Όταν το καθεστώς του Μπασάρ αλ-Άσαντ διακήρυττε ότι η Συρία είχε μπροστά της μόνο δύο επιλογές, «Άσαντ ή χάος», πολλοί στη Δύση αλλά και εντός της χώρας, το έβλεπαν ως απειλή. Σήμερα όμως γίνεται εμφανές ότι το πραγματικό χάος προήλθε από την καταστολή της εξέγερσης του 2011: τα βασανιστήρια, τους μαζικούς φόνους και την αδιάλλακτη πολιτική του ίδιου του Άσαντ, που βύθισαν τη Συρία σε έναν δεκαετή εφιάλτη.

Η διαφυγή του Άσαντ στις 8 Δεκεμβρίου του 2024 έκλεισε ένα αιματηρό κεφάλαιο, και παρά τις δυσοίωνες προβλέψεις των υποστηρικτών του, η χώρα δεν κατέρρευσε. Όπως τονίζει το Economist, το κενό εξουσίας δεν οδήγησε σε αποσύνθεση.

 


Ένας απροσδόκητος ηγέτης: Ο πρώην τζιχαντιστής που δεν έφερε νέο πόλεμο

Ο Άχμεντ αλ-Σάρα, μορφή που το προηγούμενο καθεστώς αντιμετώπιζε ως απειλή, ξάφνιασε πολλούς. Αντί να αναζωπυρώσει τις συγκρούσεις, πέτυχε μια εύθραυστη, αλλά υπαρκτή συνοχή. Στο διπλωματικό πεδίο φάνηκε ιδιαίτερα επιδέξιος: κατάφερε να εξασφαλίσει επαφές και ένα είδος εμπιστοσύνης από αρκετές δυτικές κυβερνήσεις, ανάμεσά τους και από την Κυβέρνηση Τραμπ, η οποία τον δέχθηκε στην Ουάσιγκτον.

 

 

Ως αποτέλεσμα, οι ΗΠΑ πάγωσαν τις κυρώσεις της εποχής Άσαντ, ενώ χώρες του Κόλπου εξετάζουν πλέον σοβαρά επενδυτικές κινήσεις στη Συρία. Παράλληλα, ο Σάρα έστειλε μηνύματα προσέγγισης προς το Ισραήλ,  χωρίς ωστόσο άμεση ανταπόκριση. Το Economist βλέπει εδώ μια αξιοσημείωτη μετατόπιση: προσπάθεια απεξάρτησης από την Τεχεράνη και τη Μόσχα, και στροφή προς τη Δύση.

Το αδόκητο αίσθημα κανονικότητας

Παρά τις προσδοκίες περί εκτροχιασμού, η Συρία δεν επέστρεψε στη δίνη του εμφυλίου, ούτε διολίσθησε σε θεοκρατία. Στις μεγάλες πόλεις η καθημερινότητα θυμίζει περισσότερο προπολεμικές εποχές: τα μπαρ είναι ανοιχτά, οι γυναίκες δεν υπόκεινται σε αυστηρή θρησκευτική αστυνόμευση και δεν υπάρχουν απόπειρες επιβολής ισλαμικού νόμου. Ο Σάρα κυβερνά με έναν πραγματισμό που διαψεύδει τις φοβίες πολλών.

Ωστόσο, το Κράτος παραμένει βαθιά τραυματισμένο: ένα κατεστραμμένο ΑΕΠ, εκατομμύρια άνεργοι και άστεγοι, Δημόσιες Υπηρεσίες σχεδόν εξαφανισμένες. Το Economist υπογραμμίζει ότι κανένας ηγέτης δεν θα μπορούσε να αντιμετωπίσει μια τέτοια καταστροφή μέσα σε μόλις έναν χρόνο,  άρα η κριτική προς τον Σάρα για την οικονομική δυσπραγία, είναι άτοπη.

Η σκιώδης διακυβέρνηση και η έλλειψη θεσμών

Εκεί όπου η ανάλυση γίνεται πιο αιχμηρή είναι στον τρόπο άσκησης της εξουσίας. Ο Σάρα φαίνεται να παραμερίζει τα επίσημα Υπουργεία και να εγκαθιδρύει παράλληλες δομές, αναθέτοντάς τες σε στενούς συνεργάτες του, συχνά άτομα με παρελθόν σε τζιχαντιστικές οργανώσεις. Η περίπτωση της νέας τελωνειακής Αρχής, που δόθηκε σε έναν τέτοιο σύμμαχο, καταδεικνύει πως κρίσιμα κρατικά έσοδα συγκεντρώνονται υπό προσωπικό έλεγχο και όχι υπό θεσμική εποπτεία.

 

Ένα ακόμη ακανθώδες ζήτημα είναι η σχέση με τις μειονότητες. Οι δύο σφαγές που διέπραξαν φιλοκυβερνητικές δυνάμεις, εναντίον Αλαουιτών τον Μάρτιο, και Δρούζων τον Ιούλιο, προκάλεσαν οργή και φόβο. Παρότι ο Σάρα τις καταδίκασε δημόσια, οι κοινότητες δεν πείστηκαν. Οι Αλαουίτες, οι Δρούζοι και οι Χριστιανοί φοβούνται ότι ένα σουνιτικό καθεστώς υπό έναν πρώην τζιχαντιστή ενδέχεται να απειλήσει την ασφάλειά τους.

Το μεγάλο τεστ: Το Κοινοβούλιο του 2026

Το κρίσιμο ορόσημο είναι οι Κοινοβουλευτικές Εκλογές στις αρχές του 2026. Θα αποτελέσει το νέο Κοινοβούλιο έναν θεσμό με πραγματική δύναμη ή θα γίνει, όπως επί Άσαντ, ένα διακοσμητικό όργανο χωρίς ουσία; Σύμφωνα με το Economist, αυτό θα αποκαλύψει την αληθινή φύση της εξουσίας του Σάρα.

 

 


Μέχρι στιγμής, ο νέος Πρόεδρος πέτυχε τον πρώτο του στόχο: απέτρεψε την κατάρρευση που πολλοί θεωρούσαν βέβαιη μετά την πτώση του δικτάτορα. Ο δεύτερος,  η οικοδόμηση ενός πραγματικά νέου Κράτους, με θεσμούς και όχι με συγκεντρωμένη προσωπική εξουσία, παραμένει ακόμη ένα ανοιχτό στοίχημα.

σχόλια αναγνωστών
oδηγός χρήσης
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ: #Economist: #Αχμεντ αλ-Σάρα #Μπασάρ αλ-Άσαντ #πρώην τζιχαντιστής #Συρία