Του Κώστα Μπετινάκη
Επί δύο χρόνια στα πεδία των μαχών σε Ιράκ και Συρία το Ισλαμικό Χαλιφάτο (ISIS) παρουσίαζε εντυπωσιακά κέρδη. Είχε κατορθώσει να σχηματίσει κρατική δομή να τυπώσει χρήμα και να κάνει εμπόριο (λαθρεμπόριο) πετρελαίου.
«Μέχρι το τέλος του 2016, θα έχει απομείνει η σκιά του Χαλιφάτου στη Συρία και το Ιράκ»Σήμερα όμως, έχει εξαναγκαστεί πλέον σε αναδίπλωση και μέσα στο 2015 υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει to 14% των εδαφών που είχε καταλάβει. Άλλο ένα 8% έχασε μόλις μέσα στους τρεις πρώτους μήνες του 2016 σύμφωνα με μελέτη του «IHS Jane’s».
Ο Jacob Zen από το Jamestown Foundation, που παρακολουθεί τις δραστηριότητες του Χαλιφάτου στη Μέση ανατολή και την Ευρασία υποστηρίζει πως με το τέλος του 2016 θα έχει απομείνει η σκιά του, μιας και δεν έχει κατορθώσει να κρατήσει τη Μοσούλη και τη Ράκα. Τις δύο αυτές σημαντικές πόλεις θα έχουν ανακαταλάβει οι κυβερνητικές δυνάμεις της Συρίας και του Ιράκ αντίστοιχα.
Αυτό σημάνει ότι πάρα πολλοί οπαδοί του θα επιστρέψουν στη «μητρική» οργάνωση, την αλ-Κάιντα, που έχει υποστηρίξει ότι η ανακήρυξη του Χαλιφάτου από τον Abu Bakr al-Baghdadi ήταν πρώιμη.
Αλλά όλα αυτά λίγο θα παίξουν ρόλο στην υπόθεση τρομοκρατίας στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Επειδή εκεί ο παράγοντας Μέση Ανατολή, έχει εμπλακεί με τις παλιές ευρωπαϊκές «αμαρτίες» όσον αφορά στις αφρικανικές κυρίως αποικίες. Δεν είναι τυχαίο πως τόσο για τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι όσο και στις Βρυξέλλες, υπεύθυνοι ήταν Ευρωπαίοι δεύτερης γενιάς, παιδιά μεταναστών.
Διαφορετική είναι η κατάσταση με τις τρομοκρατικές επιθέσεις τζιχαντιστών του Χαλιφάτου στην Τουρκία: Παρ΄όλο που ανάμεσα στα θύματα της επίθεσης στο Σουλταναχμέτ της Κωνσταντινούπολης στις 12 Ιανουαρίου συγκαταλέγονταν Γερμανοί τουρίστες και το χτύπημα με τον αυτόχειρα βομβιστή στο Ταξίμ στις 19 Μαρτίου είχε θύματα τρεις Ισραηλινούς, το μήνυμα του ISIS απευθυνόταν στην Τουρκία: «Μην το παίζετε σκληροί μαζί μας γιατί θα πληρώσετε ακριβό τίμημα».
Κάπου εδώ πάντως αξίζει να σημειωθεί ότι το Χαλιφάτο προσπαθεί να αποσπάσει την προσοχή από τις ήττες του σε Συρία και Ιράκ.
Σε κάθε περίπτωση, μια στρατηγική αντιμετώπισης του Ισλαμικού Χαλιφάτου πρέπει να διαφέρει από την αντιμετώπιση των τρομοκρατών που ακολουθούν τυφλά τις επιταγές των τζιχαντιστών.
Η περιθωριοποίηση των μουσουλμανικών κοινοτήτων στις «πλούσιες» ευρωπαϊκές χώρες είναι μια πολύ παλιά ιστορία.
«Είναι κάτι που χτυπά και ξαναχτυπά αδημονώντας την πόρτα μας. Αργά ή γρήγορα θα πρέπει ν’ ανοίξουμε… Πολλοί κρύβονται σιωπηλοί, κι όχι μόνο οι δειλοί, αλλά κι εκείνοι που είναι πολύ ήσυχοι ή πολύ απασχολημένοι. Δεν επιθυμούν μπλεξίματα.
Κι όμως εμπλέκονται καθώς η βοή τους συνεπαίρνει όλο και περισσότερο, κι οι ωτασπίδες τους είναι άχρηστες. (…) Όμως κι οι μάζες έχουν επίσης μια σκοτεινή διαίσθηση αλλά είναι ανίκανες να εκφραστούν και καταπιέζονται.
Το Παλιό και το Νέο, η αδιάλυτη αντίθεση μεταξύ αυτού που ήταν κι αυτού που θα είναι, δεν μονομαχούν μ’ ευγένεια, αλλά ρίχνονται στην μεταξύ τους μάχη οπλισμένα ως τα δόντια.
Μια παλίρροια τραντάζει τη γη. Δεν είναι απλά οικονομικά: δεν είναι απλά το θέμα του να βρούμε να φάμε, να πιούμε και να κάνουμε λεφτά. Δεν είναι απλά ένα θέμα του πως θα κατανέμεται ο πλούτος, ποιοί θα εργάζονται και πώς θα τους εκμεταλλεύονται. Όχι, αυτό που παίζεται εδώ είναι κάτι άλλο: είναι τα πάντα». (Kurt Tucholsky – Μάρτιος 1920).
Μόνο στη Γαλλία ζουν ανάμεσα στα τέσσερα με έξι εκατομμύρια μουσουλμάνοι. Πολλοί Γάλλοι φοβούνται πως αυτοί οι μουσουλμάνοι θα μπορούσαν να αλλάξουν το πολιτικό και θρησκευτικό πρόσωπο της χώρας και να επηρεάσουν ακόμα και τον τρόπο άσκησης και απονομής της δικαιοσύνης αλλοιώνοντας τον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους.
Οι σχέσεις Γαλλίας και μουσουλμάνων έχουν βαθιές ρίζες: Το 1830 οι Γάλλοι κατέκτησαν την Αλγερία και την έκαναν αποικία τους. Ένα καθεστώς που διατηρήθηκε για περισσότερα από 130 χρόνια. Μόλις το 1962, μετά από σκληρούς αγώνες και με πολλά θύματα και από τις δυο πλευρές, η βορειοαφρικανική χώρα απελευθερώθηκε. Όπως αναφέρει ο Γάλλος ιστορικός Βενιαμίν Στορά, οι δυο χώρες αντιλαμβάνονται διαφορετικά το γεγονός της ανεξαρτησίας. «Από τη μια πλευρά ο γαλλικός εθνικισμός δεν μπορεί να αποδεχθεί την αποχώρηση της Γαλλίας από την Αλγερία και από την άλλη πλευρά ο αλγερινός εθνικισμός θεωρεί την αποχώρηση ως μια μεγάλη νίκη απέναντι στους πρώην αποικιοκράτες. Πρόκειται για δυο εκδοχές της ιστορίας που αντιπαρατίθενται».
Επιθέσεις, μπούργκα και προκαταλήψεις
Η Γαλλία άφησε ανεξίτηλα τα ίχνη της στην πρόσφατη αλγερινή ιστορία αλλά και αντίστροφα.
Αλγερινοί τζιχαντιστές πραγματοποίησαν μεγάλες τρομοκρατικές επιθέσεις το πρώτο μισό του 1990 ανάμεσα σε άλλα και στο μετρό του Παρισιού.
Από το 1985 πάντως είχε δημιουργηθεί ένα αντιρατσιστικό κίνημα με τον τίτλο «Μην πειράζεις τον φίλο μου» και στόχο την ειρηνική συνύπαρξη Γάλλων και μουσουλμάνων. Οι σχέσεις ήταν ήδη τεταμένες.
Το 2005 σε πολλές πόλεις της Γαλλίας σημειώθηκαν ταραχές, υποκινητές στις οποίες ήταν νεαροί μουσουλμάνοι με μεταναστευτικό υπόβαθρο.
Αφορμή στάθηκε ο θάνατος δυο νέων που κυνηγήθηκαν από αστυνομικούς.
Οι ταραχές ξεκίνησαν από προάστια του Παρισιού και γρήγορα εξαπλώθηκαν και σε άλλες πόλεις όπου σημειώθηκαν σημαντικές υλικές καταστροφές.
Οι διαφορές όμως δεν σταματούν εκεί: Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο τον Ιούλιο του 2014 επικύρωσε την απαγόρευση της μπούρκα στους δημόσιους χώρους, μέτρο που είχε εισαγάγει η Γαλλία από την άνοιξη του 2011.
Η απαγόρευση στη Γαλλία αφορούσε 2.000 γυναίκες και η εμφάνιση με μπούρκα τιμωρείται με χρηματικό πρόστιμο 150 ευρώ.
Πολλοί μουσουλμάνοι στη Γαλλία κάνουν λόγο για αποκλεισμό και προκαταλήψεις. Η ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν είχε χαρακτηρίσει τις δημόσιες προσευχές των μουσουλμάνων ως «κατάληψη» γαλλικού εδάφους.
Αν ρίξουμε μια ματιά στις διάφορες επαναστατικές θεωρίες που κυκλοφορούν στη Γαλλία, την Ιταλία και τις ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, θα δούμε ότι αυτού του είδους οι εξεγέρσεις δεν ήταν καθόλου απρόβλεπτες ή απρόσμενες.
Κάποιοι υποστήριξαν πως πρόκειται για εμφύλιο πόλεμο, για εκρήξεις που δύσκολα θα συμπίπτουν με τους χώρους όπου το κεφάλαιο συγκεντρώνει κι ελέγχει τους εκμεταλλευόμενους, για την ολοκληρωτική έκθεσή τους στο εμπόρευμα.
Οι «φλόγες» που ξεπηδούν από Γαλλία και Βέλγιο, έχουν καταστρέψει κάθε δημοκρατική ψευδαίσθηση ενσωμάτωσης των φτωχών μουσουλμάνων στην κοινωνία του κεφαλαίου. Κάτι πολύ φυσικό όταν μάλιστα επικρατεί γενικότερη οικονομική κρίση…
Η επόμενη ημέρα στις Βρυξέλλες: Θρήνος και ανθρωποκυνηγητό για τον ύποπτο
H βελγική κυβέρνηση κήρυξε τριήμερο εθνικό πένθος μετά τις χθεσινές επιθέσεις στο διεθνές αεροδρόμιο Ζαβεντέμ και το μετρό των Βρυξελλών, που είχαν ως αποτέλεσμα να σκοτωθούν 32 άνθρωποι και να τραυματιστούν τουλάχιστον 270. «Όλες οι σημαίες του Βελγίου θα κυματίζουν μεσίστιες σε όλα τα κρατικά κτήρια της χώρας» δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Φρεντερίκ Κοντερλιέ, ο εκπρόσωπος Τύπου του πρωθυπουργού Σαρλ Μισέλ.
Μέχρι στιγμής έχουν ταυτοποιηθεί τρεις εκ των δραστών: Πρόκειται για τα αδέλφια Χαλίντ και Μπραχίμ ελ Μπακράουι (ένας εξ αυτών ήταν ο καμικάζι αυτοκτονίας στο μετρό των Βρυξελλών και ο άλλος προκάλεσε την έκρηξη στο αεροδρόμιο) και τον Ναζίμ Λαχραουί, κατασκευαστή βομβών των επιθέσεων στο Παρίσι, σύμφωνα με τα ξένα δίκτυα
Οι πληροφορίες σχετικά με τον Λαχραουί είναι αντικρουόμενες: Η ηλεκτρονική έκδοση της DH μετέδωσε ότι ο βομβιστής συνελήφθη σήμερα στην περιοχή Άντερλεχτ, ωστόσο οι βελγικές Αρχές διέψευσαν ότι πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο.
Εν συνεχεία, τα βελγικά μέσα ενημέρωσης, που δημοσίευσαν την πληροφορία της σύλληψης του καταζητούμενου για τις πολύνεκρες επιθέσεις των Βρυξελλών, διευκρίνισαν ότι ο συλληφθείς ύποπτος δεν είναι τελικά ο Ναζίμ Λαχραουί, που είναι επίσης καταζητούμενος για τις επιθέσεις του Παρισιού, συνεργός του συλληφθέντα Σαλάχ Αμπντεσλάμ και ειδικός στην κατασκευή εκρηκτικών μηχανισμών.
Σύμφωνα με τη «Libre Belgique», ο συλληφθείς είναι άλλο πρόσωπο, ενώ η «Derniere Heure», που πρώτη δημοσίευσε την πληροφορία, διευκρινίζει ότι ο κρατούμενος από την περιοχή του Άντερλεχτ ταυτοποιήθηκε εσφαλμένα.
Τελικώς, η γαλλική εφημερίδα Le Figaro δημοσίευσε το βράδυ της Τετάρτης ότι ο Λαχραουί ήταν ο δεύτερος καμικάζι που αιματοκύλησε το διεθνές αεροδρόμιο των Βρυξελλών μαζί με τον Ιμπραχίμ Ελ Μπακράουι. Όπως αποκαλύπτει η εφημερίδα, Λαχραουί και Μπακράουι ενεργοποίησαν τα εκρηκτικά με τα οποία ήταν ζωσμένοι, σπέρνοντας τον θάνατο στον αερολιμένα.
Οι έρευνες συνεχίζονται σε όλο το Βέλγιο για τον εντοπισμό τουλάχιστον ενός υπόπτου που εμπλέκεται στις επιθέσεις, που εκτιμάται ότι είναι το τρίτο πρόσωπο που εικονίζεται στο αεροδρόμιο μαζί με τους Λαχραουί και Μπακράουι και που δεν ενεργοποίησε τους εκρηκτικούς μηχανισμούς με τους οποίους ήταν ζωσμένος αλλά τράπηκε σε φυγή.
Όπως ανακοίνωσε η ομοσπονδιακή εισαγγελία, σε μια κατοικία στη συνοικία Σκάαρμπεκ των Βρυξελλών βρέθηκε χθες ένας εκρηκτικός μηχανισμός που περιείχε καρφιά, διάφορες χημικές ουσίες και ένα λάβαρο του Ισλαμικού Χαλιφάτου.
Οι βελγικές Αρχές εκτιμούν ότι οι εκρήξεις στο μετρό που κόστισαν τη ζωή περίπου 20 ανθρώπων, είχαν προφανώς σχεδιαστεί και προετοιμαστεί πριν από τη σύλληψη του Αμπντεσλάμ, την περασμένη Παρασκευή.
Δεν έχει επίσης, διευκρινιστεί αν ο Αμπντεσλάμ γνώριζε για τις επιθέσεις αυτές, ή αν αυτές έγιναν από το φόβο πιθανών συνεργών του, μη συλληφθούν.
Σοκαρισμένος ο δυτικός κόσμος
Τα τρομοκρατικά πλήγματα στις Βρυξέλλε, έχουν προκαλέσει σοβαρό προβληματισμό τόσο στην Ευρώπη, όσο και διεθνώς, σχετικά με την αποτελεσματικότητα των μέτρων ασφάλειας που εφαρμόζονται, αναγκάζοντας τις αρχές να προχωρήσουν στην αναθεώρηση ή την ενίσχυσή τους.
«Μπορούμε να νικήσουμε αυτούς που απειλούν την ασφάλεια των ανθρώπων σε ολόκληρο τον κόσμο» δήλωσε χαρακτηριστικά ο Αμερικανός πρόεδρος, Μπαράκ Ομπάμα. Ο Ντόναλντ Τραμπ, υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων για το προεδρικό χρίσμα, πρότεινε τον παραδειγματικό βασανισμό των υπόπτων, προκειμένου ν’ αποτραπεί ο κίνδυνος νέων τρομοκρατικών επιθέσεων.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ από την πλευρά του, προειδοποιεί τους Αμερικανούς πολίτες να προσέχουν όσο ταξιδεύουν στην Ευρώπη
Οι αστυνομικές Αρχές στο Λονδίνο, στο Παρίσι και στη Φρανκφούρτη, ενίσχυσαν την αστυνομική δύναμη φύλαξης των αεροδρομίων, αλλά και τις περιπολίες εντός των χώρων που διακινείται μεγάλος αριθμός επιβατών. Παράλληλα, οι αεροπορικές εταιρίες έδωσαν άμεσα οδηγίες για την προσγείωση των αεροσκαφών τους σε άλλα αεροδρόμια, καθώς το αεροδρόμιο των Βρυξελλών θα μείνει κλειστό σήμερα και αύριο.
Οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΟΗΕ, εξετάζουν τα μέτρα ασφάλειας που εφαρμόζονται στα αεροδρόμια, μετά την πτώση ρωσικού αεροσκάφους από βόμβα που είχε μετασκευαστεί σε κουτί σόδας, στον εναέριο χώρο της Αιγύπτου, τον περασμένο Οκτώβριο.
Οι χθεσινές επιθέσεις μετατοπίζουν το επίκεντρο του ενδιαφέροντος για την εκδήλωση επιθέσεων από τα αεροσκάφη στους χώρους ανοιχτής φύλαξης των αεροδρομίων, εξέλιξη που θα οδηγήσει σε αναθεώρηση του εφαρμοζόμενου πλαισίου ασφάλειας.
