Σκηνικό Ιμίων επιχείρησε να στήσει η Άγκυρα, κλιμακώνοντας τις τελευταίες ημέρες την ένταση, τη στιγμή που οι συνομιλίες Χριστόφια-Ταλάτ βρίσκονται σε εξέλιξη.
Όμως, το βασικό θέμα δεν είναι το κυπριακό, ούτε οι ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά κάτι περισσότερο: τα τεράστια αποθέματα υδρογονανθράκων γύρω από την Κύπρο. Ο πόλεμος για τα πετρέλαια στην Αν. Μεσόγειο μόλις άρχισε.
Το επεισόδιο στο Καστελλόριζο
Ο Νορβηγός κυβερνήτης του ερευνητικού πλοίου «Malene Ostervold» κοιτούσε με τα κιάλια του τη μοντέρνα ελληνική κανονιοφόρο να τον σημαδεύει με τους πυραύλους της και προσπαθούσε να καταλάβει τι ακριβώς συνέβαινε.
Άφησε τα κιάλια και δάγκωσε νευρικά την πίπα του. Από την εταιρεία τον είχαν διαβεβαιώσει ότι, αν και οι έρευνες θα γίνονταν στα όρια μίας αμφισβητούμενης περιοχής, 80 μίλια νότια του Καστελόριζου, δεν θα υπήρχε κανένα πρόβλημα. Οι Έλληνες, του είχαν πει, συνήθως δεν αντιδρούν σε τέτοιες περιπτώσεις. Βέβαια, καλού κακού, τον συνόδευε και μία τουρκική φρεγάτα. Παλαιά και αργοκίνητη, όμως.
Εκείνη τη στιγμή κτύπησε το φαξ. Ήταν ο χάρτης με τις συντεταγμένες της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, που του έστειλε ο Έλληνας πλοίαρχος της κανονιοφόρου «Πολεμιστής». Σύμφωνα με το χάρτη, βρισκόταν μέσα στα όρια της ελληνικής ζώνης οικονομικής εκμετάλλευσης και βεβαίως εντός των ορίων της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Σε λίγο έφτασε και ένα σήμα από την εταιρεία. Μετά από σύσταση του νορβηγικού υπουργείου Εξωτερικών, η εταιρεία έδινε την εντολή να σταματήσει τις έρευνες και να αποχωρήσει. Ήταν 15 Νοεμβρίου 2008.
Στην Αθήνα, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, κ. Κουμουτσάκος, απαντώντας σε ερωτήσεις για το περιστατικό, δήλωνε την επόμενη ημέρα ότι «η πλοιοκτήτρια εταιρεία και η τουρκική πλευρά έχουν ενημερωθεί ακριβώς για το ποιο τμήμα της περιοχής, που έχει οριστεί από την Τουρκία ως τόπος των ερευνών, βρίσκεται εντός ελληνικής υφαλοκρηπίδας, όπου η Ελλάδα ασκεί βεβαίως κυριαρχικά δικαιώματα και δεν μπορεί να γίνονται γεωφυσικές μελέτες ή έρευνες οποιουδήποτε τύπου χωρίς την άδειά της».
Προηγήθηκαν άλλα δύο επεισόδια
Όμως το θέμα δεν ήταν τόσο απλό. Δύο ημέρες νωρίτερα, στις 13 Νοεμβρίου ένα τουρκικό πολεμικό πλοίο απείλησε και τελικά εξεδίωξε δύο ερευνητικά σκάφη υπό ξένη σημαία, τα οποία βρίσκονταν 27 μίλια νότια της Κύπρου, εντός της κυπριακής οικονομικής ζώνης και τα οποία διενεργούσαν έρευνες για λογαριασμό της κυπριακής κυβέρνησης.
Ο πλοίαρχος του πολεμικού προέβαλλε τον ισχυρισμό ότι τα δύο πλοία βρίσκονταν στην αποκλειστική οικονομική ζώνη της Τουρκίας.
Ο πρόεδρος της Κύπρου, Δημήτρης Χριστόφιας, στις 14 Νοεμβρίου με επιστολή του κατάγγειλε στο Γ.Γ των Ηνωμένων Εθνών, Μπαν Κι Μουν, τις τουρκικές προκλήσεις.
«Η Τουρκία επέλεξε, για μια ακόμη φορά, να αγνοήσει τις εκκλήσεις της διεθνούς κοινότητας για ενεργή υποστήριξη των προσπαθειών λύσης και αντίθετα, συνεχίζει να πράττει κάθε τι που είναι στις δυνάμεις της, για να υπονομεύσει παρόμοιες προσπάθειες, επιδεικνύοντας επιθετική συμπεριφορά», αναφέρει μεταξύ άλλων ο Πρόεδρος Χριστόφιας.
Τουρκικές έρευνες για πετρέλαιο
Τα δύο επεισόδια, συνιστούν κλιμάκωση της πίεσης προς την Ελλάδα, τη στιγμή που μία σειρά από ζητήματα μεταξύ των δύο χωρών παραμένουν ανοικτά, αλλά και έμμεση απειλή για ένα ενδεχομένως «θερμό» επεισόδιο, το οποίο οι Τούρκοι επιτελείς, γνωρίζουν πόσο μπορεί να πανικοβάλλει την ελληνική πολιτική ηγεσία, επισημαίνουν διπλωματικοί κύκλοι.
Σε ό,τι αφορά στην καθαρά οικονομική πτυχή της υπόθεσης, αν και τα σημαντικότερα ερευνητικά προγράμματα γίνονται στη Μαύρη Θάλασσα, η Τουρκία σχεδιάζει έρευνες και στο Αιγαίο, σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας του Ντουμπάι (ΗΑΕ) National, η οποία δημοσιεύει και σχετικές δηλώσεις του Τούρκου υπουργού Ενέργειας, Χιλμί Γκιουλέρ.
Ο τελευταίος είχε δηλώσει τον περασμένο Φεβρουάριο ότι η εταιρεία Turkish Petroleum έχει αρχίσει γεωτρήσεις στον Κόλπο του Σάρου. Το δημοσίευμα σημειώνει μάλιστα ότι η βελτίωση των σχέσεων μεταξύ των δυο χωρών έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αναθέρμανση του τουρκικού ενδιαφέροντος για το Αιγαίο.
Ωστόσο, οι έρευνες για πετρέλαιο στην Ανατολική Μεσόγειο δεν αποτελούν ένα διμερές θέμα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, ή Τουρκίας και Κύπρου. Η πραγματικότητα είναι πιο πολύπλοκη, αφού εμπλέκονται και άλλες χώρες όπως η Συρία, η Αίγυπτος και το Ισραήλ.
Ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται η συμφωνία της Κύπρου με την Αίγυπτο, η οποία υπεγράφη το 2003 και ανοίγει το δρόμο για τις πετρελαϊκές έρευνες στο θαλάσσιο χώρο που βρίσκεται μεταξύ Κύπρου, Ισραήλ, Συρίας και Αιγύπτου.
Διαβάστε επίσης: Ναυτικό επεισόδιο νότια του Καστελόριζου
