Ναι, το Τσερνόμπιλ έχει ανατιναχθεί δύο φορές – πρώτα στην έκρηξη του αντιδραστήρα και τώρα με την ομώνυμη Miniseries του HBO / Sky.
Η μίνι σειρά έχει προκαλέσει ποικίλα σχόλια στην πυρηνική βιομηχανία, ενώ οι ειδήμονες έχουν «φρικάρει». Το θέμα είναι πως έχει περάσει σε μέγεθος προπαγάνδας το τόσο δημοφιλές δράμα, ώστε να εκφράζονται φόβοι ότι εκατομμύρια άνθρωποι θα συνειδητοποιήσουν τώρα ότι η πυρηνική ενέργεια είναι στην πραγματικότητα επικίνδυνη.
Ακόμη και οι υπέρμαχοι της πυρηνικής ενέργειας έχουν καταφύγει στο να λένε ότι «η σειρά του Τσερνόμπιλ είναι μυθιστοριογραφία».
Το Τσερνόμπιλ δημιούργησε τον σύνθετο χαρακτήρα -από πολλούς- για την Emily Watson να παίξει και να δώσει σαφήνεια στην ιστορία.
Οι πρωταγωνιστές Craig Mazin, Emily Watson, Jared Harris, και Jessie Buckley (από Αρ. στα Δεξ)) του Chernobyl speak στην παρουσίαση της σειράς του HBO στην εκδήλωση της Critics Association Press Tour στην Pasadena της Καλιφόρνια.
Αλλά, φυσικά, τα γεγονότα στο Τσερνόμπιλ δεν ήταν μυθοπλασία. Ήταν ακολουθία δραματικά πραγματικών γεγονότων.
Τι έφταιγε; Θα μπορούσαμε να πούμε η παλιά σοβιετική τεχνολογία, οι γραφειοκράτες που αναρριχήθηκαν ή το κλειστό, μυστικό κυβερνητικό σύστημα, ή όλα μαζί.
Ακόμα και η δημιουργική δύναμη και σεναριογράφος της σειράς, ο Craig Mazin, ένιωσε υποχρεωμένος να επιμένει δημοσίως ότι «η εκπομπή δεν προοριζόταν να είναι αντιπυρηνική, όπως ούτε ο ίδιος είναι».
Αυτή η τελευταία θέση – δεδομένου ότι ο Mazin πρέπει να έχει μάθει κατά τη διάρκεια των ετών της σχολαστικής έρευνας – προκαλεί εκπλήξεις.
Η πραγματικότητα είναι ότι ο Mazin μελέτησε σε βάθος την ιστορία του Τσερνόμπιλ. Διάβασε τις Voices from Chernobyl (Φωνές από το Τσερνόμπιλ), Voices from Chernobyl (Belarussian Literature) της Σβετλάνα Αλεξίεβιτς.
Καθώς και το «Μεσάνυχτα στο Τσερνόμπιλ» ή την «Ιστορία της πυρηνικής καταστροφής» από τον Σέρχι Πλόχυι.
Έγινε εξαιρετικά κατανοητός σε αυτό που συνέβη κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά το φοβερό ατύχημα και τις ηρωικές ενέργειες εκείνων που έσωσαν τον κόσμο από ακόμη χειρότερο αποτέλεσμα.
Αλλά σε αντίθεση με όσους βρίσκονται στο αντι-πυρηνικό κίνημα και τα προαναφερθέντα χρόνια επισημαίνεται πως ο Mazin δεν είναι ειδικός στην πυρηνική ενέργεια εκτός από όσα γνωρίζει για το Τσερνόμπιλ και την παλιά Σοβιετική Ένωση.
Δεν έχει μελετήσει τον αμερικανικό πυρηνικό καμβά, ή της Ιαπωνίας. Αυτό δεν ήταν θέμα σχετικό με το -ομολογουμένως- αριστούργημά του. Δεν χρειαζόταν να τα μελετήσει όλ’ αυτά.
Έτσι, ως αρχάριος, ο Mazin δεν βρήκε ότι κάθε πυρηνική ρυθμιστική αρχή, ή η πυρηνική βιομηχανία που παίρνει συνηθισμένες σύντομες ρυθμίσεις ασφαλείας για να εξοικονομήσει χρήματα, καθώς και η κυβέρνηση της οποίας οι αξιωματούχοι χτυπάνε τα τύμπανα για την πυρηνική ενέργεια, χωρίς να γνωρίζουν το παραμικρό για τους κινδύνους της.
Ακριβώς όπως τώρα στις ΗΠΑ και στην Ιαπωνία.
Και πιθανότατα οπουδήποτε λειτουργεί πυρηνική ενέργεια. Και φυσικά κάθε αυταρχική, απρόβλεπτη και μυστικοπαθής κυβέρνηση δεν είναι ακριβώς μόνο σοβιετική αποκλειστικότητα. Ειδικά τώρα.
Οι αντιδραστήρες Fukushima Daiichi που εξερράγησαν και έλιωσαν στην Ιαπωνία το 2011 δεν προέρχονταν από παλιά σοβιετικά σχέδια – ήταν αμερικανικοί.
Ο αντιδραστήρας βρασμού νερού GE Mark I (BWR) είναι τόσο επικίνδυνος, που ακόμη και οι ίδιοι οι μηχανικοί της GE δήλωσαν ότι ουδέποτε πρέπει να κατασκευαστεί ξανά – ανήκε στη δεκαετία του 1970.
Τώρα, οι υπόλοιποι 28 BWR GE Mark I και II που εξακολουθούν να λειτουργούν στις ΗΠΑ είναι παλιοί και, κατά συνέπεια, βρίσκονται σε ακόμη πιο επικίνδυνη φάση.
Σε περίπτωση σοβαρού ατυχήματος θα πρέπει να αποσταλεί όλο το ραδιενεργό απόθεμά τους στην ατμόσφαιρα για να διασωθούν… Το ατύχημα της Φουκουσίμα δεν ήταν τόσο σοβαρό όσο του Τσερνόμπιλ, αλλά πολλά από τα γεγονότα που συνέβησαν αποδίδονται στην τύχη: ο αέρας φυσούσε εκείνη την ημέρα προς τη θάλασσα.
Στη συνέχεια, ο πρωθυπουργός Naoto Kan δεν άφησε την Tepco να απομακρύνει το εργατικό δυναμικό της από την περιοχή καταστροφών, κάτι που θα είχε οδηγήσει σε ραδιενεργό μόλυνση του κοντινού αντιδραστήρα Fukushima Daiini, κάνοντας τους αντιδραστήρες να λιώσουν… και ούτω καθεξής.
Χαρακτηρίσθηκε διασκεδαστικό ό,τι ο Matt Wald είπε σε δημοσιογράφο για την ιστορία σχετικά με τη σειρά του Τσερνόμπιλ, στην οποία επίσης αναφέρει ότι «κάτι παρόμοιο ουδέποτε θα μπορούσε να συμβεί στις ΗΠΑ».
Επί χρόνια έπρεπε να αγωνιζόμαστε με την προκατάληψη του Wald, καθώς περιπλέκει ως δημοσιογράφος στους «New York Times» το πρόβλημα με τον πυρηνικό ρυθμό.
Όταν ο Wald έφυγε από τους «Times» για να γίνει ο ανώτερος σύμβουλος επικοινωνιών για το Ινστιτούτο Πυρηνικής Ενέργειας (θέση που κατέχει αυτήν τη στιγμή στον βραχίονα άσκησης πίεσης της βιομηχανίας), ουδείς από όλους στο αντι-πυρηνικό κίνημα έμεινε έκπληκτος.
Επιστρέφοντας στο Τσερνόμπιλ, αναμφίβολα η σειρά είναι «η υψηλότερη τηλεοπτική εκπομπή όλων των εποχών» για την κατάταξη του IMDb.
Έχει εξαιρετικές λήψεις και σπουδαίους ηθοποιούς, αν και όχι οικεία ονόματα, παρόλο που θα έπρεπε να είναι. Πολλοί το έκριναν σκοτεινό και καταθλιπτικό.
Το τελικό επεισόδιο θα έπρεπε ίσως να εξηγήσει ποιος ήταν ο θετικός απολογισμός.
Δεν πλησιάζει ακριβώς το «Παιχνίδι των Θρόνων», αλλά για κάποιους θεωρείται πιο δημοφιλές.
—
Αυτό το άρθρο εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο Beyond Nuclear και στο counterpunch.org/
Σύνταξη: Κώστας Μπετινάκης
