Πόσο καιρό να προσπαθήσουμε πριν αναζητήσουμε ιατρική βοήθεια;

Περίπου 80-90% των ζευγαριών χωρίς πρόβλημα θα πετύχουν εγκυμοσύνη μετά από ένα έτος επαφών χωρίς να χρησιμοποιούν αντισύλληψη. Αυτό συνεπάγεται ότι ένα ζευγάρι καλό είναι να προσπαθήσει τουλάχιστον ένα χρόνο πριν αναζητήσει ιατρική συμβουλή. Παρόλα αυτά, έχει νόημα να επισκεφτείτε το γυναικολόγο σας νωρίτερα αν:

•Είστε κάπως μεγαλύτερης ηλικίας (πάνω από 35 ετών για τη γυναίκα).

•Έχετε προβλήματα περιόδου ή κάποιο άλλο χρόνιο γυναικολογικό πρόβλημα.

•Έχετε γνωστό λόγο που μπορεί να οδηγεί σε υπογονιμότητα.

•Έχετε κάποια χρόνια ιατρική κατάσταση π.χ. υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη κ.α.

Τεστ ελέγχου γονιμότητας

Για να επιτευχθεί μια εγκυμοσύνη απαιτούνται τρία βασικά συστατικά (Εικόνα 1)

-Καλής ποιότητας σπέρμα

-Τακτική ωορρηξία (απελευθέρωση αβγού από την ωοθήκη)

-Ανοιχτές και σε καλή λειτουργία σάλπιγγες

Ο βασικός έλεγχος γονιμότητας είναι επομένως λογικό να περιλαμβάνει:

Σπερμοδιάγραμμα (ανάλυση δείγματος σπέρματος)

Ο άντρας παρέχει το δείγμα σπέρματος, το οποίο αναλύεται με τη βοήθεια ειδικής αυτοματοποιημένης μηχανής ή κάτω από το μικροσκόπιο. Διάφορα χαρακτηριστικά του σπέρματος αναφέρονται σε μια έκθεση σπερμοδιαγράμματος, τα πλέον σημαντικά όμως είναι τρία:

-Η συγκέντρωση σπερματοζωαρίων (πόσα σπερματοζωάρια υπάρχουν σε ένα κυβικό εκατοστό)

-Η κινητικότητα (πόσο γρήγορα κολυμπούν τα σπερματοζωάρια)

-Η μορφολογία (πόσα σπερματοζωάρια έχουν φυσιολογικό σχήμα)

Αν και το κάθε εργαστήριο δίνει τα δικά του φυσιολογικά όρια για τις παραπάνω παραμέτρους, τα διεθνώς αποδεκτά όρια του φυσιολογικού σπέρματος έχουν οριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Πίνακας 1).

Τι σημαίνει ένα παθολογικό σπερμοδιάγραμμα;

Αν βρεθεί στο σπερμοδιάγραμμα ότι τουλάχιστον μία από τις τρεις παραμέτρους έχει τιμή εκτός του φυσιολογικού, τότε είναι πιθανόν ότι ο ανδρικός παράγοντας συμμετέχει στην υπογονιμότητα του ζευγαριού.

Επιπλέον, όσο περισσότερες παράμετροι και όσο χαμηλότερες οι τιμές, τόσο περισσότερο φαίνεται ότι συμμετέχει ο ανδρικός παράγοντας στην δυσκολία επίτευξης εγκυμοσύνης με φυσικά μέσα. Παρόλα αυτά, διακυμάνσεις στην ποιότητα του σπέρματος υπάρχουν σε κάθε άντρα, οπότε καλό είναι να επαναλαμβάνεται η εξέταση αν το αρχικό δείγμα δεν είναι μέσα στα φυσιολογικά όρια.

Τεστ προγεστερόνης (για έλεγχο ωορρηξίας)

Η προγεστερόνη είναι μια ορμόνη που «ανεβαίνει» στο αίμα μετά την ωορρηξία. Τα υψηλότερα επίπεδα προγεστερόνης βρίσκονται περίπου μια εβδομάδα μετά την ωορρηξία. Συνεπώς μια εξέταση αίματος στην κατάλληλη μέρα του κύκλου της γυναίκας θα επιβεβαιώσει ότι γίνεται την ωορρηξία, αν η προγεστερόνη είναι υψηλή. Για μια γυναίκα με κύκλο περίπου 28 ημέρες, η ωορρηξία γίνεται περίπου την 14η ημέρα και το τεστ προγεστερόνης στην 21η ημέρα.

Τι σημαίνει μια υψηλή προγεστερόνη αίματος;

Ότι η γυναίκα έκανε ωορρηξία στο συγκεκριμένο κύκλο (και προφανώς σε κάθε κύκλο εφόσον η περίοδος της έρχεται κανονικά).

Τι σημαίνει μια χαμηλή προγεστερόνη αίματος;

Μπορεί να σημαίνει ότι:

-Η εξέταση αίματος δεν έγινε τη σωστή ημέρα του κύκλου.

-Η ωορρηξία δεν έγινε στο συγκεκριμένο κύκλο.

-Η ωορρηξία δε γίνεται γενικότερα.

-Η ωορρηξία έγινε πρόωρα ή καθυστερημένα στο συγκεκριμένο κύκλο.

Συνεπώς, αν υπάρχει αμφιβολία για μια μεμονωμένη χαμηλή τιμή προγεστερόνης, καλό είναι η εξέταση να επαναληφθεί. Επίσης, αν μια γυναίκα δεν έχει τακτική περίοδο σε μηνιαία βάση, δεν έχει νόημα να κάνει τεστ προγεστερόνης αφού σίγουρα δεν κάνει τακτικά ωορρηξία.

Υστεροσαλπιγγογράφημα (ΥΣΓ) για έλεγχο μήτρας και σαλπίγγων

Σε αυτή την απλή ακτινολογική εξέταση, τοποθετείται με μικρή πίεση υγρό (που φαίνεται στην ακτινογραφία) μέσα στη μήτρα από χαμηλά. Αυτό γεμίζει την κοιλότητα της μήτρας και, εφόσον οι σάλπιγγες είναι ανοικτές, τις χρωματίζει και χύνεται στο εσωτερικό της κοιλίας (Εικόνα 2).

Πότε θεωρείται η εξέταση αυτή φυσιολογική;

Όταν το εσωτερικό της μήτρας φαίνεται ομαλό και οι δύο σάλπιγγες ανοικτές. Σε κάθε άλλη περίπτωση, το ΥΣΓ δεν θεωρείται φυσιολογικό.

Τι σημαίνει ένα παθολογικό ΥΣΓ;

Συχνά, μια ή και οι δύο σάλπιγγες δεν αφήνουν το υγρό να περάσει. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι οι σάλπιγγες είναι φραγμένες. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που το ΥΣΓ δείχνει φραγμό, ενώ οι σάλπιγγες είναι τελείως φυσιολογικές. Σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί κάποια άλλη εξέταση ώστε να διαλευκανθεί το εύρημα αυτό.

Διαβάστε περισσότερα www.gynaikologos.net


Το κείμενο υπογράφει ο Δρ. ΘΑΝΟΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ MD(London) MRCOG FHEA
Μαιευτήρας Χειρ. Γυναικολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Λονδίνου