Υπολογίζεται ότι περίπου το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού είναι ασεξουλικό παρα το ότι σχετική έρευνα είναι περιορισμένη. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν νιώσει ποτέ στη ζωή τους σεξουαλική έλξη, που πιθανότατα δεν θα νιώσουν ποτέ, που δεν έχουν συνάψει ποτέ ερωτικές σχέσεις και που νιώθουν ικανοποιημένοι με αυτό. Σε μια ανεπτυγμένη χώρα είναι δύσκολο να γίνει κατανοητό γιατί το μη θέλει κανείς να κάνει σεξ, θα μπορούσε να είναι πρόβλημα. Όμως αρκετοί από τους ανθρώπους που ανήκουν στη προαναφερόμενη κατηγορία δυσκολεύονται αρκετά να επικοινωνήσουν με τους άλλους, νιώθουν παρεξηγημένοι, ενώ παράλληλα δυσκολεύονται να κατανοήσουν τα κίνητρα των γύρω τους προς αυτούς.
Η γενικευμένη άγνοια του κοινού γύρω από την σεξουαλικότητα μπορεί να προκαλέσει μια εκπληκτική ευρύτητα προβλημάτων, ακόμα και στους δικούς μας σεξουαλικά «διαφωτισμένους» καιρούς. Μάλλον γι’αυτό ο ιστοχώρος Aven(Asexuality Visibility and Education Network), μια online κοινότητα που δημιουργήθηκε το 2001 σήμερα έχει 50.000 μέλη που ανήκουν στο φάσμα της ασεξουαλικότητας. Μάλιστα ο David Jay, ιδρυτής αυτής της κοινότητας, είναι το κεντρικό πρόσωπο ενός καινούργιου ντοκιμαντέρ το οποίο και εξηγεί το μυστήριο του να περνά η εφηβεία χωρίς να αναπτύσσεται κάποια σεξουαλική έλξη.
Ακούγοντας α-σεξουαλικούς ανθρώπους να μιλούν μπορεί κανείς να κατανοήσει ότι αντιμετωπίζουν κοινωνικά ναρκοπέδια που δεν επηρεάζουν ανθρώπους από άλλες «σεξουαλικότητες», αφού κατά κύριο λόγο στο κόσμο που ζούμε ο ρομαντισμός και το σεξ θεωρούνται πολύ σημαντικά. Μάλιστα κατά κοινή ομολογία τα περισσότερα νεαρά σε ηλικία α-σεξουαλικά άτομα νιώθουν αποκλεισμένα από παρέες και συζητήσεις, αφού τα πιο συνηθισμένα κοινού ενδιαφέροντος θέματα είναι το σεξ και η σεξουαλική έλξη, τα οποία τους αφήνουν αδιάφορα και δεν θέλουν να συμμετέχουν.
Σύμφωνα με τον Jay αυτό στο οποίο η κοινότητα αναφέρεται ως το κίνημα της ασεξουαλικότητας βρίσκεται τώρα στη 3η φάση. Επισημαίνει μάλιστα ότι η 1η φάση ξεκίνησε στις αρχές του 2000-χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι η ασεξουαλικότητα υπήρχε από νωρίτερα, απλώς δεν είχε αποκτήσει συνεκτική δημόσια ταυτότητα.- και αφορούσε στην αναγνώριση του τι ακριβώς ήταν η ασεξουαλικότητα: δεν ήταν η καταπίεση της σεξουαλικής επιθυμίας που καταλήγει στην αγαμία, αλλά η απουσία αυτής ή ακόμα καλύτερα η ανυπαρξία αυτής. Το διαδίκτυο διευκόλυνε το έδαφος για την ασεξουαλικότητα, άρχισαν να δημιουργούνται φορουμς γύρω από τους ανθρώπους που ανώνυμα και διστακτικά έλεγαν « Δεν καταλαβαίνω γιατί γίνεται τόσο θέμα για το σεξ», ενώ πριν την έλευση του ίντερνετ στη ζωή μας, η ασεξουαλικότητα συνήθως συσχετιζόταν μόνο με τις αμοιβάδες και κάποια φυτά.
Η δεύτερη φάση του κινήματος αφορούσε στην κινητοποίηση. Το 2006 ξεκίνησαν συζητήσεις στα ΜΜΕ, ο κόσμος ήταν περίεργος ως προς την ασεξουαλικότητα αλλά η απάντηση από τους αρμόδιους ήταν ορμητική και συνάμα επιφανειακή, ενώ δεν υπήρχαν τα κατάλληλα επιχειρήματα εκ μέρους του κινήματος για να εξηγηθεί και να υποστηριχθεί η ουσία της ασεξουαλικότητας.
Όμως το 2012 ξεκίνησε η 3η φάση του κινήματος της α-σεξουαλικότητας που περιλαμβάνει ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης σχετικά με τη σύσταση της «φυσιολογικής» ερωτικής επιθυμίας.
Και κάπου εδώ είναι που αρχίζουν τα πράγματα να παίρνουν διαφορετική τροπή. Σύμφωνα με τον καθηγητή Δρ. Tony Bogaert, επίκουρου καθηγητή στο Brock University στο Οντάριο του Καναδά που ειδικεύεται στην έρευνα για την ασεξουαλικότητα, η απουσία της σεξουαλικής επιθυμίας θεωρητικά θα μπορούσε να μην είναι πρόβλημα. Όμως αφού η υπερξουαλικότητα προβάλλεται και θεωρείται νόρμα και πεπατημένη, η ασεξουαλικότητα θεωρήθηκε πρόβλημα από τη στιγμή που έγινε περισσότερο ορατή και κατά κάποιο τρόπο ένα νέο στίγμα.
Ειδικοί αναφέρουν ότι οι ασθενείς τους κάνουν λόγο για έλλειψη επίγνωσης και κατανόησης ακόμα και στα θεραπευτικά πλαίσια, όταν αυτοπροσδιορίζονται ως ασεξουαλικοί, ενώ νιώθουν ότι μέλημα των ειδικών είναι η σεξουαλικοποίηση τους, χωρίς να δίνεται η απαραίτητη προσοχή στις πραγματικές ψυχολογικές και συναισθηματικές ανάγκες τους.
Η μοναξιά μοιάζει να είναι κύριο ζήτημα των ασεξουαλικών ατόμων, που ήταν βέβαια εντονότερο πριν η χρήση του διαδικτύου, που αφορά στην επικοινωνία και τη γνωριμία με άλλα άτομα υπό τη δικλίδα ασφαλείας της ανωνυμίας, γίνει ευρέως διαδεδομένη. Το σεξ φυσικά μορφοποιεί μόνο ένα μέρος μιας ουσιώδους σχέσης. Αν όμως αξιολογηθεί ως ένα αναπόσπαστο κομμάτι της, τότε όλοι όσοι δεν επιθυμούν τη σεξουαλική επαφή – από τη σκοπιά πάντα της ασεξουαλικότητας – είναι πιθανό να καταλήξουν στο ότι είναι ανήμποροι να συνάψουν μια σχέση, με όποια πιθανή δυσάρεστη επίπτωση μπορεί να έχει στο ψυχικό κόσμο του ατόμου ένα τέτοιο συμπέρασμα.
Σύμφωνα με σχετικές οργανώσεις το κεντρικό μήνυμα είναι το εξής: ανεξάρτητα το λόγο που το άτομο δεν ενδιαφέρεται ή δεν μπορεί να κάνει σεξ, η σεξουαλική αποχή δεν συνεπάγεται την κοινωνική απομόνωση και τον δια βίου αποκλεισμού από μια σχέση εγγύτητας.
Ο ρόλος των γονιών στην περίπτωση της ασεξουαλικότητας είναι επίσης σημαντικός- όπως εξάλλου σε οποιοδήποτε άλλο θέμα. O Jay ανέφερε πως όταν αποκάλυψε στους γονείς τους την ασεξουαλικότητα του, τον προέτρεψαν να μην περιορίσει τον εαυτό του και συνεχίζει λέγοντας πως μάλλον δυσκολεύτηκαν πολύ να φανταστούν, πως θα μπορούσε το παιδί τους να είναι ευτυχισμένο, χωρίς η σεξουαλικότητα να αποτελεί μέρος της ζωής του.
Μάλιστα σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες, οι γονείς δέχονται ευκολότερα το παιδί τους να τους γνωστοποιήσει ότι είναι γκέι παρά ασέξουαλ.
Κάτι που είναι αξιοπρόσεκτο σχετικά με το κίνημα της ασεξουαλικότητας είναι το ευρύ φάσμα της σεξουαλικότητας που αποκαλύπτει αλλά και τα ερωτήματα που εγείρει: τι είναι τελικά η ασεξουαλικότητα; καταπιεσμένη σεξουαλικότητα; συνέπεια εσωτερικευμένης ομοφοβίας ή επίπτωση σεξουαλικής κακοποίησης;
Πάντως τα επιστημονικά συμπεράσματα ερευνών στο θέμα της ασεξουαλικότητας, μας φέρνουν αντιμέτωπους με ακόμα περισσότερα ερωτήματα.
Σύμφωνα λοιπόν με τα εν λόγω συμπεράσματα
• δεν υπάρχει διαφοροποίηση βάσει φύλου στη περίπτωση της ασεξουαλικότητας,
• οι ασεξουαλικοί άνδρες αυτοϊκανοποιούνται περισσότερο από τις ασεξουαλικές γυναίκες, συνεπώς μοιάζει οι άνδρες που έχουν τις αναμενόμενες σεξουαλικές ορμές να ανταποκρίνονται στις φυσικές επιτακτικές τους ανάγκες.
• κατά τη διάρκεια ενός επιστημονικού πειράματος για τη μέτρηση της κολπική διέγερσης των γυναικών υπό την έκθεση οπτικών ερεθισμάτων, δεν υπήρχε διαφορά στις αντιδράσεις μεταξύ των γυναικών που δήλωσαν ότι είναι ασεξουαλικές και των γυναικών που ανέφεραν την ύπαρξη των σεξουαλικών τους ορμών.
• δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι οι ασεξουαλικοί άνθρωποι έχουν περισσότερες ή λιγότερες πιθανότητες να έχουν κακοποιηθεί κατά τη παιδική τους ηλικία, σε σχέση με οποιονδήποτε άλλο άνθρωπο ανεξαρτήτως σεξουαλικών προτιμήσεων και προσανατολισμού.
Επιπλέον ερευνητικά συμπεράσματα όπως το ότι οι ασεξουαλικοί άνθρωποι είναι πιθανό να είναι αριστερόχειρες ή ότι συνήθως έχουν μεγαλύτερα σε ηλικία αδέλφια, αντίστοιχα δεν βοηθούν στην καλύτερη κατανόηση της ασεξουαλικότητας. Όπως επισημαίνει ο Δρ. Bogaert, η χρηματοδότηση μια εγκεφαλικής απεικόνισης της σεξουαλικής διεργασίας ενός ασεξουαλικού ατόμου, θα βοηθούσε στην εξήγηση της προέλευσης της ασεξουαλικότητας, ενώ παράλληλα θα έδινε πιθανότατα απάντηση σε ερωτήματα γενετικής προδιάθεσης και ορμονοεξαρτώμενης κατάστασης.
Όπως όμως επισημαίνουν οι ερευνητές το όποιο αίτημα τους για επιχορηγήσεις ώστε να προχωρήσουν σε περισσότερο αναλυτικές και διεξοδικές μελέτες, δεν έχει ευοδωθεί από τη στιγμή που ότι κι αν είναι η ασεξουαλικότητα δεν αποτελεί προφανή απειλή ή δεν ενέχει πραγματικό κίνδυνο για το κοινωνικό σύνολο, όπως τουλάχιστον αντιλαμβανόμαστε τα πράγματα μέχρι σήμερα, άρα διεγείρει ελάχιστο ενδιαφέρον.
Όπως αναφέρει ένας ασεξουαλικός άνδρας οι περισσότερες απαντήσεις που δίνουμε ή λαμβάνουμε σχετικά με την ασεξουαλικότητα εξυπηρετούν ένα και μοναδικό σκοπό: να απομακρύνουν από μια πιθανή εξήγηση του τι είναι ασεξουαλικότητα και να αφαιρέσουν τη σοβαρότητα από το θέμα. Θα περάσει μάλλον πολύ καιρός μέχρι να έχουμε έστω μια ιδέα ως προς τι είναι αυτό που την προκαλεί και προφανώς η αιτιότητα έχει μικρή σχέση με την εγκυρότητα.
Για το κατά πόσο διανύουμε τη 3η φάση του κινήματος της α-σεξουαλικότητας όπως αναφέρει ο ιδρυτής του κινήματος, υπάρχουν διαφωνίες και μάλιστα ακαδημαϊκής προέλευσης, όπως αυτή του ερευνητή Mark Carrigan, από το Warwick University, που αναρωτιέται πως είναι δυνατόν να μιλάμε για αλλαγή ενσωματωμένων υποθέσεων, όταν ο κόσμος μόλις που γνωρίζει την ύπαρξη της α-σεξουαλικότητας. Σύμφωνα με τον προαναφερόμενο ερευνητή η προβολή της α-σεξουαλικότητας αποτελεί μια αντίδραση στην μεταπολεμική έλευση της υπερκατανάλωσης και τη σεξουαλική απελευθέρωση κ.ο.κ. Υποψιάζεται μάλιστα πως μόνο όταν το σεξ μετατρέπεται σε κάτι δημόσιο, ορατό και θέμα ευρείας συζήτησης, τότε η έλλειψη έλξης γίνεται προβληματική. Όσο το σεξ αφορούσε στην ιδιωτική ζωή των ανθρώπων, η α-σεξουαλικότητα δεν αποτελούσε «ζήτημα» και για τα α-σεξουαλικά άτομα και δεν υπήρχε λόγος να βρεθεί ένας όρος ή να διεκδικηθεί αναγνώριση της ταυτότητας τους.
Με τα παραπάνω συμφώνησε και η Suzie King, σύμβουλος και ιδρύτρια του site γνωριμιών Platonic Partners στο Ηνωμένο Βασίλειο, επισημαίνοντας πως δυστυχώς ότι αντιτίθεται στη νόρμα και απειλεί το κατεστημένο τείνουμε να το γελοιοποιήσουμε και να το ξεφορτωθούμε. Οι αντιδράσεις που έχουν τα ασεξουαλικά άτομα ώστε να αντιμετωπίσουν αυτό που συμβαίνει γύρω από αυτά και την σεξουαλικότητα τους δείχνουν καταδεικνύουν την άγνοια και τις παρωπίδες που φοράμε σε σχέση με το σεξ.
Διαβάζοντας το άρθρο που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Guardian του Ηνωμένου Βασιλείου, από το οποίο και αντλήθηκαν οι παραπάνω πληροφορίες που αφορούσαν στο Ην. Βασίλειο και τις Η.Π.Α., καταλαβαίνουμε ότι οι παρωπίδες, η άγνοια και οι δυσλειτουργικές ή αντικοινωνικές συμπεριφορές ακολουθούν μια παλιά και γνώριμη τακτική: στοχεύουν το νέο, «το ξένο» και το διαφορετικό, όπως μοιάζει να είναι η ασεξουαλικότητα.
Ο συγγραφέας του εν λόγω άρθρου ανέφερε σε κάποιο σημείο ότι οι ασεξουαλικοί άνθρωποι δεν έχουν απαραίτητα θέμα που είναι ασεξουαλικοί, άλλα έχουν θέμα με την υπόθεση ότι η ασεξουαλικότητα «προκαλείται». Κι αυτό γιατί αισθάνθηκε πολύ άσχημα, όταν ρώτησε έναν ασεξουαλικό άνδρα, αν η ανατροφή του και συγκεκριμένα οι θρησκευτικές πεποιθήσεις του είχαν οποιαδήποτε σχέση με την ασεξουαλικότητα του, ενώ δεν θα απεύθυνε ποτέ ένα τέτοιο ερώτημα σε έναν ομοφυλόφιλο…
Ας αναλογιστούμε τώρα λοιπόν πόσοι συνάνθρωποι μας στη χώρα μας, καθημερινά βομβαρδίζονται σε φιλικά αλλά και σε όχι τόσο φιλικά προσκείμενα περιβάλλοντα, από ερωτήσεις που αφορούν στη ψυχογένεση της σεξουαλικότητας τους, ενώ δεν είναι ασεξουαλικοί.
Ας αναλογιστούμε μετά πόσοι από αυτούς ανακρίνονται για τις σεξουαλικές τους προτιμήσεις, ενώ δεν είναι ασεξουαλικοί, χλευάζονται για το προσανατολισμό τους, παρά το ότι δεν είναι ασεξουαλικοι, και περιθωριοποιούνται εξαιτίας της επιλογής τους, κι ας μην είναι ασεξουαλικοί.
Η σεξουαλικότητα αποτελεί ένα αρχαικό ψυχοσωματικό σύστημα. Δεν είναι άρρωστη. Έχει πολλές διαδρομές. Θα λέγαμε πως δεν προκαλείται και δεν θεραπεύεται. Μόνο τη μελετάμε και μεγάλη ταπεινότητα προσπαθούμε να τη κατανοήσουμε.
Το άρθρο επιμελήθηκε και υπογράφει η Ε. Ελευθερίου, Ψυχοθεραπεύτρια-Κλινική Θεραπεύτρια Σεξουαλικών Διαταραχών, συνεργάτιδα του Ανδρολογικού Ινστιτούτου Αθηνών, www.andrologia.gr
