Ρεπορτάζ: Πέτρος Κουσουλός – Παναγιώτης Βλαχουτσάκος
To «χάος» που επικρατεί στα ασφαλιστικά ταμεία της χώρας, τους λόγους για τους οποίους αυξάνεται συνεχώς η εισφοροδιαφυγή και οι αριθμοί των ληξιπρόθεσμων οφειλών, καθώς και το μοντέλο διοίκησης –με την ίδρυση ενός νέου, ανεξάρτητου, φορέα, ο οποίος θα κληθεί να συλλέξει τις εισφορές και να καταπολεμήσει τη φοροδιαφυγή- περιγράφει η μυστική έκθεση του Πατρίκ Ντε Μετς, εμπειρογνώμονα του ΔΝΤ.
Η μυστική έκθεση η οποία παραδόθηκε στα κεντρικά γραφεία του ΔΝΤ αλλά και στην ελληνική κυβέρνηση, συνετάχθη μετά την 10ημερη επίσκεψη του κ. Ντε Μετς στην Αθήνα (23 Ιουλίου-3 Αυγούστου) και αποκαλύπτει με τον πιο πασίδηλο τρόπο τις μαύρες τρύπες του ασφαλιστικού συστήματος που έχουν οδηγήσει σε τέλμα τα μεγαλύτερα ταμεία.
Στο «μικροσκόπιο» του εμπειρογνώμονα μπήκε ο τρόπος λειτουργίας και είσπραξης οφειλών των μεγαλύτερων ταμείων, όπως του ΙΚΑ, του ΟΓΑ, του ΕΤΑΑ και του ΟΑΕΕ.
Στην έκθεση του, ο Ντε Μετς, επισημαίνει τα «τρωτά» σημεία του σημερινού συστήματος είσπραξης των ασφαλιστικών εισφορών, τα οποία διαιωνίζονται στη νεοελληνική πραγματικότητα.
Μερικά από αυτά είναι οι ανεπαρκείς μηχανισμοί ελέγχου, η ελλιπής μηχανοργάνωση καθώς και η πολυνομία που επικρατεί σχετικά με τις ρυθμίσεις.
Το καθεστώς των ρυθμίσεων
Ο ξένος ειδικός κάνει εκτενή αναφορά στα καθεστώτα ρύθμισης, σημειώνοντας ότι αυτά λειτουργούν αρνητικά ως προς την είσπραξη των ληξιπρόθεσμων οφειλών, επισημαίνοντας έξι σημεία:
– Οι οφειλέτες έχουν την δυνατότητα να αιτηθούν ρύθμιση του χρέους τους, εφαρμόζοντας το βασικό σχήμα ρύθμισης ή να κάνουν αίτηση για άλλη ρύθμιση η οποία διέπεται από άλλη νομοθεσία με πιο ευνοϊκούς όρους. Εξ’ αυτού του λόγου πολλοί υπόλογοι οφειλέτες εξετάζουν αν το ένα ή το άλλο σχήμα ρύθμισης είναι πιο επικερδές για εκείνους και επιχειρούν να αλλάξουν το καθεστώς ρύθμισης στο οποίο έχουν υπαχθεί.
– Οι οφειλέτες που δεν συμμορφώνονται με τους όρους της ρύθμισης εκπίπτουν από την συγκεκριμένη ρύθμιση και έχουν δυνατότητα υποβολής νέας αίτησης για νέα ρύθμιση έναν χρόνο μετά από έκδοση της απόφασης για την πρώτη ρύθμιση. Κατ’ εξαίρεση μια νέα απόφαση ρύθμισης μπορεί να εκδοθεί πριν από την παρέλευση των 12 μηνών. Εν αναμονή δε αυτής της απόφασης, οι οφειλέτες που δεν συμμορφώνονται δεν πληρώνουν την οφειλή
– Πολλοί οφειλέτες προβαίνουν σε αίτηση ρύθμισης μόνο και μόνο για να εκδώσουν βεβαίωση ασφαλιστικής ενημερότητας. Οι προϋποθέσεις λήψης της ασφαλιστικής ενημερότητας είναι η καταβολή της πρώτης δόσης μετά από την οποία παύουν να πληρώνουν
-Τα οικονομικά δεδομένα της εταιρίας που απαιτούνται προκειμένου να χρησιμοποιηθούν στην περίπτωση που οι οφειλέτες δεν υπαχθούν σε ρύθμιση ή εκπέσουν του δικαιώματος της ρύθμισης, δεν χρησιμοποιούνται σχεδόν ποτέ και κατά συνέπεια αποτελούν άχρηστο διοικητικό φόρτο για τον οφειλέτη και το τμήμα
– Τα εν λόγω ταμεία δεν διεκπεραιώνουν έγκαιρα της αιτήσεις υπαγωγής σε ρύθμιση (υπάρχουν αιτήσεις υπαγωγής σε ρύμιση που είναι σε εκκρεμότητα για δεκαετίες). Εντωμεταξύ, οι οφειλέτες δεν πληρώνουν τα χρέη τους καθώς εκκρεμούν οι αποφάσεις για ρύθμιση
– Θα πρέπει άμεσα να ξεκινήσουν τις δραστηριότητές τους οι Επιτροπές για τη Ρύθμιση Εσόδων
Παράλληλα ο συνεργάτης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, επισημαίνει ότι προκειμένου να επιτευχθεί η είσπραξη των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης στα μεγάλα ταμεία, πρέπει να γίνει άμεσα αναθεώρηση αυτών και να ενισχυθούν η «Διαχείριση», η «Οργάνωση» και τα «Συστήματα».
Προβληματικός ο ΟΓΑ
«Εξέχουσα» θέση στην έκθεση του Ντε Μετς, έχει ο ΟΓΑ, ο οποίος, σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα, παρουσιάζει τα περισσότερα προβλήματα και θα πρέπει να αλλάξει ριζικά τον τρόπο είσπραξης των εισφορών.
Ο συνεργάτης του Δ.Ν.Τ., τονίζει ότι το συνολικό ποσό των εκκρεμών οφειλών για εισφορές για Σύνταξη, Υγεία και ΛΑΕ των εργοδοτών αυξάνεται συνεχώς κατά τα τελευταία έτη, παρά την παροχή δυνατότητας ρύθμισης.
Ενδεικτικό είναι ότι, τα τελευταία χρόνια, οι συνολικές οφειλές έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 50% για τις εκκρεμείς οφειλές για Σύνταξη, Υγεία και ΛΑΕ ενώ έχουν υπερδιπλασιαστεί οι εκκρεμείς οφειλές της κατηγορίας των λεγόμενων «εργοδοτών».
Το σχέδιο μεταρρύθμισης
Ο συνεργάτης του Δ.Ν.Τ., τονίζει στην έκθεσή του ότι για να εισπράξουν τα ταμεία τις ληξιπρόθεσμες οφειλές των ασφαλισμένων, θα πρέπει να γίνουν άμεσα μεταρρυθμίσεις και να δημιουργηθεί ένας κεντρικός ενιαίος φορέας που θα είναι αρμόδιος για την είσπραξη των σημαντικότερων ταμείων κοινωνικής ασφάλισης ο οποίος να λειτουργήσει εντός της φορολογικής διοίκησης.
«Το ΙΚΑ σε πρώτη φάση και σύντομα (από 1 Ιουλίου 2013 και εξής) θα πρέπει να δράσει ως «εισπρακτικός μηχανισμός» για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του ΟΑΕΕ, του ΕΤΑΑ, και του ΟΓΑ. Θα απαιτηθούν πράγματι σημαντικά λιγότερος χρόνος και λιγότεροι πόροι για την ενοποίηση των δραστηριοτήτων είσπραξης ληξιπρόθεσμων σε έναν ήδη υφιστάμενο οργανισμό για την εξ’ αρχής δημιουργία μιας νέας δομής. Σε δεύτερη φάση, η λειτουργία είσπραξης ληξιπρόθεσμων οφειλών των διαφορετικών ταμείων θα πρέπει να συγχωνευθεί με εκείνη της φορολογικής διοίκησης εντός ενός αυτόνομου φορέα στα πλαίσια της φορολογικής διοίκησης» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Διαβάστε ολόκληρη την έκθεση του Ντε Μετς που δημοσιεύει η zougla.gr
