Η πρόωρη ανεπάρκεια των ωοθηκών ή κοινώς πρόωρη εμμηνόπαυση είναι η κατάργηση της περιόδου σε γυναίκες κάτω των 40 ετών. Περίπου 1 στις 100 γυναίκες θα εκδηλώσει πρόωρη εμμηνόπαυση.
Σύμφωνα με πρόσφατη βρετανική δημοσίευση, υπάρχει η τάση τα περιστατικά πρόωρης εμμηνόπαυσης να γίνονται ολοένα και συχνότερα. Αυτή η αυξητική τάση πιθανώς οφείλεται στον αυξανόμενο αριθμό γυναικών που επιβιώνουν έπειτα από καρκίνους της παιδικής ηλικίας.
Συγκεκριμένα, η πιθανότητα πρόωρης εμμηνόπαυσης είναι μεγαλύτερη σε γυναίκες που, λόγω παιδικού καρκίνου, έχουν υποβληθεί σε συνδυασμό χημειοθεραπείας και ακτινοθεραπείας (περίπου 30%-40% πιθανότητα). Αυτό συμβαίνει επειδή και οι δύο μέθοδοι «χτυπούν», πέρα από τα καρκινικά κύτταρα, και υγιή κύτταρα του οργανισμού που ανανεώνονται με γοργούς ρυθμούς. Τα κύτταρα των ωοθηκών ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία των γοργά αναπαραγόμενων κυττάρων.
Η πρόωρη εμμηνόπαυση συμβαίνει λόγω της πρόωρης εξάντλησης των αναπαραγωγικών κυττάρων της ωοθήκης. Πέρα από τη χορήγηση χημειοθεραπείας ή ακτινοθεραπείας, μπορεί να προκληθεί και με άλλους μηχανισμούς, όπως αυτοάνοσες παθήσεις (ο οργανισμός παράγει αντισώματα ενάντια σε δικά του κύτταρα) ή ανωμαλίες ανάπτυξης κατά την παραμονή στη μήτρα της μητέρας.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η κατάσταση δεν είναι αναστρέψιμη. Παρ’ όλα αυτά, έχουν παρατηρηθεί υφέσεις, όπου η περίοδος επανέρχεται σε διαφορετικό χρονικό διάστημα. Οι γυναίκες με πρόωρη εμμηνόπαυση αδυνατούν να μείνουν έγκυες από μόνες τους, με πιθανή εξαίρεση εκείνες που βιώνουν μια φάση ύφεσης. Τη δυνατότητα τεκνοποίησης μπορεί να χαρίσει η εξωσωματική γονιμοποίηση, με την προϋπόθεση ότι θα χρησιμοποιηθούν ωάρια από τρίτη δότρια (δωρεά ωαρίων).
Το κείμενο επιμελήθηκε και υπογράφει ο δρ. ΘΑΝΟΣ ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ MD(London) MRCOG FHEA
Μαιευτήρας Χειρ. Γυναικολόγος
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Λονδίνου
