Ποιο είναι το μέλλον της δημοσιογραφίας σε έναν ταχύτατα εξελισσόμενο κόσμο; Πώς «παράγονται» πλέον οι ειδήσεις αλλά και με ποιον τρόπο –ή τρόπους- «καταναλώνονται» από το κοινό; Πώς αλλάζει ο ρόλος, η αποστολή αλλά και η δεοντολογία που οφείλει να ακολουθεί ο δημοσιογράφος;

Αυτά και άλλα ερωτήματα αναλύθηκαν στο δημοσιογραφικό συμπόσιο με θέμα το μεταλλασσόμενο περιβάλλον στο οποίο καλούνται να λειτουργήσουν τα ΜΜΕ στην περίοδο της κρίσης. Τη συζήτηση υπό τον γενικό τίτλο «The future is called “perhaps” – Media Production and Media Consumption in trasition» διοργάνωσε η πρεσβεία της Γερμανίας στο αμφιθέατρο του Ιδρύματος Β & Μ Θεοχαράκη.

Το συμπόσιο άνοιξε ο πρεσβευτής της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στην Αθήνα, Βόλφγκανγκ Ντολντ, τονίζοντας ότι η δημοσιογραφία του παρόντος και του μέλλοντος είναι μια εξαιρετικά πολύπλοκη υπόθεση.

«Οι προκλήσεις που τα μέσα αντιμετωπίζουν είναι κυρίως η οικονομική επιβίωσή τους και οι υπεραπλουστεύεις και τα στερεότυπα τα οποία πολλές φορές αλόγιστα αναπαράγουν», επισημαίνοντας ότι σε αυτό συμβάλλουν και οι ρυθμοί της κοινωνίας, που απαιτούν άμεση, γρήγορη ενημέρωση με πλούσιο οπτικοακουστικό υλικό, ακόμα και αμοντάριστα βίντεο τραβηγμένα από το κινητό τηλέφωνο πολιτών, που πολλές φορές «διεγείρουν συναισθηματισμούς».

Ο Γερμανός Πρέσβης στάθηκε κυρίως στην οικονομική κρίση, που πλήττει σε μεγάλο βαθμό και την ερευνητική δημοσιογραφία που δεν μπορούν πλέον να παράγουν κυρίως τα παραδοσιακά Μέσα, αλλά και στην παραβίαση των κανόνων της δημοσιογραφίας που έγινε κατάφωρα και στην Ελλάδα και στη χώρα του, με αφορμή τις μεταξύ τους σχέσεις εν μέσω των γεγονότων των τελευταίων ετών.
Κλείνοντας, αναφέρθηκε στις απειλές που δέχονται οι δημοσιογράφοι στην Ελλάδα από ακραίες ομάδες και στο ότι θα πρέπει να ληφθούν πολύ σοβαρά υπόψη από την Πολιτεία.

Για το αβέβαιο μέλλον του δημοσιογραφικού χώρου μίλησε ο πρόεδρος του Πανεπιστημίου του Τρίερ, καθηγητής, δρ. Μίχαελ Γέκερ, καθώς οι αλλαγές είναι τεράστιες, με νέες ενημερωτικές πλατφόρμες που συνεχώς δημιουργούνται, κάτι το οποίο είναι θετικό: «η κατανάλωση των νέων σήμερα δεν είναι απλή παρακολούθηση, αλλά συμμετοχή, έρευνα, κοινοποίηση. Τα νέα μέσα λειτουργούν συνέχεια, δεν κοιμούνται ποτέ, δεν τους ξεφεύγει τίποτα», τόνισε χαρακτηριστικά, υπογραμμίζοντας όμως ότι και σε αυτό το πλαίσιο, θα πρέπει η ποιοτική δημοσιογραφία να αξιοποιεί μόνο αξιόπιστες πηγές.

«Η ευελιξία και οι πολλοί τρόποι με τους οποίους καταναλώνουμε τις ειδήσεις, είναι η πρόκληση του μέλλοντος», ανέφερε κλείνοντας την ομιλία του.

Ο καθηγητής, δρ. Γ. Πλειός, πρόεδρος του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών, αναφέρθηκε σε έρευνες σχετικά με την έλλειψη εμπιστοσύνης του κοινού προς τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης, τονίζοντας πως το 84% των Ελλήνων δεν εμπιστεύεται την τηλεόραση (μόλις 47% το αντίστοιχο ποσοστό στην Ευρώπη), το 77% δεν εμπιστεύονται τον έντυπο Τύπο, (σε σχέση με το αντίστοιχο 54% στην Ευρώπη, όμως εμπιστεύονται σε ποσοστό 41% το διαδίκτυο για την ενημέρωσή τους, περισσότερο από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους (35%).

Ο καθηγητής αναφέρθηκε και στον τεράστιο ρόλο που διαδραματίζουν πλέον τα κοινωνικά δίκτυα για την ενημέρωση των πολιτών, αφού ουσιαστικά αυτά «αντικαθιστούν» τα παραδοσιακά μέσα. Αίσθηση προκάλεσε στο κοινό η γνώμη του ότι «ενώ η ελίτ χρησιμοποιεί τα παραδοσιακά μέσα για να επηρεάσει την κοινή γνώμη, οι πολίτες χρησιμοποιούν το facebook για να αποκτήσουν αυτονομία και να χτίσουν μια άλλη πραγματικότητα».

Επίσης, ερωτώμενος υπερθεμάτισε πως πολλά Μέσα «παράγουν κρίση» χρησιμοποιώντας οικονομικούς πόρους και παίρνοντας τραπεζικά δάνεια που προέρχονται από το πρόγραμμα στήριξης, χαρακτηρίζοντας τα ΜΜΕ ως «συνένοχους της κρίσης».

Το συμπόσιο έκλεισε με την ομιλία του Δρ. Γιώργου Τζογόπουλου, ερευνητή και συνεργάτη του ΕΛΙΑΜΕΠ, καθώς και δημοσιογράφο και συγγραφέα του βιβλίου «Η Ελληνική Κρίση στα ΜΜΕ», ο οποίος αναφέρθηκε στη βελτίωση της κάλυψης της ελληνικής κρίσης από τα ελληνικά και γερμανικά Μέσα, μετά τον Αύγουστο του 2012, οπότε και υπήρξε «καλύτερη κατανόηση μεταξύ Ελλάδας και Γερμανίας με πιο διεισδυτικά άρθρα και σε ελληνικά και σε γερμανικά μέσα ενημέρωσης».

Ο Δρ. Γιώργος Τζογόπουλος ανέλυσε στο zougla.gr το στίγμα και τα συμπεράσματα του συνεδρίου λέγοντας:

«Τα νέα μέσα παίζουν πλέον ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο τόσο για την ενημέρωση των πολιτών όσο και για τον τρόπο λειτουργίας των δημοσιογράφων. Καλό είναι βέβαια να μην γίνονται γενικεύσεις αλλά ακριβείς αναφορές σε συγκεκριμένες χώρες και ακροατήρια. Τα συμπεράσματα που εξάγονται για παράδειγμα είναι διαφορετικά για την Ελλάδα και τη Γερμανία, για τους νέους και πιο ηλικιωμένους. Σε κάθε περίπτωση το θέμα απασχολεί ολοένα και περισσότερο τους αναλυτές καθώς το διαδίκτυο αναπτύσσεται και αποκτά νέες μεθόδους, όπως η διαδικτυακή τηλεόραση.

Όσον αφορά την κάλυψη της ελληνικής κρίσης, τα νέα μέσα αποτελούν πολύ συχνά πηγή για τους δημοσιογράφους που θέλουν να μαθαίνουν τι ακριβώς συμβαίνει στη χώρα μας χωρίς καθυστερήσεις. Πολύ συχνά, μάλιστα, ιστορίες που αναρτώνται σε ελληνικές ιστοσελίδες αναπαράγονται λίγο αργότερα στα μέσα του εξωτερικού. Σε κάθε περίπτωση, οι ξένοι δημοσιογράφοι που ασχολούνται με την Ελλάδα έχουν πλέον πολύ μεγαλύτερη εμπειρία σε σχέση με τις αρχές του 2010.

Γνωρίζουν καλύτερα όχι μόνο την ελληνική κουλτούρα και τον προβληματικό τρόπο λειτουργίας της ελληνικής πολιτικής ελίτ αλλά και την ορολογία που χρησιμοποιούν οι οικονομολόγοι όπως PSI (private sector involvement). Επειδή, πάντως, η κρίση δεν έχει τελειώσει, οι επόμενοι μήνες θα είναι κρίσιμοι και ο ρόλος των δημοσιογράφων καθοριστικός».

Δείτε αποσπάσματα από τις ομιλίες:

Ρεπορτάζ: Σωτήρης Σκουλούδης