Σε ημερίδα που διοργάνωσε το Atlantic Council στην Ουάσινγκτον με θέμα «Το μέλλον των ρωσο-τουρκικών σχέσεων» τονίστηκε η σημασία της Τουρκίας ως συμμάχου των ΗΠΑ αλλά και η ανάγκη εκδημοκρατισμού της.
Προβλήθηκε επίσης η άποψη ότι οι ρωσο-τουρκικές σχέσεις δεν αναμένεται να επιδεινωθούν, επειδή κυρίως αυτό δεν είναι προς το συμφέρον της Ρωσίας.
Τονίσθηκε ότι είναι πιθανό να αποκατασταθούν σε κάποιο βαθμό, αλλά θα πρέπει η αποκατάστασή τους να είναι σε όρους αποδεκτούς για τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ.
Ο δημοκρατικός γερουσιαστής Gerry Connolly, μέλος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Κογκρέσου, στην εισαγωγική του ομιλία υποστήριξε ότι οι ρωσο-τουρκικές σχέσεις από πυλώνας σταθερότητας στην Ευρώπη το 2013 λίγο έλειψε να φθάσουν στην ενεργοποίηση του άρθρου 5 του ΝΑΤΟ.
Ανέφερε επίσης ότι ένας τρόπος με τον οποίο θα μπορούσαν οι ΗΠΑ να βοηθήσουν τη σύμμαχo Τουρκία θα ήταν μέσω της ενίσχυσης των δημοκρατικών θεσμών και της επίλυσης των οποιωνδήποτε εσωτερικών κινδύνων με δημοκρατικό τρόπο. «Οποιαδήποτε προσέγγιση μεταξύ μιας απολυταρχικής Ρωσίας και μιας εν δυνάμει απολυταρχικής Τουρκίας θα ήταν απώλεια για τις ΗΠΑ» είπε.
Επίσης, προέβαλε το επιχείρημα ότι πολλοί από τους ρωσο-τουρκικούς πολέμους στο παρελθόν οφείλονταν στο ζήτημα της Κριμαίας, καθώς και η παρούσα ένταση εν πολλοίς οφείλεται στην προσάρτηση της Κριμαίας τον Μάρτιο του 2014.
Ανέφερε ότι ακόμα και στις καλές εποχές υπήρχαν προβλήματα, όπως το ζήτημα του Ναγκόρνο Καραμπάχ καθώς και ο πόλεμος Ρωσίας-Γεωργίας το 2008 που έδειξε ότι η Ρωσία είναι έτοιμη να εμπλακεί σε πολεμικές συρράξεις στον Καύκασο.
Εκεί που οι απόψεις των δύο χωρών άρχισαν να διχάζονται ακόμη πιο σοβαρά ήταν για τη Συρία και λόγω της υποστήριξης της Ρωσίας στον Άσαντ.
Σχετικά με την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού που είχε ως συνέπεια τη σοβαρή επιδείνωση των διμερών σχέσεων, είπε ότι η Ρωσία είχε προειδοποιηθεί πάμπολλες φορές για το ότι η παραβίαση του τουρκικού εναέριου χώρου θα είχε συνέπειες.
Παρόλο που η Μόσχα ξεκίνησε μονομερείς ενέργειες εναντίον της Τουρκίας, δεν σταμάτησε η ροή του φυσικού αερίου ούτε και η πρόοδος των έργων στο πυρηνικό εργοστάσιο στο Ακούγιου.
Ο Connoly έκρινε ότι η αντιπαράθεση Τουρκίας-Ρωσίας είναι σε μεγάλο βαθμό προσωπική μεταξύ Πούτιν – Ερντογάν.
Η Τουρκία, επισήμανε, είναι σημαντική χώρα, έχει στρατηγική σημασία, είναι σύμμαχος στο ΝΑΤΟ από το 1952, διαθέτει τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό μέσα στο ΝΑΤΟ, διαθέτει τη βάση στο Ιντσιρλίκ και έχει στρατηγική εγγύτητα στην περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Επίσης, η Τουρκία έχει κάνει πάρα πολλά όσον αφορά στην υποδοχή των προσφύγων, περισσότερο από κάθε άλλη χώρα. Η περιφερειακή αστάθεια καθιστά επιτακτική την ανάγκη μιας ισχυρής, σταθερής και δημοκρατικής Τουρκίας.
Οποιαδήποτε αποκατάσταση των σχέσεων και επαναπροσέγγιση που θα υπαγορεύονταν από τη Ρωσία θα ήταν ενάντια στα μακροπρόθεσμα συμφέροντα του ΝΑΤΟ.
Οι σύμμαχοι της Τουρκίας θα πρέπει να βοηθήσουν στην αποκλιμάκωση των συγκρούσεων εναντίον του PKK, που έχει δημιουργήσει προβλήματα ασφαλείας σε διάφορες αστικές περιοχές της χώρας.
Επίσης, είναι πασίγνωστο ότι η Τουρκία νιώθει απειλούμενη από τη συνεργασία των ΗΠΑ με το YPG στη Συρία. Η Άγκυρα αντιμετωπίζει τη Ρωσία από θέση ισχύος δεδομένου ότι είναι μια δημοκρατική χώρα σύμμαχος του ΝΑΤΟ.
Οι πρόσφατες επιθέσεις εναντίον του Τύπου στο εσωτερικό της Τουρκίας στην ουσία αποσταθεροποιούν το ίδιο το εσωτερικό της χώρας και δυσκολεύουν τους συμμάχους να σταθούν στο πλευρό της, όπως και δίνουν τη δυνατότητα στη Ρωσία να εκμεταλλευτεί αυτά τα δημοκρατικά κενά.
Ακολούθησε συζήτηση πάνελ, την οποία διηύθυνε η δημοσιογράφος Karoun Demirjian της «Washington Post», πρώην ανταποκρίτρια στη Μόσχα.
Ο James Jeffrey, πρώην πρέσβης στην Τουρκία και νυν μέλος του Ινστιτούτου για τη Μέση Ανατολή, επισήμανε ότι οι σύμμαχοι πρέπει να βοηθήσουν την Τουρκία, αλλά προηγουμένως θα πρέπει να συμφωνήσουν όσον αφορά στην κρίση στη Συρία, κάτι που θα απαιτούσε προσαρμογές και από τις δύο πλευρές.
Παράλληλα, τόνισε ότι, αν η Τουρκία θέλει να βρει μια συμφωνία με τη Ρωσία, πρέπει να υπάρχουν όρια στο ποια συμφωνία είναι αποδεκτή από τις ΗΠΑ. Σε αυτό το πλαίσιο επισήμανε ότι η Οστπολιτίκ της Δυτ. Γερμανίας στον Ψυχρό Πόλεμο άρχισε από κάποιο σημείο και μετά να γίνεται ιδιαίτερα ανησυχητική για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Για την υποψηφιότητα της Τουρκίας στην Ε.Ε. υποστήριξε ότι υπάρχει το πρόβλημα λόγω της πολιτιστικής ταυτότητας της Ένωσης, όπως και της απολυταρχικής διακυβέρνησης Ερντογάν. Παρόλο που ρεαλιστική στάση για το ζήτημα, την οποία τηρούν οι ΗΠΑ, θα ήταν να υποστηριχθεί η ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ο Τούρκος Soner Çağaptay από το Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής υπενθύμισε ότι οι ρωσο-τουρκικές σχέσεις χαρακτηρίζονται ιστορικά από βαθιά αντιπαλότητα. Υπογράμμισε ότι η Ρωσία προσπαθεί να δημιουργήσει στάσιμη κατάσταση στη Συρία, αντίστοιχη με την κατάσταση της Βοσνίας στα μέσα του ’90. Αυτό η Τουρκία δεν θα μπορούσε να το αποδεχθεί, επειδή θέλει την απομάκρυνση του Άσαντ.
Ο ίδιος υπογράμμισε ότι ο μεγαλύτερος φόβος για τη Ρωσία είναι το ενδεχόμενο της ριζοσπαστικοποίησης των σουνιτών, δεδομένου ότι το 15 – 20% του ρωσικού πληθυσμού είναι σουνίτες. Γι’ αυτό και συμμαχεί με το σιιτικό Ιράν.
Ο Çağaptay υποστήριξε ακόμη ότι ο Πούτιν και οι Ρώσοι αξιωματούχοι στον δημόσιο λόγο τους δεν κατηγορούν την Τουρκία αλλά τον Ερντογάν πιστεύοντας ότι έτσι θα διχάσουν ακόμα περισσότερο την πολωμένη τουρκική κοινωνία και θα στρέψουν μέρος της εναντίον του Τούρκου προέδρου.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ, Reuters
Σύνταξη: Κ. Μπετινάκης
