Το όραμα της ενωμένης Ευρώπης φαίνεται να παρουσιάζει όλο και περισσότερα ρήγματα, καθώς οι λαοί δείχνουν να «επενδύουν» στην εσωστρέφεια για να αντιμετωπίσουν τη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται πάνω στους άξονες της οικονομικής κρίσης και του προβλήματος της μετανάστευσης. Μετά από τις εκλογικές αναμετρήσεις στη Γερμανία και την Αυστρία, που ανέδειξαν ως ρυθμιστές πολιτικούς σχηματισμούς ευρωσκεπτικιστών και πρώην ή νυν ακροδεξιών, αυτή τη φορά το «ρεύμα» της αμφισβήτησης της ευρωπαϊκής ενοποίησης και ολοκλήρωσης έρχεται από τη Δημοκρατία της Τσεχίας.
Η προαναγγελθείσα νίκη του λαϊκιστικού κινήματος ANO του εκατομμυριούχου Αντρέι Μπάμπις, του «Τσέχου Τραμπ» ή κατά το ευρωπαϊκότερον «Τσέχου Μπερλουσκόνι», στις βουλευτικές εκλογές που διεξάγονται σήμερα και αύριο στην Τσεχική Δημοκρατία, έρχεται να κλονίσει έτι περαιτέρω το οικοδόμημα της ΕΕ, που αποκαλύπτεται σαθρό στα θεμέλιά του, τουλάχιστον με τα υλικά που έχουν χρησιμοποιηθεί έως τώρα για να το στηρίξουν.
Στη διαμορφούμενη Νέα Ευρώπη πάντως τα σύνορα στενεύουν και κλείνουν και τα κράτη – έθνη αναδιπλώνονται. Προς ποια κατεύθυνση μένει να αποδειχτεί. Το υπόδειγμα της Τσεχίας μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως οδηγός.
Τσεχία: Ο Μπάμπις πρωθυπουργός;
Έχει φανατικούς οπαδούς, αλλά και πολυάριθμους εχθρούς: ο φιλορώσος, λαϊκιστής και ευρω-σκεπτικιστής επιχειρηματίας Αντρέι Μπάμπις είναι το αδιαφιλονίκητο φαβορί των εκλογών που διεξάγονται στην Τσεχία σήμερα και αύριο.
Όταν η συζήτηση έρχεται στην προσφυγική κρίση πάντως, ο Μπάμπις επικρίνει τους Ευρωπαίους. Απαιτεί την πάταξη της παράνομης μετανάστευσης, δεν βλέπει καμία ανάγκη αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών, κατηγορεί την ΕυρώπηΟ κόσμος συνωστίζεται για να παραλάβει το βιβλίο του και ο Αντρέι Μπάμπις δεν χαλάει χατίρι. «Πάρτε το, δύο χρόνια το δούλευα» λέει στο κοινό του. Το πόνημα επιγράφεται «Τί ονειρεύομαι όταν, κατ’εξαίρεση, κοιμάμαι». Τίτλος εξίσου ασυνήθιστος με τον ίδιο τον συγγραφέα. Στα 63 του χρόνια ο Αντρέι Μπάμπις είναι αυτοδημιούργητος, λέει, επιχειρηματίας με μεγάλη οικονομική επιφάνεια και φιλοδοξεί να γίνει ο επόμενος πρωθυπουργός της Τσεχίας. Για τους οπαδούς του ενσαρκώνει τις ελπίδες του έθνους, για τους αντιπάλους του δεν είναι παρά κακέκτυπο του Ντόναλντ Τραμπ ή του Σίλβιο Μπερλουσκόνι. Στο βιβλίο του πάντως δεν τσιγκουνεύεται τις υποσχέσεις: δωρεάν ίντερνετ για όλους, τρένα υψηλής ταχύτητας παντού στην Τσεχία, καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, πιο ευέλικτο κράτος και άλλα πολλά.
Οι περαστικοί κοντοστέκονται και βγάζουν φωτογραφίες μαζί του. Εκείνος ανταποκρίνεται πάντα και η τακτική φαίνεται ότι αποδίδει. Μόλις πριν από πέντε χρόνια ο Αντρέι Μπάμπις είχε ιδρύσει το φιλελεύθερο κόμμα «Δράση Δυσραεστημένων Πολιτών» (ΑΝΟ) και σήμερα είναι το αδιαφιλονίκητο φαβορί για τις βουλευτικές εκλογές στην Τσεχία που διεξάγονται στις 20 και 21 Οκτωβρίου. Πολλοί θα ήλπιζαν ότι ένας επιχειρηματίας από την Τσεχία που δραστηριοποιείται στη Γερμανία και διατηρεί εξοχικό σπίτι στη Γαλλία θα είναι, αν μη τι άλλο, ιδιαίτερα φιλοευρωπαίος. Κι όμως ο Μπάμπις απορρίπτει το ευρώ και δηλώνει ότι θέλει να διατηρήσει την τσεχική κορώνα. Διευκρινίζει όμως ότι δεν επιδιώκει την έξοδο της Τσεχίας από την ΕΕ. Από κει και πέρα: «Εγώ ασκώ κριτική σε όλους», δηλώνει στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (DPA).
«Η Ευρώπη είναι ανίκανη»
Όταν η συζήτηση έρχεται στην προσφυγική κρίση πάντως, ο Μπάμπις επικρίνει τους Ευρωπαίους. Απαιτεί την πάταξη της παράνομης μετανάστευσης, δεν βλέπει καμία ανάγκη αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών, κατηγορεί την Ευρώπη ότι είναι ανίκανη να λύσει το πρόβλημα και υποστηρίζει ότι οι μετανάστες δεν προσφέρονται καν ως εργατικό δυναμικό. «Οι επιχειρήσεις μας θέλουν Σλοβάκους και Ουκρανούς, όχι τους μετανάστες που μας στέλνει η Ευρώπη» δηλώνει. Με την ευκαιρία αυτή υπόσχεται ότι θα περικόψει τα κοινωνικά επιδόματα στην Τσεχία, ώστε «να διαχωρίσουμε του εργαζόμενους από τα παράσιτα».
Όσο για τη γειτονική Γερμανία, ο Μπάμπις έχει συγκεκριμένες προτιμήσεις. Από τη μία πλευρά θαυμάζει τον απερχόμενο υπουργό Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε λόγω της σφιχτής δημοσιονομικής πολιτικής του και δηλώνει μάλιστα ότι «είναι ο καλύτερος πολιτικός που έχω συναντήσει σε όλη μου τη ζωή». Από την άλλη επικρίνει την καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ για την πολιτική της στο προσφυγικό γιατί, όπως υποστηρίζει, «ήταν σαν να έστειλε ανοιχτή πρόσκληση στους πρόσφυγες».
Ακόμη και η οσμή σκανδάλων που περιτριγυρίζει τον Μπάμπις δεν φαίνεται να μειώνει την απήχησή του στους ψηφοφόρους. Και αυτό παρότι η τσεχική αστυνομία τον κατηγορεί για διασπάθιση ευρωπαϊκών κονδυλίων και το κοινοβούλιο έχει αποφασίσει την άρση της ασυλίας του. Μάλιστα η σκανδαλολογία ανάγκασε τον Μπάμπις να παραιτηθεί από την κυβέρνηση του σοσιαλδημοκράτη Μποχούσλαβ Σομπότκα, στην οποία κατείχε το υπουργείο Οικονομικών.
Και όμως, η τελευταία δημοσκόπηση πριν από τις εκλογές φέρνει το κόμμα ΑΝΟ να προηγείται σταθερά με 25% στις προτιμήσεις των ψηφοφόρων, ενώ οι Σοσιαλδημοκράτες (νικητές των εκλογών του 2013) συγκεντρώνουν μόλις 12,5% και δεν κατεβαίνουν στις εκλογές με τον σημερινό πρωθυπουργό Σομπότκα, αλλά με τον υπουργό Εξωτερικών Λούμπομιρ Ζαοράλεκ. Στην προσπάθειά του να καλύψει το χαμένο έδαφος, ο Ζαοράλεκ εστιάζει στην κοινωνική πολιτική και υπόσχεται το «τέλος της κακοπληρωμένης εργασίας» στην Τσεχία. Η επόμενη μέρα των εκλογών δεν αποκλείεται πάντως να δρομολογήσει μία νέα συμμαχία ΑΝΟ και Σοσιαλδημοκρατών, αλλά αυτή τη φορά με αντεστραμμένα πρόσημα και με τον Αντρέι Μπάμπις στην καρέκλα του πρωθυπουργού.
«Ο Τσέχος Μπερλουσκόνι»
Απομένει το ερώτημα, πώς ο Μπάμπις, καταγόμενος από οικογένεια της κομμουνιστικής νομενκλατούρας, απέκτησε την περιουσία του και έφτασε να διευθύνει σήμερα την Agrofert, μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις τροφίμων στην ΤσεχίαΟ πολιτικός επιστήμων Γίρι Πέχε, άλλοτε σύμβουλος του Βάτσλαβ Χάβελ, υποστηρίζει ότι ο Μπάμπις αποτελεί την τσεχική εκδοχή του Ντόναλντ Τραμπ ή του Σίλβιο Μπερλουσκόνι. «Κατά βάση δεν είναι δημοκράτης. Νομίζει ότι μπορεί να διοικήσει όλη τη χώρα όπως την επιχείρησή του, αποκαλεί «κουβεντολόι» τις συζητήσεις στο κοινοβούλιο, ενώ θέλει να καταργήσει την Άνω Βουλή», επισημαίνει.
Πάντως ο πολιτικός αναλυτής Λούκας Γιέλινεκ εμφανίζεται λιγότερο ανήσυχος: «Η δαιμονοποίησή του αποτελεί κίνδυνο για τη δημοκρατία», επισημαίνει. «Στην πραγματικότητα ο Μπάμπις δεν έχει καταλάβει τις βασικές αρχές της δημοκρατίας και του κοινοβουλευτισμού, αλλά δεν πρόκειται να βρει τους συμμάχους που χρειάζεται για να υλοποιήσει τα παράλογα σχέδιά του».
Απομένει το ερώτημα, πώς ο Μπάμπις, καταγόμενος από οικογένεια της κομμουνιστικής νομενκλατούρας, απέκτησε την περιουσία του και έφτασε να διευθύνει σήμερα την Agrofert, μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις τροφίμων στην Τσεχία, με συμμετοχές σε σημαντικά μέσα ενημέρωσης. Οι δημοσιογράφοι και σκηνοθέτες Βιτ Γιάνετσεκ και Σουζάνα Πιούσι γύρισαν ένα ντοκιμαντέρ που επιχειρεί να δώσει μία απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Θεωρούν ότι ο Μπάμπις εμπλέκεται σε σύγκρουση συμφερόντων, καθώς πολλές από τις «δουλειές» του εξαρτώνται από επιδοτήσεις η κρατικές προμήθειες. Αλλά δεν είναι εύκολο να βρεθούν σχετικές μαρτυρίες. «Πολύς κόσμος που έχει άμεση σχέση μαζί του απλώς τον φοβάται. Άλλοι πάλι, ενδίδουν στην εξαιρετική ικανότητα που έχει στις δημόσιες σχέσεις ή γοητεύονται από το ταλέντο του να υποδύεται τον εγκάρδιο άνθρωπο του λαού…», λέει ο Βιτ Γιάνετσεκ.
Με πληροφορίες από Deutche Welle
