Του Κώστα Μπετινάκη
Η κρίση του Κατάρ έδειξε για ακόμη μία φορά πόσο διχασμένος είναι ο αραβικός κόσμος και πως περισσότερο διχασμένοι εμφανίζονται οι σουνίτες μουσουλμάνοι που ήδη δοκιμάζονταν από την τρομοκρατική δράση των σουνιτών επίσης (ως προς το δόγμα) τζιχαντιστών του Ισλαμικού Χαλιφάτου (ISIS).
Δημιουργεί όμως και άλλα πιο επικίνδυνα ενδεχόμενα από την αλλαγή στάσης των ΗΠΑ, που διαθέτουν μεγάλη στρατιωτική βάση στο Κατάρ.
Η λεκτική προειδοποίηση του προέδρου των ΗΠΑ Ντ. Τραμπ την Παρασκευή προς το Κατάρ, το οποίο κατηγορεί ως «χρηματοδότη της τρομοκρατίας σε ανώτατο επίπεδο…», αποτελεί ακόμη μία απόδειξη πως η απόφαση για τη διακοπή των σχέσεων της Σ. Αραβίας και των συμμάχων της με την Ντόχα έχει την αμερικανική έγκριση. Ενισχύει, επίσης, την άποψη ότι αποφασίσθηκε στην πρόσφατη επίσκεψη του προέδρου των ΗΠΑ στο Ριάντ.
Ακόμη μία φράση του Αμερικανού προέδρου δημιουργεί την εντύπωση πως οι ΗΠΑ προετοιμάζονται και για πόλεμο εναντίον του Κατάρ: Η διακήρυξη Τραμπ σε συνέντευξη Τύπου στον Λευκό Οίκο: «Αποφάσισα μαζί με τον υπουργό Εξωτερικών Ρεξ Τίλερσον, τους σπουδαίους στρατηγούς μας και το στρατιωτικό προσωπικό πως ήρθε η ώρα να καλέσουμε το Κατάρ να σταματήσει τη χρηματοδότηση τρομοκρατών».
Η φράση αυτή δείχνει πως η αμερικανική εξωτερική πολιτική στη Μέση Ανατολή παραμένει αμφίσημη, καθώς πριν από λίγες ώρες ο Ρεξ Τίλερσον είχε καλέσει με συμφιλιωτική δήλωση για την κρίση στον Κόλπο «να πέσουν οι τόνοι», καλώντας τη Σ. Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Αίγυπτο και το Μπαχρέιν «να καλμάρουν τα αντίποινα εναντίον του Κατάρ, επειδή αυτά πλήττουν τις αμερικανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον του (αποκαλούμενου από τις ΗΠΑ) «Ισλαμικού Κράτους».
Έτσι ξαφνικά κι επειδή έπρεπε να δοθεί ένα οριστικό πλήγμα στον κυριότερο αντίπαλό της -το σιτικό Ιράν- η Σαουδική Αραβία και τα υποτακτικά κράτη του περίγυρού της βρήκαν τον αποδιοπομπαίο τράγο: το επίσης πάμπλουτο Κατάρ, που θέλει να απομακρύνει από τις καλές σχέσεις του με την Τεχεράνη και να το καταστήσει επίσης υπάκουο στις εντολές του αυταρχικού Οίκου των Σαούντ.
Θυμίζουμε μόνον πως, όταν η Χίλαρι Κλίντον ήταν υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, σε διπλωματικό της τηλεγράφημα πριν από οκτώ χρόνια έγραφε: «Οικονομικοί χορηγοί από τη Σαουδική Αραβία συνιστούν την πλέον σημαντική πηγή χρηματοδότησης στα σουνιτικά τρομοκρατικά κινήματα παγκοσμίως».
Όπως υπενθυμίζει επίσης ο Ρόμπερτ Φισκ με άρθρο του στην «The Independent», φυσικά το Κατάρ δεν ήταν το μόνο που συνεισέφερε οικονομικά στο ISIS. Αλλά το ίδιο έκανε ως εξίσου σύμμαχος των ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία.
«Με μία μικρή διαφορά: Δεν ήταν υπήκοοι του Κατάρ οι τρομοκράτες που χειρίσθηκαν ως αεροπειρατές τα αεροσκάφη που έπληξαν και τους Δίδυμους Πύργους στις 11-9-02. Πλην τεσσάρων από εκείνους τους 19 αυτόχειρες-δολοφόνους ήταν Σαουδάραβες».
«Όπως Σαουδάραβας ήταν και ο Οσάμα μπιν Λάντεν -μόνον που εκείνον τον προέβαλε το κανάλι al-Jazeera του Κατάρ. Το ίδιο κανάλι που προέβαλε απόψεις αντικαθεστωτικών ανταρτών-μελών της al-Qaeda/Jabhat al-Nusrah από τη Συρία, ότι δήθεν εκπροσωπούσαν μετριοπαθείς, φιλειρηνικές απόψεις».
Χαρακτηριστικό είναι γράφημα που περιγράφει την προέλευση tweets υπέρ του ISIS:
Κι όμως η «διασύνδεση με την τρομοκρατία» υπήρξε δήθεν η αφορμή της διακοπής των σχέσεων της Σαουδικής Αραβίας και των ακολούθων της με το Κατάρ.
Το πλέον τραγελαφικό ήταν η απόφαση της Υεμένης να απαγορεύσει τις υπερπτήσεις των αεροσκαφών του Κατάρ από τον εναέριο χώρο της. Αλλά ποια Υεμένη; Του εκδιωχθέντος πρώην προέδρου της που ζει αυτοεξόριστος στο Ριάντ. Της Υεμένης που δέχεται συνεχείς αεροπορικές επιδρομές από τα σαουδαραβικά μαχητικά και των συμμαχικών εμιράτων.
Αλλά διέκοψαν τις σχέσεις με το Κατάρ ακόμη κι οι μακρινές Μαλδίβες -το νησιωτικό κρατίδιο πέρα στον Ινδικό Ωκεανό. Λες και δεν είναι γνωστό πως πρόσφατα έλαβαν δάνειο 300 εκατομμυρίων δολαρίων από το Ριάντ και χορηγία άλλων 100.000 δολαρίων για την αναβάθμιση σε 10 τεμένη. Χώρια πως από τις Μαλδίβες έχουν καταφθάσει να πολεμήσουν στο πλευρό των τζιχαντιστών του ISIS και από τις Μαλδίβες.
Πρόβλημα για τον Οίκο των Σαούντ παραμένει το Κουβέιτ. Κρατίδιο που αρνήθηκε να διακόψει τις σχέσεις του με το Κατάρ και προσπαθεί να μεσολαβήσει για τον τερματισμό της ενδο-αραβικής κρίσης.
Παράδοξη κρίνεται η στάση του Ντουμπάι, το οποίο επίσης διέκοψε τις σχέσεις του με την Ντόχα, ενώ διατηρεί καλές σχέσεις με το Ιράν, μια και φιλοξενεί δεκάδες χιλιάδες Ιρανούς μετανάστες.
Όσο για το Ομάν, πριν από μόλις δύο μήνες είχε πραγματοποιήσει κοινές ναυτικές ασκήσεις με το ιρανικό ναυτικό.
Όσο για τον πραξικοπηματία πρόεδρο της Αιγύπτου αλ-Σίσι, είναι γνωστό πως πνέει μένεα εναντίον του Κατάρ, επειδή υποστηρίζει τους Αδελφούς Μουσουλμάνους – συμμάχους του ανατραπέντος εκλεγμένου προέδρου Μόρσι. Ο Σίσι κατηγορεί τους Αδελφούς Μουσουλμάνους ως συνεργάτες του ΙSIS, ενώ εφοδιάζεται ανελλιπώς με οικονομική βοήθεια από το Ριάντ.
Αλλά για το Ριάντ εξίσου ενοχλητική ήταν η υπόσχεση της Ντόχα να βοηθήσει στην ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης από τον πόλεμο Συρίας. Ακόμη κι αν εξακολουθεί να είναι πρόεδρός της ο Άσαντ.
Υπόσχεση που θα έχει ως χρυσό βραβείο την κυριαρχία του al-Jazeera στον χώρο των media πέρα κι από τον αραβικό κόσμο αλλά και την ευκαιρία στις πετρελαϊκές εταιρείες του Κατάρ στη δίοδο μέσω Συρίας και Τουρκίας για αγωγό προς την Ευρώπη. Και θαλάσσια δίοδο για τα πετρελαιοφόρα μέσω του συριακού λιμανιού της Λαοδικίας (Lattakia), παρακάμπτοντας τον «επικίνδυνο» θαλάσσιο διάδρομο του στενού κόλπου Ορμούζ.
Και για τους Ευρωπαίους η λύση αυτή μειώνει την ενεργειακή εξάρτησή τους από τη Ρωσία. Εδώ διακρίνεται η προσπάθεια δύο σημαντικών εταίρων του ΝΑΤΟ – της Τουρκίας και της Γερμανίας – να αντιταχθούν τα σαουδαραβικά σχέδια.
Η επικίνδυνη ατμόσφαιρα που έχει δημιουργηθεί και μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στην Τεχεράνη καθιστά αναγκαία την επανεξέταση των λόγων που έχουν θέσει το Ιράν στο στόχαστρο τόσο των ΗΠΑ και των συμμάχων της Σ. Αραβίας, αλλά και του ISIS και της al-Qaeda, οργανώσεις που υποτίθεται πως καταπολεμούν.
Και αυτό όχι μόνον επειδή το Ιράν βοηθά τη Συρία και το Ιράκ στη μάχη κατά της τρομοκρατίας, αλλά και επειδή η τρομοκρατία των τζιχαντιστών πλέον έχει εξαπλωθεί πέραν των ορίων της Μέσης Ανατολής στην Ευρώπη.
Δεν θα πρέπει να αγνοηθεί πως πολύνεκροι στόχοι των τζιχαντιστών του ISIS και της al-Qaeda από τις 21 Μαΐου υπήρξαν το Ηνωμένο Βασίλειο, η σιιτική συνοικία της Βαγδάτης, η κυρίαρχη σιιτική Τεχεράνη και Αιγύπτιοι κόπτες χριστιανοί.
