Ρεπορτάζ: Αντώνης Ζήβας
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ενέκρινε το αμερικανικό σχέδιο Απόφασης που υιοθετεί το 20σέλιδο πλάνο του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τη Γάζα, ανοίγοντας τον δρόμο για μια νέα φάση στις διεθνείς προσπάθειες τερματισμού της σύγκρουσης.
Ο Τραμπ, εμφανώς ικανοποιημένος, χαιρέτισε την εξέλιξη δηλώνοντας μέσω Truth Social ότι η έγκριση αυτή «θα φέρει περισσότερη ειρήνη στον κόσμο» και θα μείνει, όπως είπε, «στην ιστορία των Ηνωμένων Εθνών». Ευχαρίστησε μάλιστα όλες τις χώρες-μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, μεταξύ αυτών Ρωσία και Κίνα, οι οποίες επέλεξαν να απέχουν αντί να ασκήσουν βέτο.
Στην ίδια γραμμή κινήθηκε και η Μόνιμη Αντιπροσωπεία των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, χαρακτηρίζοντας την υιοθέτηση της απόφασης «καθοριστικό βήμα» για την ειρήνη και την ασφάλεια στη Μέση Ανατολή. Από την πλευρά του Ισραήλ, ο μόνιμος αντιπρόσωπος Ντάνι Ντανόν τόνισε ότι η απόφαση ζητά την ανάπτυξη Διεθνούς Δύναμης Σταθεροποίησης στη Γάζα, υπογραμμίζοντας την ανάγκη επαναπατρισμού όλων των ομήρων και την αποστρατιωτικοποίηση της Χαμάς.
Η Παλαιστίνια υπουργός Εξωτερικών, Βαρσέν Αγκαμπεκιάν Σαχίν, χαρακτήρισε το ψήφισμα ως «αναγκαίο πρώτο βήμα» σε μια μακρόχρονη διαδικασία προς την ειρήνη, σημειώνοντας ότι η εκεχειρία ήταν προϋπόθεση για οτιδήποτε θα ακολουθούσε. Τόνισε ωστόσο πως ζητήματα όπως η παλαιστινιακή αυτοδιάθεση και η μελλοντική ανεξαρτησία παραμένουν ανοικτά και ότι η εφαρμογή του σχεδίου Τραμπ πρέπει να συμμορφώνεται στο διεθνές δίκαιο. Αν και το σχέδιο αναφέρεται μόνο έμμεσα σε πιθανή κρατική υπόσταση, η Σαχίν άφησε περιθώριο να συζητηθεί σε επόμενη φάση. Η Παλαιστινιακή Αρχή στη Ραμάλα χαιρέτισε την έγκριση, δηλώνοντας πρόθυμη να συμμετάσχει στο σχέδιο, παρά τις ασάφειες σχετικά με τον ρόλο της.
Αντίθετα, η Χαμάς απέρριψε το σχέδιο και την απόφαση του ΟΗΕ, καταγγέλλοντας ότι επιβάλλεται «διεθνής κηδεμονία» στον θύλακο και ότι επιχειρείται αφοπλισμός της παλαιστινιακής αντίστασης υπό το πρόσχημα μιας διεθνούς δύναμης που, όπως ανέφερε, λειτουργεί υπέρ της «κατοχής».
Τι προβλέπει η απόφαση για τη Γάζα
Ο εκπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ, Στεφάν Ντουζαρίκ, δήλωσε πως η υιοθέτηση της Απόφασης 2803 (2025) αποτελεί κρίσιμο βήμα για την εμπέδωση της κατάπαυσης του πυρός και κάλεσε όλα τα εμπλεκόμενα μέρη να την τηρήσουν. Υπογράμμισε ότι η διπλωματική ορμή πρέπει τώρα να μετατραπεί σε απτά αποτελέσματα επί του πεδίου. Ο ΟΗΕ δεσμεύεται να στηρίξει την ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα και να συμβάλει στη μετάβαση στη δεύτερη φάση του αμερικανικού σχεδίου, που σύμφωνα με τον ΓΓ οδηγεί στην προοπτική λύσης δύο κρατών.
Το σχέδιο Τραμπ, το οποίο αποτελεί τη βάση της απόφασης, είχε οδηγήσει στις 10 Οκτωβρίου στη σύναψη μιας εύθραυστης κατάπαυσης του πυρός έπειτα από πάνω από δύο χρόνια πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς—μια σύγκρουση που πυροδοτήθηκε από την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023 στο νότιο Ισραήλ.
Σύμφωνα με το κείμενο της απόφασης, συγκροτείται μέχρι το τέλος του 2027 μια «επιτροπή ειρήνης», ένα όργανο μεταβατικής διακυβέρνησης της Γάζας υπό την εποπτεία του ίδιου του προέδρου Τραμπ, μέχρι την αναδιάρθρωση της Παλαιστινιακής Αρχής. Παράλληλα επιτρέπεται η ανάπτυξη μιας «διεθνούς δύναμης σταθεροποίησης» με εξουσιοδότηση να χρησιμοποιήσει «όλα τα απαραίτητα μέσα» για την ασφάλεια των συνόρων, την αποστρατιωτικοποίηση της Γάζας και την προστασία των αμάχων. Δεν δίνονται, ωστόσο, λεπτομέρειες για τη σύνθεση αυτής της δύναμης.
Το τελικό κείμενο περιλαμβάνει αναφορά σε ενδεχόμενη πορεία προς παλαιστινιακό κράτος, αναγνωρίζοντας ότι μετά τη μεταρρύθμιση της Παλαιστινιακής Αρχής και την έναρξη ανοικοδόμησης της Γάζας «μπορεί να υπάρξουν οι προϋποθέσεις» για μια αξιόπιστη διαδικασία αυτοδιάθεσης.
Αντιδράσεις και επιφυλάξεις
Ο πρωθυπουργός Νετανιάχου επανέλαβε ότι η θέση του Ισραήλ απέναντι στη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους «σε οποιοδήποτε έδαφος» παραμένει αμετάβλητη. Διπλωματικές πηγές από τη Γαλλία, που ψήφισε υπέρ, σχολίασαν ότι η απόφαση ανταποκρίνεται στις επείγουσες ανάγκες των πληθυσμών και στηρίζει τις συνεχιζόμενες ειρηνευτικές προσπάθειες, κάνοντας λόγο για σημαντικές αναφορές στην προοπτική κράτους.
Από την άλλη πλευρά, ο Ρώσος πρεσβευτής Βασίλι Νεμπένζια εξαπέλυσε κριτική, καταγγέλλοντας ότι το ΣΑ ενστερνίζεται μια «αμερικανική πρωτοβουλία» που παραδίδει τον πλήρη έλεγχο της Γάζας στην επιτροπή υπό τον Τραμπ. Η Μόσχα και η Κίνα επέλεξαν να απέχουν, ενώ η Ρωσία είχε καταθέσει και ανταγωνιστικό σχέδιο απόφασης.
Ο οργανισμός Human Rights Watch υπενθύμισε ότι η νέα απόφαση δεν απαλλάσσει Ισραήλ και συμμάχους από τις υποχρεώσεις τους βάσει διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου.
Παρά τους ενδοιασμούς ορισμένων κρατών-μελών για τη σαφήνεια του ρόλου της επιτροπής ειρήνης και της διεθνούς δύναμης, η Ουάσιγκτον ενέτεινε τις πιέσεις ώστε να εξασφαλιστεί η υπερψήφιση, προειδοποιώντας ότι αρνητική ψήφος θα ισοδυναμούσε με «επιστροφή στον πόλεμο». Οι ΗΠΑ επικαλέστηκαν επίσης τη στήριξη αραβικών και μουσουλμανικών χωρών, όπως Κατάρ, Αίγυπτος, Σαουδική Αραβία, Τουρκία, Ινδονησία και Πακιστάν.
Με πληροφορίες από: Reuters
