Με λαμπρότητα, τα Χανιά θα γιορτάσουν αύριο, Τετάρτη, τα Εισόδια της Θεοτόκου, καθώς πανηγυρίζει ο Μητροπολιτικός Ναός της πόλης. Σήμερα το απόγευμα, παραμονή της εορτής, θα ψαλεί εσπερινός, ενώ νωρίς αύριο το πρωί στο Φρούριο Φιρκά θα γίνει η επίσημη έπαρση της ελληνικής σημαίας. Θα ακολουθήσει η επίσημη δοξολογία και η λιτάνευση της θαυματουργού εικόνας της Παναγίας στους κεντρικούς δρόμους. Η Παναγία είναι προστάτιδα της πόλης των Χανίων και η αυριανή ημέρα είναι τοπική αργία.
Ο σημερινός καθεδρικός ναός των Εισοδίων χτίστηκε στη θέση παλαιότερου ναού της Θεοτόκου, ο οποίος ανάγεται στον 14ο αιώνα. Όταν τα Χανιά κατελήφθησαν από τους Τούρκους, το 1645, ο ναός μετατράπηκε σε σαπωνοποιείο, χωρίς όμως να αλλάξει η διαρρύθμισή του. Μέχρι το 1868, ο ναός, ως σαπωνοποιείο, φέρεται να ανήκει στον Τούρκο αξιωματούχο Μουσταφά Πασά Γκιριτλή. Στον χώρο της ελαιοαποθήκης φυλασσόταν εικόνα της Παναγίας με ακοίμητο καντήλι, σύμφωνα με διαταγή του Μουσταφά.
Η παράδοση αναφέρει ότι η επιχείρηση του σαπωνοποιείου ναυάγησε και εγκαταλείφθηκε, ενώ την εικόνα της Θεοτόκου είχε πάρει μαζί του ο τελευταίος τεχνίτης. Όταν ο Μουσταφά έγινε πρωθυπουργός, επί σουλτάνου Μετζίτ, η χριστιανική κοινότητα ζήτησε τον χώρο για την ανέγερση και πάλι ναού. Ο Μουσταφά, επηρεασμένος από διάφορα προσωπικά γεγονότα, παραχώρησε τον χώρο. Ο σουλτάνος έστειλε 100.000 γρόσια και ο γιος του Μουσταφά, ο Βελή πασάς, 30.000 γρόσια. Με την ενίσχυση της χριστιανικής κοινότητας και, παρά τα προβλήματα που προκαλούσε άλλος Οθωμανός, η εκκλησία ανεγέρθηκε τελικά. Η εικόνα των Εισοδίων της Θεοτόκου επεστράφη, επίσης, στον ναό.
Η κατασκευή του ναού ολοκληρώθηκε το 1860 στη μορφή της τρίκλιτης βασιλικής, με υπερυψωμένο το καλυμμένο, από οξυκόρυφη κάμαρα μεσαίο κλίτος. Τα πλάγια κλίτη καλύπτονται από σταυροθόλια και διαιρούνται καθ’ ύψος από τον γυναικωνίτη. Στη βορειοδυτική γωνία του ναού είναι κτισμένο το ψηλό κωδωνοστάσιο. Τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του ναού συνδέονται περισσότερο με την παράδοση που διαμορφώθηκε στα χρόνια της βενετοκρατίας με τους λαξευτούς πεσσούς, τα γείσα και τα πλαίσια των ανοιγμάτων.
Ο ναός, άρρηκτα συνδεδεμένος με τα ιστορικά γεγονότα, υπήρξε άσυλο και καταφύγιο των κατά καιρούς διωκομένων κατά τις εθνικές εξεγέρσεις. Υπέστη σοβαρές ζημιές κατά τους βομβαρδισμούς της πόλης από τους Γερμανούς, τον Μάιο του 1941. Αναστυλώθηκε και σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς για την πόλη των Χανίων.
