Eπιμέλεια: Άννα Δόλλαρη
Λίγα εικοσιτετράωρα πριν τεθεί σε καθολική ισχύ το νέο σύστημα άμεσων πληρωμών, η αγορά βρίσκεται σε αναβρασμό, με πλήθος επαγγελματικών φορέων να ζητούν επίσημη παράταση για την εφαρμογή του. Οι επιχειρήσεις δηλώνουν ανέτοιμες, οι τράπεζες δεν έχουν ολοκληρώσει τις τεχνικές διασυνδέσεις, ενώ τα επιμελητήρια προειδοποιούν για πρόστιμα σε χιλιάδες επαγγελματίες, οι οποίοι δεν ευθύνονται για τις καθυστερήσεις.
Η κυβέρνηση καλείται τώρα να σταθμίσει αν θα δώσει τον απαιτούμενο χρόνο προσαρμογής ή αν από την 1η Νοεμβρίου 2025, θα ενεργοποιηθούν τα πρόστιμα των 1.500 ευρώ, για όσους δεν έχουν ενσωματώσει το IRIS στα POS και τους επαγγελματικούς λογαριασμούς τους.
Παράταση ζητά η αγορά λίγο πριν την εφαρμογή του IRIS
Η αντίστροφη μέτρηση για την καθολική εφαρμογή του συστήματος πληρωμών IRIS έχει ξεκινήσει, ωστόσο η αγορά δηλώνει ανέτοιμη και ζητά αναβολή της υποχρεωτικής έναρξης. Από την 1η Νοεμβρίου 2025, όλες οι επιχειρήσεις οφείλουν να έχουν ενεργοποιήσει την υπηρεσία IRIS σε επαγγελματικό λογαριασμό που έχει δηλωθεί στην ΑΑΔΕ, είτε μέσω web banking είτε μέσω της τράπεζάς τους.
Η μη συμμόρφωση συνεπάγεται πρόστιμο 1.500 ευρώ, ενώ για μη διασύνδεση POS ή ePOS προβλέπονται ακόμη αυστηρότερες κυρώσεις (έως 10.000 ή 20.000 ευρώ, ανάλογα με το είδος των βιβλίων).
Προβλήματα και καθυστερήσεις
Επιμελητήρια και επαγγελματικοί φορείς, καταγγέλλουν ότι οι τραπεζικές πλατφόρμες δεν έχουν ακόμη ολοκληρώσει τις τεχνικές προσαρμογές, με αποτέλεσμα πολλές επιχειρήσεις να μην μπορούν να ενεργοποιήσουν εγκαίρως την υπηρεσία.
Ο πρόεδρος του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης, Μάριος Παπαδόπουλος, τονίζει πως «η αγορά δεν είναι ακόμη έτοιμη» και ότι «πολλές επιχειρήσεις κινδυνεύουν να τιμωρηθούν χωρίς να ευθύνονται».
Ανάλογη παρέμβαση έκανε και ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, Γιάννης Χατζηθεοδοσίου, ζητώντας λογική παράταση και υπολογισμό του κόστους ψηφιακής μετάβασης:
«Δεν μπορεί να επιβληθούν πρόστιμα για τεχνικές εκκρεμότητες που δεν εξαρτώνται από τις ίδιες τις επιχειρήσεις. Χρειάζονται πρώτα οι υποδομές και μετά η υποχρεωτικότητα».
Οι αρτοποιοί και οι μικρές επιχειρήσεις στο «κόκκινο»
Την παράταση ζητά και η Συντεχνία Αρτοποιών Αθηνών Προαστίων και Περιχώρων (ΣΑΑΠΠ), επισημαίνοντας ότι ο κλάδος ήδη πιέζεται από αυξημένα κόστη και ενεργειακές δαπάνες.
«Χρειαζόμαστε χρόνο για να προσαρμοστούμε στα νέα ψηφιακά δεδομένα», αναφέρει χαρακτηριστικά η συντεχνία.
Πώς λειτουργεί το IRIS
Το IRIS είναι σύστημα άμεσων πληρωμών (account-to-account), το οποίο επιτρέπει στον πελάτη να σκανάρει έναν QR κωδικό μέσω της εφαρμογής mobile banking της τράπεζάς του. Η συναλλαγή ολοκληρώνεται σε πραγματικό χρόνο, χωρίς κάρτα, χωρίς μεσάζοντες και με ελάχιστες ή μηδενικές χρεώσεις.
Οι επιχειρήσεις επωφελούνται από χαμηλότερες προμήθειες, άμεση είσπραξη και φορολογική διαφάνεια, ενώ οι καταναλωτές απολαμβάνουν μεγαλύτερη ασφάλεια και ευκολία.
Ωστόσο, η ενεργοποίηση απαιτεί αναβάθμιση POS, ενεργοποίηση QR codes ή προσαρμογή e-shop με ERP συστήματα, διαδικασία που συνεπάγεται κόστος και τεχνική υποστήριξη από τον πάροχο POS.
Τι ισχύει για τη συμμόρφωση
Σύμφωνα με τον Εμπορικό Σύλλογο Αθηνών, η καταληκτική ημερομηνία για τα νομικά πρόσωπα είναι η Παρασκευή 31 Οκτωβρίου 2025, και όχι η 1η Νοεμβρίου, όπως έχει διαρρεύσει σε ορισμένα ΜΜΕ.
Για ατομικές επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες, η γενική υποχρέωση σύνδεσης με το IRIS ξεκινά επίσης από τις 31 Οκτωβρίου.
Ο Σύλλογος επισημαίνει ότι η ΑΑΔΕ, δεν έχει ακόμη δημοσιεύσει την τελική απόφαση για το χρονοδιάγραμμα διασύνδεσης IRIS–POS, γεγονός που δημιουργεί ανασφάλεια και κίνδυνο αδικαιολόγητων προστίμων.
Οι αριθμοί
Η χρήση του IRIS αυξάνεται ραγδαία: το πρώτο οκτάμηνο του 2025 πραγματοποιήθηκαν 68 εκατομμύρια συναλλαγές, έναντι μόλις 787.000 την ίδια περίοδο του 2020, αύξηση σχεδόν 86 φορές.
Η κυβέρνηση θεωρεί ότι το νέο πλαίσιο θα ενισχύσει τη φορολογική διαφάνεια και τον ψηφιακό μετασχηματισμό της αγοράς, ωστόσο η επιτυχία του μέτρου, θα εξαρτηθεί από την ετοιμότητα του τραπεζικού και επιχειρηματικού οικοσυστήματος.
