Ο Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρός του Ντόναλντ Τραμπ και πρώην ανώτερος σύμβουλός του, επέστρεψε στο προσκήνιο της διεθνούς διπλωματίας, παίζοντας κεντρικό ρόλο στην πρόσφατη ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς. Αν και δεν κατέχει επίσημο αξίωμα, ο Κούσνερ, μαζί με τον απεσταλμένο του Τραμπ για τη Μέση Ανατολή, Στιβ Γουίτκοφ, διαπραγματεύτηκαν… πίσω από τις κουρτίνες ένα πλαίσιο συμφωνίας, που οδήγησε στην έναρξη συνομιλιών για την απελευθέρωση Ισραηλινών ομήρων και πιθανή παύση των εχθροπραξιών.
Οι δυο τους μετέφεραν το «διπλωματικό αρχηγείο» στην παραλιακή Φλόριντα, όπου από τις βίλες τους στο Μαϊάμι συντόνισαν κρίσιμες επικοινωνίες με τον Τραμπ, Ισραηλινούς αξιωματούχους και Άραβες διαμεσολαβητές.
Το σχέδιο των 20 σημείων που παρουσίασε ο Τραμπ στον Μπενιαμίν Νετανιάχου, με έντονη στήριξη από τον Κούσνερ, έθεσε τις βάσεις της συμφωνίας.
Σαν μία συμφωνία ακινήτων
Με την εμπειρία του από τις «Συμφωνίες του Αβραάμ», που είχαν προηγουμένως οδηγήσει σε εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και αραβικών χωρών, ο Κούσνερ προσέγγισε την διαπραγμάτευση, όπως μια συμφωνία ακινήτων: πρώτα να επιτευχθεί μια προκαταρκτική αποδοχή, και μετά να επιλυθούν οι λεπτομέρειες. Στο επίκεντρο, η επιστροφή των ομήρων και η παύση της βίας.
Παρά την επιτυχία, δεν λείπουν οι επικρίσεις. Ο Κούσνερ διατηρεί στενούς οικονομικούς δεσμούς με τη Μέση Ανατολή μέσω της εταιρείας του, Affinity Partners, χρηματοδοτούμενης από κρατικά επενδυτικά ταμεία της Σαουδικής Αραβίας, του Κατάρ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων (ΗΑΕ). Η έλλειψη επίσημου τίτλου του επιτρέπει να λειτουργεί εκτός των αυστηρών κανόνων διαφάνειας, γεγονός που προκαλεί ανησυχίες για σύγκρουση συμφερόντων.
Την περασμένη Παρασκευή, όταν ο Τζάρεντ Κούσνερ άκουσε ότι η Χαμάς θα ξεκινούσε συνομιλίες για την απελευθέρωση Ισραηλινών ομήρων, απαντούσε σε κλήσεις στην έπαυλή του, η οποία βρίσκεται σε ένα τεχνητό νησί βόρεια του Μαϊάμι. Πήδηξε στο αυτοκίνητό του και οδήγησε για 20 λεπτά σε μια άλλη έπαυλη – αυτή που ανήκε στον δισεκατομμυριούχο Στιβ Γουίτκοφ, τον απεσταλμένο του Προέδρου Τραμπ για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή.
Σε εκείνες τις κρίσιμες στιγμές, το κέντρο διπλωματικής εξουσίας της κυβέρνησης Τραμπ δεν ήταν στην Ουάσινγκτον, αλλά σε έναν από τους πλουσιότερους θύλακες στη Φλόριντα.
«Οι δύο κατασκευαστές ακινήτων -όπως γράφουν οι New York Times- επιφορτισμένοι με την ολοκλήρωση της συμφωνίας για ένα βασικό κομμάτι των φιλοδοξιών του κ. Τραμπ στην εξωτερική πολιτική, άρχισαν να εργάζονται για τη δημιουργία ενός κέντρου διοίκησης, όπου έκαναν και δέχτηκαν εκκλήσεις από ενδιαφερόμενους φορείς, συμπεριλαμβανομένου ενός ανυπόμονου προέδρου και μελών του υπουργικού συμβουλίου της ισραηλινής κυβέρνησης.
Το σκηνικό είχε στηθεί για μια ειρηνευτική συμφωνία νωρίτερα εκείνη την εβδομάδα, όταν ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου είχε συμφωνήσει με τον κ. Τραμπ σε μια πρόταση 20 σημείων για την επιδίωξη μιας ειρηνευτικής συμφωνίας.
Με όρους που ευνοούσαν σε μεγάλο βαθμό το Ισραήλ, ήταν ακόμη άγνωστο αν η Χαμάς θα υπέγραφε και θα συμφωνούσε να απελευθερώσει ομήρους ή να παραδώσει τον έλεγχο του θύλακα. Καθώς η προθεσμία για την απάντηση της Χαμάς πλησίαζε, ο κ. Τραμπ προειδοποίησε τους μαχητές της Χαμάς ότι χιλιάδες από αυτούς είχαν ήδη σκοτωθεί και ότι πολλοί περισσότεροι θα σκοτώνονταν αν δεν συμφωνούσαν σε μια συμφωνία.
Η Χαμάς δήλωσε ώρες αργότερα ότι θα ξεκινήσει συνομιλίες για την απελευθέρωση ομήρων.
Ενώ εργαζόταν μαζί με τον κ. Witkoff στο Μαϊάμι, η συμβουλή του κ. Kushner προς τους Ισραηλινούς ήταν να μην ανησυχούν για την υπόλοιπη δήλωση της μαχητικής ομάδας, η οποία δεν έκανε πολλά για να καθησυχάσει τις ισραηλινές ανησυχίες ότι η Χαμάς θα αρνούνταν να παραδώσει τα όπλα ή τον πολιτικό έλεγχο της Γάζας. Ο κ. Kushner επικεντρώθηκε στο πρώτο μέρος της δήλωσης, που σήμαινε ότι οι όμηροι θα μπορούσαν σύντομα να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
«Να είστε θετικοί»
«Ο Steve και εγώ είπαμε στο Ισραήλ: “Σας ενθαρρύνουμε να είστε και εσείς θετικοί”», θυμήθηκε ο κ. Kushner σε μια συνέντευξη. Σε τηλεφωνικές κλήσεις, οι Ισραηλινοί τους έλεγαν ότι η Χαμάς θα απέρριπτε κατηγορηματικά οποιαδήποτε συμφωνία. “”Αυτή είναι η ώρα να είστε θετικοί””, επανέλαβε ο κ. Kushner.
Ώρες αργότερα, το γραφείο του κ. Netanyahu δήλωσε ότι θα συμφωνούσε να ξεκινήσει την εκτέλεση της πρώτης φάσης του ειρηνευτικού σχεδίου του κ. Trump. Την Πέμπτη, η κυβέρνηση του Ισραήλ ενέκρινε τη συμφωνία, αμέσως μετά την ομιλία του κ. Kushner και του κ. Witkoff στο ισραηλινό υπουργικό συμβούλιο και τη συζήτηση για τη συμφωνία.
Στην προσπάθειά του να τερματίσει τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς, ο κ. Τραμπ δεν έχει στραφεί σε διπλωμάτες με μακρά εμπειρία για να ολοκληρώσει τη δουλειά. Οι σύμβουλοί του λένε ότι δεν είναι ενήμερος για τις λεπτομέρειες μιας μακροπρόθεσμης ειρηνευτικής συμφωνίας. Αντίθετα, έχει βασιστεί στον γαμπρό του, κ. Κούσνερ, για να παρέμβει και να δώσει ώθηση στις διαπραγματεύσεις, τις οποίες ο κ. Γουίτκοφ επιδίωκε εδώ και μήνες.
Ο κ. Κούσνερ, 44 ετών, είχε χτίσει διπλωματικές σχέσεις σε αραβικές χώρες ενώ εργαζόταν ως σύμβουλος κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του κ. Τραμπ. Έγινε βασικός αρχιτέκτονας των Συμφωνιών του Αβραάμ, ενός συνόλου διπλωματικών συμφωνιών που ομαλοποίησαν τις σχέσεις μεταξύ Ισραήλ και τριών αραβικών κρατών, γεγονός που του έδωσε μια κατανόηση της πολυπλοκότητας της περιοχής και των βασικών παραγόντων που δραστηριοποιούνται σε αυτήν.
Ο κ. Κούσνερ ταξίδεψε στην Αίγυπτο την Τρίτη μαζί με τον κ. Γουίτκοφ και σημείωσε επιτυχία. Το ζευγάρι ενώθηκε με μια ομάδα μεσολαβητών που εργάζονταν ήδη εκεί για μέρες για να πείσουν τη Χαμάς να αφοπλιστεί και να παραδώσει τους Ισραηλινούς ομήρους που είχαν συλληφθεί μετά από τρομοκρατικές επιθέσεις πριν από δύο χρόνια.
Οι δύο πέρασαν το ταξίδι με το αεροπλάνο σκεπτόμενοι τρόπους με τους οποίους ένιωθαν ότι η συμφωνία θα μπορούσε να καταρρεύσει και τι θα μπορούσαν να κάνουν για να τη σώσουν. Όταν οι δύο άνδρες εργάζονται, ο κ. Κούσνερ συχνά καταρτίζει τα σχέδια ενώ ο κ. Γουίτκοφ τηλεφωνεί.
«Στον τομέα των ακινήτων στη Νέα Υόρκη, πάντα διαπραγματεύεσαι μπρος-πίσω», είπε. «Αλλά υπάρχουν πολλά που πρέπει να διαπραγματευτούν πριν υπογράψεις τη σύμβαση και καταθέσεις χρήματα. Νομίζω ότι απλώς έχουμε συνηθίσει σε πολύπλοκες συμφωνίες που είναι πολύ δυναμικές και με πολύπλοκους χαρακτήρες επίσης».
Ώρες μετά την άφιξη του κ. Κούσνερ στην Αίγυπτο, ο κ. Τραμπ ανακοίνωσε ότι το Ισραήλ και η χαμάς έφτασαν να συμφωνήσουν.
