Καλή Εβδομάδα σε όλους τους αναγνώστες της στήλης! Πόσα πράγματα δεν τολμήσαμε ποτέ, απλώς και μόνο επειδή μας έπεισαν ότι δεν γίνεται; Όλοι μεγαλώνουμε μέσα σε ένα πλέγμα κανόνων, ορίων και προσδοκιών. Η κοινωνία μας μαθαίνει από μικρούς ποια είναι “η σωστή διαδρομή”, τι θεωρείται “φυσιολογικό”, πότε είμαστε “καλοί” και πότε “αρκετοί”. Πολλές φορές, χωρίς να το καταλάβουμε, μαθαίνουμε να «μικραίνουμε» τον εαυτό μας για να χωρέσουμε σε κουτάκια που δεν μας ταιριάζουν. Όμως, η αλήθεια είναι πως η ζωή που ονειρεύεσαι δεν θα χτιστεί πάνω στους φόβους και τους περιορισμούς των άλλων.
Το εκπαιδευτικό σύστημα μέσα στο οποίο γαλουχηθήκαμε δούλεψε σκληρά για να μας εκπαιδεύσει να σκεφτόμαστε μικρά. Να μένουμε “στη θέση μας”, να μην ενοχλούμε, να μην ξεχωρίζουμε. Μεγαλώνουμε ακούγοντας τι δεν μπορούμε να κάνουμε. Ποιοι δεν είμαστε. Και τελικά, οι περιορισμοί των άλλων γίνονται και δικοί μας. Οι φωνές που μας λένε “δεν γίνεται”, “μην το προσπαθήσεις”, “θα αποτύχεις” αρχίζουν να ηχούν και μέσα μας, και το χειρότερο είναι ότι τις πιστεύουμε. Κι όμως, δεν είναι δικά μας λόγια αυτά. Είναι οι φόβοι, οι αμφιβολίες και οι απογοητεύσεις των άλλων, μεταμφιεσμένες σε “καλοπροαίρετες συμβουλές”.
Για μένα, η πιο ισχυρή αλλαγή ήρθε όταν άρχισα να καλλιεργώ μια νοοτροπία απεραντοσύνης – μια αντίληψη ζωής χωρίς τα τεχνητά όρια που μου επέβαλλαν οι άλλοι. Και θέλω να μοιραστώ μαζί σου τα τρία βασικά βήματα που μπορούν να σε βοηθήσουν να το πετύχεις και εσύ.
Για να ζήσεις χωρίς περιορισμούς, χρειάζεται πρώτα να πάψεις να δέχεσαι τους περιορισμούς που σου προσφέρουν απλόχερα οι γύρω σου. Το «δεν είναι για σένα» ή «δεν μπορείς», δεν είναι πληροφορία. Είναι γνώμη. Και μάλιστα, τις περισσότερες φορές, είναι προβολή: είναι ο άλλος που σου μιλάει μέσα από τα δικά του όρια και τις δικές του ανασφάλειες ή αποτυχίες που προσπαθεί να σου κληροδοτήσει σα να ήταν νόμος. Δεν έχει σημασία αν κάποιος πιστεύει ότι δεν μπορείς να τα καταφέρεις. Σημασία έχει αν εσύ το πιστεύεις.
Η δεύτερη νοοτροπιακή αλλαγή που χρειάζεσαι είναι να σπάσεις τους «κανόνες». Και εδώ προφανώς και δεν αναφέρομαι στους βασικούς, που κρατούν την κοινωνία σε τάξη, αλλά τους άγραφους κανόνες της μετριότητας και της συμβατικότητας. Αυτούς που σου λένε πως η ζωή έχει ένα μονοπάτι, ένα επάγγελμα, μια σταθερότητα, και τίποτα παραπάνω. Αν δεν ταιριάζεις σε αυτό το καλούπι, καλείσαι είτε να προσαρμοστείς είτε να αποτύχεις. Για να πετύχεις κάτι πραγματικά ξεχωριστό, πρέπει να έχεις το θάρρος να πας αντίθετα στο ρεύμα. Να δοκιμάσεις το αδοκίμαστο. Όχι για να επαναστατήσεις για χάρη της επανάστασης. Αλλά για να κάνεις αυτό που σε εκφράζει, σε τρομάζει και σε κάνει να νιώθεις ζωντανός. Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία και η αληθινή εξέλιξη. Όμως η καινοτομία, η πρόοδος, η προσωπική ευτυχία έρχονται μέσα από αυτή την τόλμη.
Και όταν αρχίζεις να αλλάζεις, να αμφισβητείς τους κανόνες και να χαράζεις τη δική σου διαδρομή, τότε έρχεται το τρίτο εμπόδιο – η κριτική. Οι άνθρωποι δυσκολεύονται πάρα πολύ να δουν κάποιον να ξεφεύγει από το σύστημα. Όταν αρχίσεις να ξεχωρίζεις, να διεκδικείς, να ονειρεύεσαι φωναχτά, οι φωνές θα πληθύνουν. Θα πουν ότι το παίζεις έξυπνος. Ότι νομίζεις πως είσαι κάτι παραπάνω. Ότι δεν έχεις επαφή με την πραγματικότητα. Θα κριτικάρουν, θα ειρωνευτούν, θα προσπαθήσουν να σε προσγειώσουν. Και ξέρεις τι; Δεν πειράζει. Δεν χρειάζεται ούτε να τους απαντήσεις ούτε να τους πείσεις. Αυτές οι κρίσεις είναι ένας θόρυβος αναμενόμενος, ανθρώπινος. Αγνόησέ τον και συνέχισε. Γιατί η ελευθερία που κερδίζεις όταν σταματάς να ζεις με τα «πρέπει» των άλλων, δεν συγκρίνεται με τίποτα. Και όσο περισσότερο πορεύεσαι με βάση τα δικά σου «θέλω», τόσο πιο καθαρά ακούς τη φωνή μέσα σου που σου λέει: μπορείς.
Όταν εφαρμόσεις αυτές τις τρεις αλλαγές – να απορρίψεις τα ξένα όρια, να σπάσεις τους κανόνες της μετριότητας και να μην ορίζεσαι από τη γνώμη των άλλων – τότε αρχίζεις να ζεις με μια νέα δυναμική. Επομένως, συνέχισε. Είσαι ήδη στο δρόμο σου – ακόμα κι αν δεν τον έχει περπατήσει κανείς πριν από σένα.
Ιουλία Καζάνα-McCarthy
Δρ. Κοινωνιολογίας (University of Surrey, UK)
Πιστοποιημένη Life Coach (International Coaching Federation, ICF)
Solution Focused Θεραπεύτρια (BRIEF & The Solution Focused Universe)
