τη βελτίωση της ευλυγισίας μπορούν να προστατεύουν από μια τέτοια εξέλιξη όσους έχουν κληρονομικότητα ή άλλους παράγοντες κινδύνου για ανάπτυξη του συνδρόμου.

Όταν αρχίζουν να παρουσιάζονται, τα συμπτώματα είναι αρχικά διαλείποντα και σταδιακά επιδεινούμενα. Προτού συνεχίσουν να προπονούνται, οι ασθενείς πρέπει να ζητήσουν το συντομότερο τη γνώμη του ορθοπαιδικού τους, τόσο ως προς τις ασκήσεις που μπορούν να εκτελούν όσο και ως προς τις συντηρητικές θεραπείες που μπορούν να ακολουθήσουν, ώστε να μη χειροτερεύσει η βλάβη και να αποφευχθεί  ενδεχόμενη χειρουργική επέμβαση στο μέλλον.

Σε περιπτώσεις συνδρόμου ήπιας βαρύτητας, ασκήσεις ενδυνάμωσης και διατάσεις μπορούν να αναστείλουν την επιδείνωση. Περιστροφές και κάμψεις του καρπού, ασκήσεις αντίστασης για την ενδυνάμωση του αντιβραχίου, ενίσχυση της δύναμης λαβής, υπό τον έλεγχο και καθοδήγηση του γιατρού, μπορούν να κρατήσουν υπό έλεγχο τα συμπτώματα όταν αυτά είναι σε πολύ αρχικό στάδιο.

Για τις πιο σοβαρές περιπτώσεις οι ασκήσεις από μόνες τους δεν είναι πιθανό να ανακουφίσουν από τον πόνο και το μούδιασμα, αλλά απαιτείται ο συνδυασμός τους με άλλες θεραπείες. Ορισμένες έρευνες έχουν δείξει ότι η χρήση νάρθηκα και η εκτέλεση ασκήσεων μπορούν να καθυστερήσουν την ανάγκη για χειρουργική επέμβαση. Εάν το μέσο νεύρο, όμως, παραμείνει παγιδευμένο (συνεχίσει να πιέζεται), οι ασκήσεις μπορούν να το τεντώσουν, να το ερεθίσουν ή να το τραυματίσουν και τα συμπτώματα να επιδεινωθούν.

Έχει αποδειχθεί πάντως ότι οι συντηρητικές θεραπείες δεν προσφέρουν μακροπρόθεσμο όφελος και μόνο η χειρουργική απελευθέρωση του μέσου νεύρου απαλλάσσει τον ασθενή από τα συμπτώματα και του επιτρέπει να συνεχίσει φυσιολογικά τη ζωή και το προπονητικό του πρόγραμμα.

Για όσους προβαίνουν σε εγχείρηση, το χρονοδιάγραμμα για την επιστροφή στην άσκηση εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως ο τύπος της χειρουργικής επέμβασης, η συνολική υγεία και πιστή εφαρμογή των οδηγιών μετεγχειρητικής φροντίδας.

Η σοβαρότητα του συνδρόμου καρπιαίου σωλήνα πριν από τη χειρουργική επέμβαση,  επίσης, επηρεάζει το χρόνο επιστροφής στην άσκηση. Όσο πιο σοβαρή η βαρύτητά του προεγχειρητικά τόσο μεγαλύτερη η περίοδος ανάρρωσης.

Η γενική υγεία παίζει και αυτή καθοριστικό ρόλο στην επάνοδο. Οι νεότεροι και υγιέστεροι αναρρώνουν γρηγορότερα, συγκριτικά με τους μεγαλύτερους που συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα υγείας, όπως διαβήτη.

«Οι πρώτες ήπιες ασκήσεις ξεκινούν αμέσως μετά την επέμβαση για την πρόληψη της δυσκαμψίας, τη μείωση του οιδήματος και την αποφυγή συσσώρευσης ουλών γύρω από το απελευθερωμένο νεύρο. Για τις πιο έντονες και δύσκολες ασκήσεις με αντιστάσεις, βάρη κ.λπ., οι ασθενείς θα πρέπει να δείχνουν υπομονή, να εμπιστεύονται τον χειρουργό τους και να τηρούν απαρέγκλιτα το χρονοδιάγραμμα επιστροφής που έχει συστήσει», καταλήγει ο δρ Πάντος.