Επιμέλεια: Γιάννα Μυράτ
Οι χρήστες των αυτόνομων οχημάτων Waymo στο Σαν Φρανσίσκο και στο Όστιν του Τέξας παρατήρησαν κάτι ασυνήθιστο αυτό το φθινόπωρο. Το ρομποτικό ταξί είχε γίνει πολύ ανυπόμονο. Άρχισαν να κάνουν παράνομες αναστροφές και να στρέφονται μακριά από τα φώτα. Αν και δεν επέβαινε άνθρωπος οδηγός, τα οχήματα είχαν υποστεί μια δραματική αλλαγή προσωπικότητας και συμπεριφέρονταν «σαν οδηγός ταξί της Νέας Υόρκης», σύμφωνα με τα λόγια ενός επιβάτη.
Καθώς τα ρομποτικά οχήματα παίρνουν τις θέσεις των οδηγών των αυτοκινήτων, αυτό ήταν μια υπενθύμιση ότι αντικατοπτρίζουν τον χαρακτήρα και τις αξίες των ανθρώπων που τα προγραμματίζουν.
Η Waymo, η υπηρεσία ρομποτικών ταξί που ανήκει στην Google, έχει αρχίσει να δοκιμάζει τα μη επανδρωμένα ταξί της στο Λονδίνο πριν από την προγραμματισμένη κυκλοφορία τον Απρίλιο.
Η Uber και η Lyft σχεδιάζουν επίσης να ξεκινήσουν δοκιμές αυτόνομων ταξί στην πρωτεύουσα το επόμενο έτος, σε συνεργασία με τον κινεζικό τεχνολογικό γίγαντα Baidu. Εν τω μεταξύ, το Tesla του Ίλον Μασκ δοκιμάζει την αμφιλεγόμενη τεχνολογία πλήρους αυτοοδήγησης (FSD) στους δρόμους του Ηνωμένου Βασιλείου.
Οι οδηγοί μπορεί να είναι ήδη εξοικειωμένοι με την ενόχληση της βοήθειας ρομπότ στο αυτοκίνητο. Καθώς γλιστρούν απαλά στη μεσαία λωρίδα για να αφήσουν ένα αυτοκίνητο που τρέχει να περάσει, μια φωνή από το ταμπλό προειδοποιεί ότι είναι πολύ κοντά. Το τιμόνι ταράζεται ελαφρώς και μπαίνουν τα φρένα, όλα χωρίς να ρωτήσουν τον οδηγό.
Αλλά η εποχή των αληθινών αυτόνομων αυτοκινήτων θα σηματοδοτήσει μια ριζική αλλαγή σε αυτό το είδος τεχνολογίας. Στην περίπτωση του Waymo, οι υπολογιστές θα μπορούσαν να είναι υπεύθυνοι από την αρχή ενός ταξιδιού μέχρι το τέλος του.
Οι φουτουριστικές πόλεις με τα ρομποτικά οχήματα αποτέλεσαν τη βάση των βωβών ταινιών επιστημονικής φαντασίας για περισσότερο από έναν αιώνα. Τώρα το “μέλλον” είναι εδώ. Όμως, παρά τις αποδείξεις της ιδέας για τα έξυπνα αυτοκίνητα χωρίς οδηγό, το να γίνουν τα αυτόνομα αυτοκίνητα εμπορική πραγματικότητα έχει αποδειχθεί δύσκολο.
Οι υποστηρικτές των αυτοκινήτων που οδηγούνται από υπολογιστή υποστηρίζουν ότι τα ρομπότ θα κάνουν λιγότερα λάθη στην οδήγηση, αφού τα ρομπότ δεν μεθάνε, ούτε υποφέρουν από κούραση.
«Αν γράφοντας κάποιο άρθρο που είναι αρνητικό, ουσιαστικά αποθαρρύνετε τους ανθρώπους να χρησιμοποιούν αυτόνομα οχήματα, [τότε] σκοτώνετε ανθρώπους», είπε ο Μασκ.
Υπάρχουν δύο κύριες προσεγγίσεις για το ρομποκάρ: ταξί κατ’ απαίτηση, στο οποίο είσαι ο επιβάτης και ο υπολογιστής κάνει όλη τη δουλειά, ή με έναν ρομποτικό βοηθό οδήγησης που αναλαμβάνει το τιμόνι στο δικό σας αυτοκίνητο.
Η Waymo, μέρος της αυτοκρατορίας της Google, ακολουθεί την πρώτη προσέγγιση. Η ιδέα είναι απλή: κλείνεις ένα ταξί μέσω της εφαρμογής της, το αυτοκίνητο σας παίρνει και δεν συμμετέχετε σε αποφάσεις οδήγησης ενώ βρίσκεστε στο πίσω κάθισμα. Ένας τηλεχειριστής μπορεί να παρέμβει ανά πάσα στιγμή, εάν υπάρχουν προβλήματα.
Για πρώτη φορά το 2018, τα ταξί της κυκλοφόρησαν στις ΗΠΑ. Μέχρι σήμερα, τα οχήματα Waymo έχουν διανύσει πάνω από 50 εκατομμύρια μίλια και τώρα λειτουργούν σε πέντε πόλεις των ΗΠΑ. Η εταιρεία ισχυρίζεται ότι υπάρχουν 92% λιγότερα ατυχήματα που αφορούν τραυματισμούς πεζών ανά μίλι σε σύγκριση με τα αυτοκίνητα που οδηγούνται από ανθρώπους. Έχουν χτυπήσει κάποια κατοικίδια, αλλά με τη θέλησή τους, δεν έχουν καταγράψει ακόμη κάποιο θάνατο.
Χάρη στον νόμο περί αυτοματοποιημένων οχημάτων του 2024, η Waymo θα αρχίσει να λειτουργεί στο Λονδίνο την άνοιξη του 2026. Το ίδιο θα κάνουν και τα αυτόνομα οχήματα κινεζικής κατασκευής που λειτουργούν από την Uber και τον Αμερικανό ανταγωνιστή της Lyft.
Οι επικριτές επισημαίνουν ότι όλες οι αγορές της Waymo στις Ηνωμένες Πολιτείες κάνουν τη ζωή πιο εύκολη για ένα ρομποτικό αυτοκίνητο εφόσον δεν υπάρχουν jaywalkers (πεζοί που διασχίζουν τον δρόμο σε λάθος σημείο), και χιόνι.
Γιατί η τεχνολογία είναι εκπληκτικά εύθραυστη όταν αντιμετωπίζει λίγο κακό καιρό. «Είχα δύο αυτόνομα αυτοκίνητα και τα συστήματα σβήνουν σε κακές καιρικές συνθήκες», λέει ο Hilton Holloway, ο ιδρυτής και συντάκτης του 5054, ένα περιοδικό για τα αυτοκίνητα, και πρώην συντάκτης στο Autocar.
Όσον αφορά τους jaywalkers στο Ηνωμένο Βασίλειο, είναι επίσης σύνηθες οι πεζοί να διασχίζουν το δρόμο ανά πάσα στιγμή, κάτι που είναι παράνομο σε πολλές περιοχές των ΗΠΑ. Ο Christian Wolmar, δημοσιογράφος μεταφορών, το αποκαλεί «πρόβλημα Χόλμπορν». Στις 5 μ.μ. κάθε Παρασκευή απόγευμα στο Χόλμπορν, η ροή των πεζών σε έναν δρόμο δεν σταματά ποτέ. Για λόγους ευθύνης και δεοντολογίας, ένα ρομποτικό αυτοκίνητο δεν μπορεί να προγραμματιστεί να οδηγεί σε αυτόν. Θα σταματήσει λοιπόν;
Αυτό που οι τεχνολόγοι διστάζουν να εξετάσουν είναι αν θέλουμε πραγματικά να παραδώσουμε το όχημα σε ένα ρομπότ. Η οδήγηση είναι έκφραση ελευθερίας και αυτονομίας, όπως καμία άλλη μορφή μεταφοράς.
Χακάρονται εύκολα
Η απροσεξία του οδηγού δεν είναι ο μόνος κίνδυνος που ενέχουν αυτά τα νέα οχήματα. Ένας υπολογιστής ελέγχει τα βασικά στοιχεία και ένας υπολογιστής μπορεί να παραβιαστεί.
Αυτό δεν είναι απλά φοβία. Οι Νορβηγοί ανακάλυψαν πρόσφατα απομακρυσμένους «διακόπτες εξόντωσης» που κρύβονται σε λεωφορεία που κατασκευάζονται από τον Κινέζο κατασκευαστή Yutong, ο οποίος προμηθεύει εκατοντάδες οχήματα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Θα μπορούσαν να απενεργοποιήσουν το όχημα από χιλιάδες μίλια μακριά.
Αν κάποιος ξέρει πώς να πάρει τον έλεγχο του αυτοκινήτου, είναι ο Ken Tindell. Έγινε πρωτοσέλιδο σε εθνικό επίπεδο στη Βρετανία πριν από δύο χρόνια, δείχνοντας πώς να κλέψεις τα πιο πρόσφατα μοντέλα οχημάτων βγάζοντας τον προβολέα ενός αυτοκινήτου. Είχε προειδοποιήσει για την ευπάθεια εδώ και μια δεκαετία.
«Οποιοδήποτε έξυπνο χαρακτηριστικό μπορεί να οπλιστεί», λέει. «Όλα τα αυτοκίνητα έχουν τους μηχανικούς συνδεδεμένους με το λογισμικό και το λογισμικό είναι συνδεδεμένο με τον έξω κόσμο».
Λέει ότι το σύγχρονο αυτόνομο όχημα είναι «πραγματικά μια τρομερή σύγκρουση εμπειριών».
Ένας εχθρικός παράγοντας, δηλαδή ένας χάκερ, θα μπορούσε να έχει πρόσβαση στο σύστημα ελέγχου μέσω του συστήματος infotainment εξ αποστάσεως. Υποτίθεται ότι είναι περιφραγμένο με τείχος προστασίας, αλλά τα τείχη προστασίας έχουν σφάλματα, λέει ο Tindell.
Σε μια ένδειξη του πώς τα αυτόνομα αυτοκίνητα θα μπορούσαν να παραλύσουν μια πόλη, τα οχήματα Waymo στο Σαν Φρανσίσκο νέκρωσαν κατά τη διάρκεια μιας πρόσφατης διακοπής ρεύματος σε όλη την πόλη, προκαλώντας αποκλεισμό δρόμων και διασταυρώσεων. Παρά το γεγονός ότι είχαν αρκετή ενέργεια στο αποθεματικό, δεν μπορούσαν καθόλου να κινηθούν.
Ο καθηγητής Philip Koopman, του Πανεπιστημίου Carnegie Mellon, λέει: «Θα περάσουν εύκολα πολλά χρόνια, αν όχι δεκαετίες, μέχρι να ωριμάσει πλήρως η τεχνολογία».
Όπως και να έχει, τα οχήματα έρχονται στους δρόμους των μεγάλων πόλεων. Ωστόσο τον τελευταίο λόγο θα έχουν οι οδηγοί. Αν αυτά τα αυτοκίνητα έχουν επιτυχία εξαρτάται από το εάν το κοινό είναι πρόθυμο να εγκαταλείψει εντελώς την οδήγηση, κάτι που μέχρι στιγμής δεν διαφαίνεται.
Δεν είναι μόνο οι πετρελαιάδες που έχουν αυτήν την άποψη – η χλιαρή απορρόφηση των ηλεκτρικών αυτοκινήτων δείχνει ότι ο συναισθηματικός δεσμός με τα “παλιομοδίτικα” οχήματα είναι βαθύς.
