Καλή εβδομάδα σε όλους τους αναγνώστες της στήλης! Πόσες φορές έχεις πει κάτι και έχει ακουστεί «λάθος»; Πόσες φορές ένιωσες παρεξηγημένος, παγιδευμένος μέσα σε λέξεις που δεν εξέφραζαν αυτό που στ’ αλήθεια ήθελες να πεις;
Αυτή την εβδομάδα, ας μιλήσουμε για κάτι που αφορά όλους μας: την επικοινωνία. Γιατί στην καρδιά κάθε σχέσης – συντροφικής, φιλικής, επαγγελματικής ή οικογενειακής – βρίσκεται αυτή η ικανότητα: να λέμε τι νιώθουμε, τι χρειαζόμαστε, τι μας πληγώνει, τι μας γεμίζει χαρά. Και πράγματι, η επικοινωνία είναι ο θεμέλιος λίθος κάθε υγιούς σχέσης.
Στη δουλειά μου, ένας πολύ συχνός λόγος που οι άνθρωποι ζητούν βοήθεια είναι να μπορούν να επικοινωνούν καλύτερα στις σχέσεις τους. Κι όμως, η καλή επικοινωνία δεν είναι τεχνική. Δεν είναι θέμα λέξεων, ούτε στρατηγικής.
Αλλά τι σημαίνει στ’ αλήθεια καλή επικοινωνία; Πώς ξέρεις ότι επικοινωνείς καλά; Και – το σημαντικότερο – πώς μπορείς να το καλλιεργήσεις;
Η βάση της καλής επικοινωνίας δεν έχει να κάνει με τον άλλο άνθρωπο. Δεν ξεκινά από το τι κάνει ή δεν κάνει ο άλλος. Η ρίζα της ουσιαστικής επικοινωνίας ξεκινά από μέσα μας. Από την αυτογνωσία και την ειλικρίνεια. Πώς να πεις τι νιώθεις, αν πρώτα δεν ξέρεις τι νιώθεις; Πώς να ζητήσεις κάτι, αν δεν έχεις τολμήσει να το αναγνωρίσεις μέσα σου;
Επικοινωνία, στην ουσία, είναι να μοιράζεσαι την αλήθεια σου με κάποιον άλλον. Συχνά, χανόμαστε μέσα σε λόγια, κατηγορίες, εντάσεις. Αλλά αυτό που λέμε δεν είναι πάντα αυτό που πραγματικά αισθανόμαστε.
Θα σου δώσω ένα παράδειγμα. Σκέψου μία γυναίκα να γυρίζει από τη δουλειά κουρασμένη και να βλέπει τον άντρα της στον καναπέ, να χαζεύει στο κινητό του. Εκείνη εκρήγνυται:
«Σήμερα έλιωσα στη δουλειά κι εσύ παίζεις με το κινητό σου! Δεν με υπολογίζεις καθόλου!». Εκείνος αιφνιδιάζεται, σηκώνει τους τόνους, υπερασπίζεται τον εαυτό του: «Είμαι κι εγώ κουρασμένος, ξέρεις!». Η ένταση ανεβαίνει. Ξεσπά καυγάς. Αργότερα, μετά από ώρα σιωπής, εκείνη ξεσπά σε δάκρυα και του λέει: «Στην πραγματικότητα, νιώθω μόνη. Σήμερα πέρασα μια δύσκολη μέρα και ήθελα απλώς να με ρωτήσεις αν είμαι καλά. Δεν ήθελα να θυμώσω, ήθελα να νιώσω πως κάποιος με βλέπει».
Και τότε, αλλάζει το κλίμα. Γιατί η αλήθεια της αγγίζει την αλήθεια του άλλου. Και εκεί ξεκινά η πραγματική επικοινωνία: όχι όταν φωνάζουμε, αλλά όταν αποκαλύπτουμε την εσωτερική μας πραγματικότητα. Όταν καταφέρνουμε να πούμε: «Φοβάμαι. Είμαι κουρασμένος. Νιώθω μόνος. Έχω ανάγκη να με δεις, να με καταλάβεις». Και τότε η αλήθεια φέρνει σύνδεση. Γιατί ο καυγάς δεν ήταν για το κινητό. Ήταν για την ανάγκη της για φροντίδα, για παρουσία, για συναισθηματική ασφάλεια.
Καλή επικοινωνία δεν είναι να έχεις τις «σωστές» λέξεις, ούτε να έχεις δίκιο. Είναι να είσαι αληθινός. Είναι να έχεις το θάρρος να πεις: “Νιώθω έτσι. Αυτή είναι η εσωτερική μου πραγματικότητα αυτή τη στιγμή”. Όταν μπορείς να το κάνεις αυτό, όχι μόνο βελτιώνεις τη σχέση σου με τους άλλους, αλλά δυναμώνεις και τη σχέση σου με τον εαυτό σου.
Κι αν με ρωτάς, το πιο όμορφο που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος, είναι να μπορεί να μοιραστεί την εσωτερική του πραγματικότητα. Τη χαρά του, τους φόβους του, τα όνειρά του. Να τολμήσει να είναι διάφανος.
Όλοι μας μπορούμε να επικοινωνούμε καλύτερα – όχι με τεχνικές, αλλά με περισσότερη αυθεντικότητα. Και οι άνθρωποι που έχουν καλή ψυχική υγεία, είναι εκείνοι που μπορούν να μιλήσουν με αλήθεια. Που δεν φοβούνται να εκφράσουν τι νιώθουν, τι τους πονά, τι τους προβληματίζει, τι τους κάνει να λάμπουν.
Κανείς δεν γεννιέται «καλός στην επικοινωνία». Όλοι την μαθαίνουμε, μέσα από την αποτυχία, τα λάθη, τις παρεξηγήσεις. Σήμερα, τόλμησε να μοιραστείς κάτι αληθινό. Όχι για να έχεις δίκιο – αλλά για να έχεις επαφή. Με τον εαυτό σου και με τους άλλους. Εκεί ξεκινά η αλλαγή.
Ιουλία Καζάνα-McCarthy
Δρ. Κοινωνιολογίας (University of Surrey, UK)
Πιστοποιημένη Life Coach (International Coaching Federation, ICF)
Solution Focused Θεραπεύτρια (BRIEF)
