Ρεπορτάζ – Επιμέλεια: Αντώνης Ζήβας
Το Παλάτι Αλ-Μπάσα, ένα επιβλητικό κτίσμα της μαμελουκικής περιόδου του 13ου αιώνα που για δεκαετίες λειτουργούσε ως μουσείο, αποτελούσε έναν από τους σημαντικότερους φορείς της πολιτιστικής κληρονομιάς της Γάζας.
Στις αίθουσες και τις αποθήκες του φυλάσσονταν περισσότερα από 17.000 αρχαιολογικά αντικείμενα – κεραμικά, νομίσματα, εργαλεία, κοσμήματα και ποικίλα κειμήλια που κάλυπταν ιστορικές περιόδους από την ελληνιστική και ρωμαϊκή έως τη βυζαντινή και την οθωμανική.
Η καταστροφή του ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2023, όταν οι ισραηλινές δυνάμεις βομβάρδισαν το συγκρότημα και στη συνέχεια, σύμφωνα με παλαιστινιακές αρχές, προχώρησαν στην πλήρη κατεδάφισή του με μηχανήματα.
Το μουσείο μετατράπηκε σε σωρό από μπάζα μέσα σε λίγες ώρες.
Από τις δεκάδες χιλιάδες αρχαιότητες που βρίσκονταν εκεί, ανασύρθηκαν μόλις 20 αντικείμενα, με τις παλαιστινιακές αρχές να καταγγέλλουν ότι όσα δεν θάφτηκαν στα ερείπια πιθανότατα λεηλατήθηκαν.
Ο Πρέσβης της Παλαιστίνης στην Ελλάδα, Yussef Dorkhom, έκανε λόγο για «κλοπή πολιτιστικών θησαυρών» και κάλεσε την ελληνική κυβέρνηση να συμβάλει στις προσπάθειες εντοπισμού και επιστροφής των χαμένων κειμηλίων.
Όπως σημείωσε, τα αντικείμενα που χάθηκαν «ανήκουν σε περιόδους από τη Βυζαντινή έως την Ελληνιστική» και αποτελούν παρακαταθήκη που «υπενθυμίζει τους μακραίωνους δεσμούς των δύο λαών».
Παράλληλα, το Υπουργείο Τουρισμού και Αρχαιοτήτων του Κράτους της Παλαιστίνης καταγγέλλει ότι η καταστροφή του Μουσείου Αλ-Μπάσα δεν αποτελεί μεμονωμένο περιστατικό αλλά μέρος μιας συστηματικής εξάλειψης της πολιτιστικής μνήμης στη Γάζα.
Σύμφωνα με την ίδια ανακοίνωση, εκατοντάδες αρχαιολογικοί χώροι έχουν υποστεί ζημιές ή καταστροφή από τις ισραηλινές επιχειρήσεις, γεγονός που –όπως υποστηρίζουν– συνιστά προσπάθεια διαγραφής της παλαιστινιακής ταυτότητας και της ιστορικής συνέχειας της περιοχής.
