Είχαμε μιλήσει, γράψει διατρανώνοντας πως:

«Σημασία έχει να μη στερείς από τη λύπη σου τη χαρά που της αναλογεί κι απ’ τη χαρά σου το μερίδιο της λύπης».

Και πως όταν οι κόσμοι μας δεν θα υπάρχουν πια, θα μείνουν μόνο δωμάτια φτηνών ξενοδοχείων με τα συνηθισμένα τους ελληνικά έντομα να πετούν τριγύρω και το φως του ήλιου το μεσημέρι, ή της φωτεινής επιγραφής απ’ έξω το βράδυ να συνοδεύουν έναν ιδρωμένο πυρετό που λάμπει μέσα από τα σκοτάδια του πάνω στο κρεβάτι.

Τα χρυσά μας χρόνια (πριν από την επέλαση της κρίσης) είναι αυτά που μαζεύουν, όπως τα εναπομείναντα λίγα ευρώ για να πληρώσουμε την βραδιά και η τωρινή ζωή έρχεται, σαν νύχτα που πέφτει ή σαν καλοκαίρι που αργεί να φανερωθεί.

Τα αντικείμενα γύρω λένε πως πρέπει να περιμένουμε όπως αυτά και να παρατηρούμαι χωρίς επέμβαση, αφήνοντας την φθορά να ζήσει τον κύκλο της. Έτσι, το ότι και η λογοτεχνία, όπως και το κοινωνικό σύστημα που εκπροσωπεί, αρνήθηκαν τα μέγιστα να αντικρίσουν τα έντονα σημάδια της πνευματικής μας πτώχευσης αποτελεί ύψιστο θέμα που πρέπει να απασχολήσει την κοινωνική ψυχολογία. Αφορμή για τα παραπάνω στάθηκε η βιβλιοκριτική που διαβάσαμε στην «Καθημερινή της Κυριακής» για «Το όνειρο του Οδυσσέα» του Μάκη Καραγιάννη που αναλαμβάνει να ιστορήσει μία μεταδικτατορική ιστορία γύρω από την σήψη ενός προοδευτικού, που ξεπουλώντας τις παλιές αγαθές προθέσεις του και ενδίδοντας στο εύκολο χρήμα τούτης της ευκαιριακής εποχής, χρεοκοπεί προσωπικά, κοινωνικά και ηθικά.

Την ιστορία αφηγείται ο φίλος του δημοσιογράφος Οδυσσέας Πανταζής. Δεν είναι, ωστόσο, βέβαιο πως το μυθιστόρημα στην θεματική του επιλογή αρκεί για να στήσει τον καμβά της σύγχρονης δραματικής μας πραγματικότητας. Συχνά το τόλμημα μιας επίκαιρης θεματικής επιλογής δεν είναι το περιεχόμενο που βαραίνει σε ένα λογοτεχνικό έργο.

Η τέχνη του κινηματογράφου (φτωχή στην Ελλάδα) θα μπορούσε, ίσως, (όπως το πετυχαίνουν ξένοι σκηνοθέτες και σεναριογράφοι) να περιγράψει ουσιαστικότερα την ταξική πάλη, την ρατσιστική δράση, την δια «πλαγίων μεθόδων» οικονομική ανέλιξη, την προκατάληψη κατά των ομοφυλόφιλων, την βίαιη οικειοποίηση της φύσης από τον άνθρωπο, μετέχουν του πολιτικού. Έτσι κάθε ταινία ως λόγος ή διήγηση, ως μύθος ή ιστορία, που εμπλέκει στο σύστημά της κάποια από τις σχέσεις εξουσίας – υποταγής είναι πολιτική απ’ αυτή την άποψη.

Ξαναγυρίζοντας όμως στην θεματική επιλογή (ως επιλεκτικό παράγοντας αναζήτησης) ξεχωρίσαμε γι’ αυτή την εβδομάδα, δύο βιβλία: «Την θέληση και την τύχη» του Κάρλος Φουέντες: «Είδα την ήταν εξουσία: Το βλέμμα μιας τίγρης που σε υποχρεώνει να κατεβάσεις τα μάτια και να νιώσεις φόβο και ντροπή».

Καθώς επίσης και τα «Αμερικάνικα λάθη» του Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας.

Το άγχος του σύγχρονου ανθρώπου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις που νομίζει πως έχουν οι άλλοι από εκείνον, τα κρυφά παράδοξα των ερωτικών σχέσεων, η Αμερική και οι ψυχώσεις της λίγο πριν και λίγο μετά την 11η Σεπτεμβρίου, καθώς και η ατέρμονη πόλη του ανθρώπου απέναντι στη μοναξιά είναι ορισμένα από τα θέματα που διερευνά με σπάνια ανθρωπογνωστική ευαισθησία και καυστικό χιούμορ ένας από τους εκρηκτικούς και πολυσυζητημένους σύγχρονους συγγραφείς, άξιος συνεχιστής του Ναμπόκοφ και του Τόμας Πίντσον. Σύμφωνα με τον Τζόναθαν Φράνζεν και τη Ζέιντι Σμιθ, ο Ντέιβιντ Φόστερ Γουάλας χαρτογραφεί την ανθρώπινη συνείδηση όταν βρίσκεται σε οριακές καταστάσεις.

Επίσης, σημειολογικά, να αναφέρουμε:

Το γράμμα της ελπίδας, του Δημήτρη Μπουραντά (Λιβάνης). Πως μπορούμε να μεταφέρουμε την οργή και την αγανάκτηση σε δημιουργικότητα.

Κι όμως ανθίζει … της Λίας Μεγάλου – Σεφεριάδη (Μεταίχμιο). Ένα ιστορικό μυθιστόρημα που εκτυλίσσεται στην κοσμοπολίτισσα Καβάλα του Μεσοπολέμου.

Να σου πω μια ιστορία, του Χόρχε Μπουκάι, μετ. Κρίτων Ηλιόπουλος (opera). Απλές ιστορίες για να σκεφτούμε τα προβλήματα πιο καθαρά.

21 ιστορίες και το κοράκι, του Έντγκορ Αλαν Πόε, μετ. Κατερίνα Σχινά (Μεταίχμιο). Μια επιλογή από διηγήματα του μεγάλου παρεξηγημένου των ελληνικών γραμμάτων.
Το θεώρημα του παπαγάλου, του Ντένι Γκετζ, μετ. Τεύκρ. Μιχαηλίδης (Κέδρος). Μια γοητευτική περιπλάνηση στον κόσμο της ιστορίας των μαθηματικών.

Για την αγάπη της γεωμετρίας, της Σώτης Τριανταφύλλου (Πατάκης). Η ιστορία της Ανατολής Μπότσαρη και της μεσοαστικής Αθήνας του 20ου αιώνα.

Τα παραπάνω αφήνονται στην κρίση του αναγνώστη γι’ αυτό που προείπαμε «βάρος θεματικής επιλογής».