Όταν ένα ζευγάρι έχει δυσκολία στην επίτευξη εγκυμοσύνης, τότε θεωρείται ότι υποφέρει από υπογονιμότητα. Τρεις είναι οι συχνότεροι λόγοι υπογονιμότητας:
* Αδύναμο σπέρμα, όπως κρίνεται με ειδική εξέταση, που λέγεται σπερμοδιάγραμμα.
* Έλλειψη τακτικής ωορρηξίας, σε γυναίκες που έχουν σημαντική καθυστέρηση ή και καθόλου περίοδο.
* Ανατομικά προβλήματα μήτρας και σαλπίγγων, όπως φραγμένες σάλπιγγες λόγω παλιάς φλεγμονής ή ενδομητρίωσης.
Παρ’ όλα αυτά, σε περίπου 25% των ζευγαριών που ολοκληρώνουν τον παραπάνω έλεγχο για υπογονιμότητα δεν ανευρίσκεται κανένας εμφανής λόγος που να δικαιολογεί το πρόβλημα. Αυτά τα ζευγάρια θεωρούμε ότι υποφέρουν από ανεξήγητη υπογονιμότητα.
Υπάρχουν τρεις εξηγήσεις γιατί δεν ανευρίσκεται καμία παθολογία σε αυτές τις περιπτώσεις:
* Έχουν γίνει μόνο τα βασικά τεστ (σπερμοδιάγραμμα, ορμονικός έλεγχος, υστεροσαλπιγγογραφία), αλλά δεν έχουν ακόμα προγραμματιστεί πιο επεμβατικά τεστ. Για παράδειγμα, σε ένα ζευγάρι που υποφέρει από «ανεξήγητη» υπογονιμότητα, μπορεί να βρεθεί ότι η γυναίκα υποφέρει από ενδομητρίωση, αν γίνει μια μικροεπέμβαση που λέγεται λαπαροσκόπηση.
* Ο ακριβής λόγος της υπογονιμότητας δεν είναι ακόμη γνωστός με βάση τα δεδομένα της σύγχρονης ιατρικής επιστήμης. Είναι δυνατόν ορισμένα ζευγάρια με ανεξήγητη υπογονιμότητα να βρουν τον λόγο εντός της επόμενης πενταετίας, λόγω ανακάλυψης νέων κλινικών οντοτήτων στον τομέα της Ιατρικής.
* Ολοένα και περισσότερα ζευγάρια κάπως προχωρημένης ηλικίας ανήκουν στην κατηγορία της ανεξήγητης υπογονιμότητας. Σε αυτά τα ζευγάρια είναι πιθανόν η πάροδος της ηλικίας να σχετίζεται με φθορά των γεννητικών κυττάρων και χαμηλά ποσοστά γονιμοποίησης, χωρίς να υπάρχει ποσοτικό πρόβλημα στα αρχικά τεστ.
Ας ληφθεί υπ’ όψιν ότι δεν έχουμε ακόμη στη διάθεσή μας αξιόπιστες μεθόδους να μετρήσουμε την ποιότητα των γεννητικών κυττάρων, αν και μπορούμε να εκτιμήσουμε την ποσότητα. Γνωρίζουμε ότι στις γυναίκες μετά τα 35 έτη, οι αποθήκες ωαρίων στις ωοθήκες αρχίζουν να φθίνουν και, αναμενόμενα, περιμένουμε και η ποιότητα των ωαρίων να χειροτερεύει.
Αν και στους άνδρες δεν υπάρχει ανάλογος χρονικός περιορισμός, είναι επίσης γνωστό ότι η ποιότητα και η ποσότητα του σπέρματος φθίνει με την ηλικία. Είναι πιθανόν ότι παράγοντες, όπως το κάπνισμα, το αλκοόλ και η μόλυνση του περιβάλλοντος, μπορεί να επιτείνουν το πρόβλημα της φθοράς του σπέρματος και των ωαρίων, συνεισφέροντας στο πρόβλημα της υπογονιμότητας, ακόμα κι αν η επίδρασή τους δεν είναι απευθείας μετρήσιμη με τα διαθέσιμα τεστ.
Το κείμενο επιμελήθηκε ο δρ ΘΑΝΟΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ MD (London) MRCOG FHEA
Μαιευτήρας Χειρ. Γυναικολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Λονδίνου,
www.gynaikologos.net
