Ρεπορτάζ: Αντώνης Ζήβας
Σε καταβολή αποζημίωσης-ρεκόρ ύψους 30 εκατομμυρίων δολαρίων προς την οικογένεια ενός 16χρονου που έπεσε νεκρός από τα πυρά αστυνομικού προχωρά η δημοτική αρχή του Σαν Ντιέγκο στο Τέξας των ΗΠΑ. Ο έφηβος πυροβολήθηκε θανάσιμα ενώ έτρεχε πανικόβλητος για να σωθεί από άλλο ανήλικο, ο οποίος είχε ανοίξει πυρ εναντίον του, όπως μετέδωσαν χθες, Παρασκευή 5/12, αμερικανικά μέσα ενημέρωσης.
Ο συγκεκριμένος εξωδικαστικός συμβιβασμός συγκαταλέγεται στις μεγαλύτερες αποζημιώσεις που έχουν δοθεί ποτέ στις Ηνωμένες Πολιτείες για άδικο θάνατο πολίτη από αστυνομικά πυρά, σύμφωνα με δημοσιεύματα της San Diego Union-Tribune. Η υπόθεση επαναφέρει στο προσκήνιο το χρόνιο πρόβλημα της αστυνομικής βίας και των φονικών επεμβάσεων σε βάρος πολιτών.
Το ποσό που θα δοθεί στην οικογένεια του Κονόα Ουίλσον, ο οποίος σκοτώθηκε τη νύχτα της 28ης Ιανουαρίου, υπερβαίνει ακόμη και τα 27 εκατομμύρια δολάρια που είχαν αποδοθεί στην οικογένεια του Τζορτζ Φλόιντ. Ο θάνατος του Φλόιντ από τα χέρια αστυνομικού στη Μινεάπολη είχε πυροδοτήσει πρωτοφανές κύμα διαδηλώσεων και κοινωνικής έκρηξης σε ολόκληρες τις ΗΠΑ το 2020.
Την περίοδο εκείνη, η αποζημίωση στην υπόθεση Φλόιντ είχε χαρακτηριστεί ως η υψηλότερη που είχε δοθεί ποτέ σε ανάλογη υπόθεση αστυνομικής βίας.
«Δεν θυμάμαι άλλη περίπτωση όπου ένας δήμος να αναλαμβάνει ευθύνη με τόσο ταχύ τρόπο», δήλωσε ο Νίκολας Ράουλι, δικηγόρος της οικογένειας Ουίλσον, μιλώντας στη Union-Tribune, χαρακτηρίζοντας τη στάση της δημοτικής αρχής «ευγενή». Παράλληλα, υποστήριξε ότι ο αστυνομικός «επιχειρούσε να προστατεύσει τον κόσμο», όταν «υπέπεσε σε λάθος», το οποίο χαρακτήρισε «ατύχημα».
Ούτε ο ίδιος ο δικηγόρος ούτε οι νομικοί εκπρόσωποι του δήμου του Σαν Ντιέγκο απάντησαν άμεσα σε αιτήματα σχολιασμού του πρακτορείου ειδήσεων Ρόιτερς.
Η καταβολή της αποζημίωσης θα πραγματοποιηθεί μέσω ειδικού ταμείου που έχουν συγκροτήσει διάφοροι δήμοι για να καλύπτουν αποζημιώσεις από τέτοιου τύπου υποθέσεις. Η πληρωμή αφορά τόσο τον δήμο όσο και προσωπικά τον αστυνομικό Ντάνιελ Γκολντ, ο οποίος πυροβόλησε θανάσιμα τον ανήλικο, σύμφωνα με τα ίδια ρεπορτάζ.
Στο πλαίσιο του συμβιβασμού, ο δήμος διευκρίνισε πως η συμφωνία δεν συνιστά «παραδοχή ποινικής ευθύνης από οποιοδήποτε μέρος». Ο αστυνομικός Γκολντ εξακολουθεί να ανήκει στο σώμα της αστυνομίας του Σαν Ντιέγκο, ωστόσο έχει μεταφερθεί σε διοικητικά καθήκοντα.
Σύμφωνα με νομικό υπόμνημα που επικαλούνται οι New York Times, ο δικηγόρος της οικογένειας είχε ήδη προειδοποιήσει ότι σε περίπτωση δικαστικής αντιπαράθεσης θα διεκδικούσε αποζημίωση ύψους 100 εκατομμυρίων δολαρίων από τον δήμο.
Η θανατηφόρα παρέμβαση της αστυνομίας εκτυλίχθηκε όταν έτερος έφηβος τράβηξε όπλο και άρχισε να πυροβολεί κατά του Ουίλσον στην αποβάθρα σιδηροδρομικού σταθμού. Ο 16χρονος, όπως φαίνεται σε υλικό από κάμερες ασφαλείας, τράπηκε σε φυγή για να γλιτώσει.
Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα, κάμερα σώματος που έφερε ο αστυνομικός Γκολντ, ο οποίος έσπευδε προς το σημείο των πυροβολισμών, κατέγραψε τη στιγμή που αντίκρισε τον ανήλικο να τρέχει.
Στο επίμαχο βίντεο, ο Ουίλσον φαίνεται να περνά με ταχύτητα δίπλα από τον αστυνομικό, ο οποίος τον πυροβολεί απροειδοποίητα στην πλάτη. Ο έφηβος καταρρέει ουρλιάζοντας από τον πόνο. Κατά τη διάρκεια της έρευνας που ακολούθησε, αστυνομικοί εντόπισαν ένα πιστόλι κάτω από τα ρούχα του.
Ο 16χρονος μεταφέρθηκε βαριά τραυματισμένος στο νοσοκομείο, όπου υπέκυψε λίγο αργότερα.
Το δημοτικό συμβούλιο του Σαν Ντιέγκο είχε εγκρίνει κατ’ αρχήν τον διακανονισμό τον Σεπτέμβριο, ενώ σύμφωνα με τα ρεπορτάζ των New York Times και της Union-Tribune, αναμένεται να προχωρήσει σε τελική επικύρωση με ψηφοφορία την Τρίτη.
Η εικόνα της αστυνομικής βίας στις ΗΠΑ
Σύμφωνα με στοιχεία από την οργάνωση Mapping Police Violence (και άλλες συγκεντρωτικές βάσεις), τα τελευταία χρόνια η αστυνομία στις ΗΠΑ σκοτώνει διαρκώς πάνω από 1.000 ανθρώπους ετησίως.
Το 2023 ήταν το «πιο φονικό» έτος για αστυνομικά περιστατικά στη δεκαετία, με τουλάχιστον 1.232 νεκρούς από δυνάμεις επιβολής του νόμου.
Το 2024 συνεχίστηκε η ίδια τάση: σύμφωνα με αναλυτές, οι αστυνομικές δολοφονίες παρέμειναν σε πολύ υψηλά επίπεδα και το φαινόμενο χαρακτηρίζεται «συστηματικό».
Οι μορφές βίας δεν περιορίζονται σε πυροβολισμούς: περιλαμβάνουν χρήση τάνεζερ, βιαιότητες, περιορισμούς, αλλά και θανατηφόρα υπερβολική χρήση «αντι-βίαιης» βίας, πράγματα που υπογραμμίζουν ότι πολλές φορές πρόκειται για καταχρήσεις εξουσίας.
Συστηματική ανισότητα και κοινωνικές συνέπειες
Οι στατιστικές δείχνουν πως οι κοινωνικές και φυλετικές ανισότητες έχουν μεγάλη βαρύτητα: συγκεκριμένες ομάδες – κυρίως μειονότητες – πλήττονται δυσανάλογα από τις δολοφονίες πολιτών από αστυνομικούς.
Το γεγονός ότι ακόμη και έφηβοι, ή άτομα που τρέχουν για να σωθούν, πέφτουν θύματα πυροβολισμών δείχνει πως δεν πρόκειται πάντα για «επικίνδυνες παρεμβάσεις» αλλά πολλές φορές για αδικαιολόγητη χρήση θανατηφόρας βίας, κάτι που εγείρει σοβαρά ζητήματα λογοδοσίας και δικαιοσύνης.
