Πλήρης ημερών σε ηλικία 92 ετών, έφυγε από τη ζωή ο σκηνοθέτης, συγγραφέας και ποιητής, Ροβήρος Μανθούλης. Άφησε την τελευταία του πνοή σε νοσοκομείο στο Παρίσι το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης, όπου νοσηλευόταν από τις αρχές της εβδομάδας με κορωνοϊό.
Ο Ροβήρος Μανθούλης γεννήθηκε στην Κομοτηνή και μεγάλωσε στην Αθήνα.
Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες στην Πάντειο και το πρώτο του βιβλίο, η ποιητική συλλογή Σκαλοπάτια, εκδόθηκε το 1949. Από το 1949 έως το 1953 σπούδασε σκηνοθεσία Κινηματογράφου και Θέατρο στο Πανεπιστήμιο Συράκιους στη Νέα Υόρκη.
Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα το 1953 συνεργάστηκε στην αρχή με το «Θέατρο της Τετάρτης» του Ε.Ι.Ρ. και στη συνέχεια ίδρυσε – μαζί με τον Μιχάλη Κατσαρό – μία κινηματογραφική εταιρία, η οποία, όμως, διαλύθηκε σύντομα.
Το 1958, γύρισε την πρώτη του ταινία, ένα ντοκιμαντέρ για τη Λευκάδα, το οποίο είναι το πρώτο ελληνικό ντοκιμαντέρ. Το 1960 ίδρυσε την «Ομάδα των 5», μαζί με τους Ηρακλή Παπαδάκη, Φώτη Μεσθεναίο, Γιάννη Μπακογιαννόπουλο και Ρούσσο Κούνδουρο.
Ακολούθησαν σκηνοθετικά άλλες γνωστές ή λιγότερο γνωστές στο ελληνικό σινεφίλ κοινό ταινίες. Οικογένεια Παπαδοπούλου, Ακρόπολις των Αθηνών, Η κυρία δήμαρχος το 1960, Ψηλά τα χέρια Χίτλερ το 1962, Η πιο μεγάλη δύναμη το1963, Φράγμα 11, Πράσινο χρυσάφι το 1965, Πρόσωπο με πρόσωπο το 1966, μια ταινία που παρουσιάστηκε σε φεστιβάλ στη Γαλλία ακριβώς την ημέρα της εγκαθίδρυσης της Χούντας. Ακολούθησε το Μπλουζ με σφιγμένα δόντια το 1972, το Χρόνια ερωτικά το 1995, το Lilly’s Story το 2002 και το Charisma X: Iannis Xenakis το 2009.
Δική του στις αρχές της δεκαετίας του ’70 και η σειρά των πολιτιστικών ντοκιμαντέρ με τον γενικό τίτλο «Μια χώρα, μια μουσική», που έφερε τον Μανθούλη σε πολλές χώρες των 5 ηπείρων (Ιρλανδία, Ουγγαρία, Αίγυπτο, Υεμένη, ΗΠΑ, Σικελία, Κούβα, Αργεντινή, Βραζιλία, Καναδά, Αυστραλία, Ισραήλ, και στην Ελλάδα όταν έπεσε η χούντα).
Λίγο μετά την πτώση της χούντας η κυβέρνηση Καραμανλή του ανέθεσε την καλλιτεχνική διεύθυνση της ΕΡΤ.
Μετά την αποχώρησή του συνέχισε τα ταξίδια και μετά από μία σύντομη επιστροφή στην κρατική τηλεόραση γύρισε τις «Ακυβέρνητες πολιτείες», η οποία έχει μεταδοθεί δεκάδες φορές στη γαλλική τηλεόραση.
Το 1991, εκλέχτηκε Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Παρισιού, την οποία προσπάθησε να κάνει ένα ελληνικό πολιτιστικό κέντρο. Ίδρυσε εκεί κινηματογραφική λέσχη, εγκαινίασε ένα περιοδικό και οργάνωσε σεμινάρια με πανεπιστημιακούς, σαν ένα λαϊκό πανεπιστήμιο. Παράλληλα, γύρισε μια σειρά ταινιών πάνω στους Έλληνες του Παρισιού.
H Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών αποχαιρετά τον Ρ. Μανθούλη
«Τίμησε με το έργο του τον ελληνικό αλλά και τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο, ιδιαίτερα στο είδος του ντοκιμαντέρ σε όλες του τις κατηγορίες», τονίζεται στο αποχαιρετιστήριο μήνυμα της ΕΕΣ για τον Ροβήρο Μανθούλη, της οποίας υπήρξε επίτιμο μέλος.
«Ο Ροβήρος Μανθούλης υπήρξε ένας πολίτης του κόσμου, μας δίδαξε σεμνά και αθόρυβα ότι για να γίνεις καλλιτέχνης πρέπει να ζεις σαν καλλιτέχνης, να γίνεις ο ίδιος έργο τέχνης, πράγμα που τήρησε και διατήρησε μέχρι το τέλος χωρίς να φοβάται κανένα τίμημα. Το πλούσιο έργο του και οι σπάνιες γνώσεις του γαλούχησαν πολλές γενιές καλλιτεχνών που μέχρι και σήμερα μετάλαβαν το λόγο του ως θεία κοινωνία. Ο Ροβήρος Μανθούλης άφησε την τελευταία του πνοή το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης στο Παρίσι στο νοσοκομείο. Στο πλευρό του μέχρι την τελευταία στιγμή βρίσκονταν ο μοναδικός γιος του Αλέξης Μανθούλης. Κι έτσι έκλεισε ο κύκλος ζωής και δημιουργίας ενός επωνύμου Έλληνα κινηματογραφιστή, την ίδια μέρα που η τότε Δικτατορία έμελλε να εισβάλει και να ανακόψει και τη δική του καλλιτεχνική δράση στον ελλαδικό χώρο. Η χούντα -σαν σήμερα- τον βρήκε στο φεστιβάλ της Ιέρ, όπου λόγω της δήλωσής του εναντίον των συνταγματαρχών, του αφαίρεσαν την ιθαγένεια και έζησε εξόριστος στο Παρίσι. Η Εταιρεία Ελλήνων Σκηνοθετών υποκλίνεται στην μνήμη του!».
Tαινιοθήκη της Ελλάδος: Αντίο σε έναν από τους τελευταίους «μεγάλους» της γενιάς του
«Σήμερα δεν έφυγε μόνο ένας από τους πρωτοπόρους της ανανέωσης του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου. Ούτε ένας από τους πρωτεργάτες του ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα. O σκηνοθέτης, συγγραφέας και ποιητής Ροβήρος Μανθούλης, που πέθανε σε ηλικία 92 ετών στο Παρίσι, ήταν μια σπάνια περίπτωση δημιουργού και ανθρώπου. Διότι συνδύαζε ταλέντο και ήθος. Ήταν ένας από τους τελευταίους “μεγάλους” της γενιάς του», αναφέρει η Ταινιοθήκη της Ελλάδος σε συλλυπητήριο μήνυμά της.
Η Ταινιοθήκη της Ελλάδος, «ως ελάχιστο φόρο τιμής στον Ροβήρο Μανθούλη, έχει ξεκινήσει τη διαδικασία ψηφιακής αποκατάστασης της ιστορικής ταινίας του “Πρόσωπο με Πρόσωπο”, την οποία θα προβάλλει τον Ιούνιο στο πλαίσιο του 12ου Φεστιβάλ Πρωτοριακού Κινηματογράφου της Αθήνας, μαζί με ένα επεισόδιο από τις “Ακυβέρνητες Πολιτείες” σε συνεργασία με την ΕΡΤ που θα δείξει το σύνολο της σειράς».
Ο Ροβήρος Μανθούλης «μετά τις σπουδές του στις ΗΠΑ, στο Syracuse University, εντρύφησε στο ντοκιμαντέρ με σπουδαία αποτελέσματα. Στη συνέχεια στράφηκε στην μυθοπλασία και με την ταινία του “Πρόσωπο με Πρόσωπο” κατέκτησε μια προσωπική γραφή και μια θέση στον παγκόσμιο κινηματογράφο. Γύρισε 122 ταινίες, εξέδωσε 17 βιβλία και διηύθυνε την ΕΡΤ-1 και ΕΡΤ-2. Εφηβος συμμετείχε στην Αντισταση, ενώ κατά μια απίστευτη σύμπτωση, έφυγε από κοντά μας ανήμερα της 21ης Απριλίου, ημέρα της επετείου του πραξικοπήματος στην Ελλάδα. Την μέρα αυτή, πριν από 55 χρόνια ακριβώς, το προφητικό του “Πρόσωπο με πρόσωπο” παίζεται στο Φεστιβάλ της Υέρ, η ταινία γίνεται δεκτή με ενθουσιασμό και προσκαλείται εκτός συναγωνισμού στο Φεστιβάλ Καννών. Ο Μανθούλης κάνει δηλώσεις εναντίον της δικτατορίας που κάνουν το γύρο του κόσμου, η ταινία του απαγορεύεται από την Χούντα, και, αυτοεξόριστος στο Παρίσι, προκειμένου να συντηρήσει την οικογένεια του, ξεκινά μια μακρόχρονη και δημιουργική συνεργασία με την Γαλλική Τηλεόραση. Γρήγορα αναδεικνύεται ως ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες σκηνοθέτες της διασποράς.
Ακολουθεί μια λαμπρή σταδιοδρομία με σταθμούς τα “Μπλουζ με σφιγμένα δόντια”, “Βίοι παράλληλοι του Εμφυλίου”, τη μεταφορά στην τηλεόραση του μυθιστορήματος του Τσίρκα “Ακυβέρνητες πολιτείες” και εξαιρετικά μουσικά ντοκιμαντέρ.
Η Ταινιοθήκη αποχαιρετά έναν σπουδαίο δημιουργό, έναν αξιαγάπητο άνθρωπο, μια μοναδική προσωπικότητα που συνδύασε τεράστιο ταλέντο με ενσυναίσθηση».
Συλλυπητήριο μήνυμα του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου
«Ο Ροβήρος Μανθούλης πέθανε σήμερα στο Παρίσι, την πόλη που έγινε η δεύτερη πατρίδα του μετά τον ερχομό της δικτατορίας στην Ελλάδα. Η απώλειά του προκαλεί θλίψη στην κινηματογραφική μας κοινότητα.
Ο Ροβήρος Μανθούλης ανήκει στη γενιά που έζησε τον πόλεμο. Γύρω από αυτόν, γύρω από την καθημερινότητα των απλών ανθρώπων υπό τον φόβο της ναζιστικής κατοχής, περιστρέφεται και η ταινία του «Ψηλά τα χέρια Χίτλερ» που τον έκανε γνωστό στο ευρύ κοινό το 1962. Σε αυτό το γλυκόπικρο έργο δύο αντιήρωες, που προσπαθούν να επιβιώσουν στην κατεχόμενη Αθήνα, φέρνουν μια ανεπαίσθητη αύρα ανανέωσης στο λεγόμενο εμπορικό ελληνικό σινεμά. Η αύρα αυτή θα γίνει πιο αισθητή το 1966 στην ταινία του «Πρόσωπο με πρόσωπο».
Ο Ροβήρος Μανθούλης ανήκει επίσης στους πρωτοπόρους του ελληνικού ντοκιμαντέρ. Το κινηματογραφικό αυτό είδος το υπηρέτησε και στη γαλλική τηλεόραση.
Το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου εκφράζει τα βαθιά του συλλυπητήρια στους οικείους του».
