Η επαναστατική, αυτή μέθοδος, έχει βοηθήσει στην εξέλιξη της ιατρικής τεχνολογίας στην εκτέλεση πολύπλοκων επεμβάσεων στην σπονδυλική στήλη.
Η χειρουργική θεραπεία των παθήσεων της σπονδυλικής στήλης έχει εξελιχθεί σημαντικά στις μέρες μας. Τα χειρουργικά ρομπότ και τα κομπιούτερ λαμβάνουν ένα διαρκώς διευρυνόμενο ρόλο στην αύξηση της ακρίβειας και της αποτελεσματικότητας των χειρουργικών επεμβάσεων. Το ρομπότ αυξάνει σημαντικά την ακρίβεια της τοποθέτησης των εμφυτευμάτων στην σπονδυλική στήλη σε ποσοστό που ξεπερνά το 99,5% και μειώνει τις πιθανότητες επιπλοκών. Η επιθυμητή θέση του εμφυτεύματος σχεδιάζεται πριν την επέμβαση μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή στον οποίο έχει εισαχθεί η αξονική τομογραφία του ασθενούς. Ο υπολογιστής στη συνέχεια κατευθύνει τον ρομποτικό βραχίονα προς την προκαθορισμένη θέση. Επίσης, με τις σύγχρονες τεχνικές της ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής, πολλές επεμβάσεις σήμερα μπορούν να γίνουν χωρίς τις κλασσικές ανοικτές τομές.
Τι είναι η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική της σπονδυλικής στήλης;
Μια από τις σημαντικότερες εξελίξεις στις μέρες μας είναι η ανάπτυξη τεχνικών ελάχιστα επεμβατικής χειρουργικής στην σπονδυλική στήλη. Η ελάχιστα επεμβατική χειρουργική χρησιμοποιεί μεθόδους που επιτρέπουν την εκτέλεση επεμβάσεων χωρίς μεγάλες τομές και κακώσεις στους μύες και τις άλλες ευαίσθητες δομές της σπονδυλικής στήλης είτε με τη χρήση του ενδοσκοπίου ή μέσω ειδικών στενών σωλήνων που εισάγονται με ακτινοσκοπικό έλεγχο. Τα πλεονεκτήματα της είναι: μικρότερες τομές, λιγότερες κακοποιήσεις στους ιστούς και λιγότερος μετεγχειρητικός πόνος, λιγότερη απώλεια αίματος, ταχύτερη έξοδος από το νοσοκομείο, γρηγορότερη ανάρρωση και ανώτερο κοσμητικό αποτέλεσμα από πλευράς ουλής. Η ομάδα που αποτελείται από τον ορθοπαιδικό-χειρούργο Νίκο Μπενάρδο, τον καθηγητή της ορθοπεδικής κο Χατζηπαύλου και τον ορθοπαιδικό -χειρουργό σπονδυλικής στήλης κο Τζερμιαδιανό, χρησιμοποιεί το spine assist, ένα από τα πιο εξελιγμένα χειρουργικά ρομπότ για την τοποθέτηση σπονδυλικών εμφυτευμάτων.
Τι ακριβώς είναι η ενδοσκοπική δισκεκτομή;
Η ενδοσκοπική δισκεκτομή είναι μια επέμβαση για την αντιμετώπιση παθήσεων του μεσοσπονδυλίου δίσκου που μπορεί να προκαλούν πόνο στη μέση ή το κάτω άκρο. Η επέμβαση μπορεί να γίνει με γενική ή τοπική αναισθησία. Ο ασθενής μπορεί να παραμένει ξύπνιος κατά τη διάρκεια της επέμβασης και να συνομιλεί με τον γιατρό. Η επέμβαση εκτελείται με τη βοήθεια του ενδοσκοπίου που εισάγεται από μία μικρή τομή μισού εκατοστού. Ο μεσοσπονδύλιος δίσκος και τα νεύρα γίνονται ορατά μέσω ειδικών οπτικών ινών που προβάλουν σε ειδική οθόνη. Η κήλη του δίσκου αφαιρείται με ειδικά λεπτά εργαλεία μέσα από το ενδοσκόπιο με ποσοστά επιτυχίας παρόμοια με αυτά της παραδοσιακής ανοικτής επέμβασης. Επίσης, το κατεστραμμένο τμήμα του δίσκου μπορεί να διορθωθεί με λέιζερ και ηλεκτροθερμική ενέργεια.
Μπορεί μια σπονδυλοδεσία να γίνει με ελάχιστα επεμβατικές τεχνικές;
Ακόμη και μεγαλύτερες επεμβάσεις όπως η σπονδυλοδεσία μπορούν να γίνουν μέσω ειδικών στενών σωλήνων που εισάγονται με ακτινοσκοπικό έλεγχο. Η αξονική διασωματική σπονδυλοδεσία είναι ένα παράδειγμα. Χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση του πόνου στη μέση που προκαλείται από εκφύλιση των δίσκων των κατώτερων σπονδυλικών διαστημάτων. Η επέμβαση γίνεται με τομή 3 εκατοστών δίπλα στον κόκκυγα. Με την ακτινοσκόπηση, ο χειρουργός μπορεί να εισάγει ένα στενό σωλήνα από τον κόκκυγα προς την σπονδυλική στήλη, μέσω του οποίου περνούν ειδικά εργαλεία που καθαρίζουν τον κατεστραμμένο δίσκο. Από τον σωλήνα επίσης περνούν τα υλικά της σπονδυλοδεσίας που βιδώνουν στους σπονδύλους και επαναφέρουν το μεσοσπονδύλιο διάστημα που είχε στενέψει από την εκφύλιση και την καθίζηση του δίσκου. Η επαναφορά του μεσοσπονδυλίου διαστήματος διορθώνει την στένωση την μικρών τρημάτων από τα οποία εξέρχονται οι νευρικές ρίζες για τα κάτω άκρα.
Άλλο παράδειγμα είναι η πλάγια διασωματική σπονδυλοδεσία η οποία εκτελείται μέσω τομής 4 εκατοστών στα πλάγια της κοιλιάς. Τα πλεονεκτήματα της είναι ότι αφενός δεν καταστρέφει τους μύες και τους συνδέσμους της σπονδυλικής στήλης, αφετέρου αποφεύγει τη επαφή με το σπονδυλικό σωλήνα που περιέχει τις ευαίσθητες νευρικές ρίζες και τον νωτιαίο μυελό. Με τη χρήση ειδικής συσκευής νευροπαρακολούθησης αποφεύγονται τα νεύρα που εξέρχονται από την σπονδυλική στήλη. Το σύστημα αυτό προειδοποιεί εγκαίρως τον χειρουργό κάθε φορά που πλησιάζει ένα νεύρο, ώστε να το αποφεύγει. Ο δίσκος που πάσχει αφαιρείται και στη θέση του τοποθετείται ένα ειδικό εμφύτευμα που ανατάσσει το μεσοσπονδύλιο διάστημα που έχει υποστεί καθίζηση ή ολίσθηση. Μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα επίπεδα της σπονδυλικής στήλης εκτός από το κατώτερο μεσοσπονδύλιο διάστημα (Ο5-Ι1).
Μπορούν οι ελάχιστα επεμβατικές σπονδυλοδεσίας να βελτιώσουν τα αποτελέσματα των παραδοσιακών ανοικτών επεμβάσεων;
Σκοπός των ελάχιστα επεμβατικών τεχνικών στην σπονδυλοδεσία είναι να αποφευχθούν οι κακώσεις των μυών που προκαλούνται με την συμβατική κλασσική ανοικτή τεχνική. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι η κλασσική ανοικτή οπίσθια σπονδυλοδεσία μπορεί να είναι τεχνικά επιτυχημένες, οι ακτινογραφίες να δείχνουν καλά αποτελέσματα, όμως τα αποτελέσματα όσον αφορά τα συμπτώματα μπορεί να είναι φτωχότερα από τα αναμενόμενα. Γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό; Η αιτία έχει ονομαστεί «νόσος της σπονδυλοδεσίας». Οι κύριες εκδηλώσεις είναι: παραμονή του πόνου στη μέση, ελάττωση της δύναμης των μυών της ράχης και αίσθημα κόπωσης ή βάρους στη μέση μετά από κάποια δραστηριότητα. Η κατάσταση αυτή οφείλεται κυρίως στην κάκωση των μυών της πλάτης κατά την χειρουργική επέμβαση για την σπονδυλοδεσία. Αποφεύγοντας τις εκτεταμένες τομές, τις αποκολλήσεις των μυών από την σπονδυλική στήλη και την καταστροφή των αγγείων και των νεύρων που τους τροφοδοτούν, μπορεί να προληφθεί αυτό το πρόβλημα.
Γενικά, η φιλοσοφία που ακολουθεί η ομάδα αυτή, είναι η αντιμετώπιση του προβλήματος με τη μικρότερη δυνατή επέμβατική πρακτική. Όπου είναι δυνατό, γίνεται προσπάθεια να εφαρμοσθούν λιγότερο παρεμβατικές τεχνικές για να αποφευχθεί η σπονδυλοδεσία. Ακόμη και στις περιπτώσεις που η σπονδυλοδεσία είναι αναπόφευκτη, πραγματοποιείται με τις λιγότερο τραυματικές τεχνικές αυξάνοντας ταυτόχρονα την ακρίβεια και την αποτελεσματικότητά της με τη χρήση του ρομπότ και των συστημάτων διεγχειρητικής νευροπαρακολούθησης.
Τι άλλες επεμβάσεις μπορούν να γίνουν με ελάχιστα επεμβατική χειρουργική;
Πέρα από την σπονδυλοδεσία, η τεχνική των λεπτών σωλήνων μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για άλλες επεμβάσεις όπως η κυφοπλαστική, που είναι μια σύγχρονη μέθοδος αντιμετώπισης οστεοπορωτικών καταγμάτων της σπονδυλικής στήλης. Η επέμβαση γίνεται με δύο μικρές τομές ενός εκατοστού για κάθε σπόνδυλο. Μέσω των σωλήνων εισάγεται στο σπόνδυλο ένα ειδικό μπαλόνι, το οποίο καθώς φουσκώνει διορθώνει το σχήμα του σπασμένου σπονδύλου. Το κενό που δημιουργείται μετά το ξεφούσκωμα του μπαλονιού γεμίζει με ακρυλικό τσιμέντο και έτσι το σπονδυλικό σώμα ενισχύεται και σταθεροποιείται. Οι επιπλοκές, όπως π.χ. η διαρροή του τσιμέντου, είναι πολύ σπάνιες. Ο ασθενής παραμένει στο νοσοκομείο συνήθως για μία ημέρα. Η επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες είναι άμεση και η ανακούφιση από το πόνο είναι θεαματική.
Με την βοήθεια των εξειδικευμένων ρομπότ οι επεμβάσεις στην σπονδυλική στήλη γίνονται ευκολότερες και λιγότερο επεμβατικές, ώστε ο ασθενής να μπορεί να επιστρέψει υγιής στις καθημερινές ασχολίες του το συντομότερο δυνατόν, έχοντας αναρρώσει με πολύ ηπιότερα συμπτώματα πόνου και οιδήματος.
Ο Θοδωρής Γιάνναρος είναι μοριακός – πυρηνικός βιολόγος
Επικοινωνία: theogiannaros@in.gr και στο τηλ. 210- 9340880
