Πολλοί άνθρωποι, ίσως και εσύ, έχουν μεγαλώσει σε οικογένειες όπου η επικοινωνία δεν ήταν ποτέ το δυνατό τους σημείο. Σε πολλές οικογένειες, οι επιφανειακές συζητήσεις έχουν την τιμητική τους και οι ουσιαστικές, οι οποίες αφορούν τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις ελπίδες, συχνά παραβλέπονται ή αποφεύγονται. Το έχω δει ουκ ολίγες φορές μέσα από τη δουλειά μου – ενήλικα παιδιά που επιθυμούν να μοιραστούν τα πραγματικά τους συναισθήματα, τις ανησυχίες τους και τα όνειρά τους με την οικογένειά τους, αλλά βρίσκονται αντιμέτωποι με μια αποξένωση, όπου οι συζητήσεις περιορίζονται σε θέματα επιφανειακού χαρακτήρα, όπως ο καιρός ή τα καθημερινά μικρά. Και αυτό δημιουργεί μια αίσθηση απογοήτευσης και θλίψης, καθώς οι άνθρωποι, παρά τη βαθιά τους ανάγκη για αληθινή σύνδεση, συχνά δεν βρίσκουν την υποστήριξη που χρειάζονται από την οικογένειά τους.
Η οικογένεια είναι ένα από τα πιο σημαντικά στηρίγματα στη ζωή ενός ατόμου. Έχει αναγνωριστεί ότι η αποδοχή και η αγάπη μέσα στην οικογένεια μπορεί να διαμορφώσει την πορεία ενός ατόμου στη ζωή. Έρευνες έχουν δείξει ότι άτομα που αποφυλακίζονται και επανεντάσσονται στην κοινωνία με την υποστήριξη της οικογένειάς τους, με συχνές οικογενειακές συναντήσεις και γεύματα, έχουν περισσότερες πιθανότητες να ενσωματωθούν κοινωνικά και να αποφύγουν την επιστροφή στη φυλακή. Ο πιο σημαντικός προγνωστικός παράγοντας για την επιτυχία αυτών των ατόμων δεν είναι το οικονομικό τους επίπεδο, η γειτονιά στην οποία ζουν ή τα ναρκωτικά, αλλά η υποστήριξη που λαμβάνουν από την οικογένειά τους. Αυτό καταδεικνύει πόσο καθοριστική είναι η δυναμική των οικογενειακών σχέσεων και πόσο η επικοινωνία και η αλληλοστήριξη μπορούν να ενδυναμώσουν την υγεία και την ευημερία ενός ατόμου.
Μια υγιής οικογένεια είναι εκείνη που στηρίζεται σε γερά θεμέλια, όπου η επικοινωνία είναι ανοιχτή και ουσιαστική. Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά μιας ισχυρής οικογένειας είναι η ύπαρξη παραδόσεων και δεσμών που ενώνουν τα μέλη της. Αυτές οι παραδόσεις μπορεί να είναι απλές, όπως ένα οικογενειακό γεύμα κάθε Κυριακή, όπου όλοι μοιράζονται το χρόνο τους και συνδέονται συναισθηματικά. Αυτή η σταθερότητα και η συνήθεια προσφέρουν ένα αίσθημα ασφάλειας και σιγουριάς, δείχνοντας ότι τα μέλη της οικογένειας νοιάζονται το ένα για το άλλο.
Κάτι άλλο εξίσου σημαντικό είναι η δυνατότητα να μιλάει κανείς ανοιχτά για τα συναισθήματα και τις σκέψεις του. Όταν αισθάνεσαι ότι μπορείς να μοιραστείς τις ανησυχίες σου, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζεις ή τα όνειρά σου για το μέλλον, τότε η οικογένεια λειτουργεί ως καταφύγιο και όχι ως βάρος. Όταν μπορούμε να μιλήσουμε για τις ελπίδες και τα όνειρά μας χωρίς φόβο ότι θα κριθούμε ή θα περιθωριοποιηθούμε, δημιουργούμε ένα χώρο όπου ο καθένας αισθάνεται αποδεκτός και υποστηριγμένος.
Ωστόσο, συχνά η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Όλοι γνωρίζουμε ότι δεν μπορούμε να αλλάξουμε τους άλλους (παράξενο να το λέω δεδομένης της δουλειάς μου, όμως μου πήρε αρκετά χρόνια να το καταλάβω!), ούτε να επηρεάσουμε τον τρόπο που επικοινωνούν οι άνθρωποι στην οικογένειά μας. Όταν προσπαθούμε να εμβαθύνουμε τις σχέσεις μας με την οικογένεια, μπορεί να βρούμε αντίσταση ή απόρριψη, καθώς μερικοί άνθρωποι δεν είναι έτοιμοι ή δεν επιθυμούν να ανοίξουν τον εαυτό τους. Ενώ εμείς μπορεί να αναγνωρίζουμε την ανάγκη για αληθινή επικοινωνία και υποστήριξη, δεν μπορούμε να το επιβάλουμε στους άλλους. Αυτή η απογοήτευση μπορεί να είναι σφοδρή, αλλά με την αποδοχή αυτής της πραγματικότητας, η σχέση με την οικογένεια μπορεί να επαναπροσδιοριστεί. Και μόλις κάνεις ειρήνη με αυτή τη σκέψη, τότε θα επανεκτιμήσεις και επαναπροσδιορίσεις τη σχέση σου μαζί τους.
Τελικά, η ευλογία είναι να έχουμε ανθρώπους γύρω μας (και όχι απαραίτητα εξ αίματος) με τους οποίους μπορούμε να μοιραστούμε τις πιο σκοτεινές αλλά και τις πιο φωτεινές στιγμές μας (και τονίζω τις φωτεινές, γιατί η ποιότητα μιας σχέσης φαίνεται στη χαρά σου, όταν θέλεις απλά να πεις πως τα κατάφερες και να το γιορτάσεις μαζί τους). Δυστυχώς, δεν είναι όλες οι οικογενειακές σχέσεις υγιείς. Όμως, αντί να πιέζεις για μια πιο ουσιαστική σύνδεση με ανθρώπους που αισθάνονται πιο άνετα στην επιφανειακότητά τους, προσπάθησε να εκτιμήσεις εκείνες τις σχέσεις που προσφέρουν πραγματική σύνδεση και στήριξη, ακόμη κι αν αυτές δεν προέρχονται από τη στενότερη οικογένεια.
Ιουλία Καζάνα-McCarthy
Δρ. Κοινωνιολογίας (University of Surrey, UK)
Πιστοποιημένη Life Coach (International Coaching Federation, ICF)
Solution Focused Θεραπεύτρια (BRIEF & The Solution Focused Universe)
