Έχουν περάσει ακριβώς 100 χρόνια από την έναρξη του ξεχασμένου Μεγάλου Πολέμου (Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου –Α’ Π.Π.). Της πρώτης πλήρως εκβιομηχανοποιημένης πολεμικής σύγκρουσης με πρώτα θύματα -όπως πάντα- απλούς πολίτες.
Έχουν πεθάνει πια όλοι οι συγγενείς πρωταγωνιστές (ήταν σχεδόν όλοι τους ξαδέλφια, οι γόνοι των βασιλικών οικογενειών που κυβερνούσαν τότε τις ευρωπαϊκές χώρες) αλλά και όσοι είχαν κατορθώσει να επιζήσουν στον απάνθρωπο εκείνο πόλεμο των χαρακωμάτων. (Αφού, ελάχιστοι είναι πλέον οι επιζώντες του Β΄Παγκοσμίου πολέμου –Β’ΠΠ).
Πόσοι όμως από την πολύπαθη ευρωπαϊκή ήπειρο θα θυμηθούν τα δεινά εκείνου του πολέμου. Πόσο μάλιστα το ότι η υπογραφή του τέλους του, σε βαγόνι τρένου έξω από την Κομπιένη, στις 11 Νοεμβρίου 1918 στις 11 το πρωί αποτέλεσε –κατά κάποιο τρόπο- την αφορμή για τον δεύτερο πόλεμο που ακολούθησε μετά 21 χρόνια…
Η δραματική οικονομική κατάσταση που βιώνουν οι ευρωπαϊκοί λαοί –ακόμη και η δήθεν ευημερία που θεωρητικά απολαμβάνει ο γερμανικός- συνηγορούν στην ιδέα ότι ένας άλλος αδυσώπητος πόλεμος έχει ξεσπάσει. Είναι ο οικονομικός πόλεμος, που αποφέρει τεράστια κέρδη στους αποκαλούμενους κυρίαρχους του παιχνιδιού.
Τα αίτια του Α΄Π.Π. στον οποίο συμμετείχαν -θέλοντας και μη- σε ένα όργιο βίας 60 εκατομμύρια στρατιώτες από πέντε ηπείρους- θα έπρεπε να εξετάζονται ακόμα και σήμερα, μετά την συμπλήρωση της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα, για την άντληση συμπερασμάτων.
Σε πρόσφατη δημοσκόπηση 88% των Ισπανών,82% των Ιταλών και 56% των Γάλλων υποστήριξαν πως η Γερμανία έχει αυξημένη επιρροή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Και ήταν πολλοί εκείνοι που παρομοίασαν αυτό, με την προοπτική που οραματιζόταν ο Κάιζερ Γουλιέλμος Β’, το 1914.
Σε πολλές χώρες όπως η Γαλλία, το Βέλγιο και η Γερμανία, έχουν προγραμματιστεί εκδηλώσεις μνήμης για τα θύματα εκείνου του πολέμου.
Αλλά και Πολωνοί, οι πολίτες των χωρών της Βαλτικής, Τσέχοι και Σλοβάκοι έχουν προγραμματίσει εκδηλώσεις για να τιμήσουν τα γεγονότα 1914-18. Ακόμη και στις μακρινές Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία, που ελέω βρετανικής κοινοπολιτείας, συμμετείχαν στην αιματηρή συνεισφορά στα ευρωπαϊκά πεδία μαχών-σφαγεία, θα γίνουν τιμητικές εκδηλώσεις.
Δεν έχει ανακοινωθεί κάτι παρόμοιο και στη χώρα τούτη. Παρ΄όλο που, όπως και μετά τον Β΄ΠΠ, ο πόλεμος για την Ελλάδα δεν τελείωσε την ίδια ημερομηνία. Με την παρότρυνση των ξένων επικυρίαρχων –ουδέποτε άλλωστε υπήρξαμε ανεξάρτητη χώρα- μετά από σύντομο διάλειμμα συνεχίσαμε δήθεν προς τη δόξα, αλλά στην πραγματικότητα προς τη Μικρασιατική καταστροφή.
Ο πόλεμος εκείνος, δεν ήταν μόνο αιματηρός. Αλλά άφησε εποχή για την συμμετοχή της βιομηχανίας, μια και για πρώτη φορά έγινε τόσο εκτεταμένη χρήση μηχανοκίνητων μονάδων, αρμάτων μάχης και πολεμικών αεροσκαφών. Χώρια τα «αξεσουάρ» του χημικού πολέμου. Είχαν κατασκευαστεί αντιασφυξιογόνες μάσκες, όχι μόνο για τους στρατιώτες που πολεμούσαν στα χαρακώματα, αλλά και για τα άλογα και τα σκυλιά τους.
Ίσως το σημαντικότερο αποτέλεσμα του πολέμου ήταν η γέννηση της αμερικανικής «προστασίας» για την Ευρώπη, που σήμανε την απαρχή της σταδιακής καθιέρωσής των ΗΠΑ ως παγκόσμιου χωροφύλακα.
Θα ήταν καλό ο «Μεγάλος Πόλεμος», να γινόταν κι εδώ ένα φωτεινό παράδειγμα αφορμή συζήτησης όχι μόνο τιμής στους νεκρούς, αλλά επαναφοράς στο προσκήνιο των πραγματικών αιτίων που τον προκάλεσαν.
Θα ήταν καλό για την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής κουλτούρας. Οι επιπτώσεις από τον πόλεμο εκείνο, διαμόρφωσαν τις εθνικές εχθρότητες στα Βαλκάνια και το χωρισμό των συνόρων στη Μέση Ανατολή. Επιπτώσεις που αποτελούν αίτια διαμάχης ακόμη και σήμερα.
Έρευνα του «SPIEGEL ONLINE» έδειξε πως στα γερμανικά βιβλιοπωλεία μπορεί κάποιος να βρει τουλάχιστον 150 τίτλους με βιβλία που αναφέρονται στον Α’Π.Π. Διπλάσια από όσα στα γαλλικά βιβλιοπωλεία. Ένα ρεκόρ που καλό θα ήταν να αποτελούσε ιστορική μελέτη.
Είναι η ιστορία μιας γενιάς μαχητών που πέρασε αθόρυβα, χωρίς το αιματηρό ίχνος τους να δοξαστεί με τον ίδιο τρόπο όπως έχει γίνει με τον Β΄Π.Π.
Ο βρετανός πρωθυπουργός Ντέηβιντ Κάμερον ανακοίνωσε πως η κυβέρνησή του θα διαθέσει ειδικό κονδύλι ώστε βρετανοί μαθητές να επισκεφθούν τα πεδία μαχών του ξεχασμένου εκείνου πολέμου.
Θα ήταν ανατριχιαστικό να πούμε κάτι παρόμοιο για την χώρα τούτη που είναι υποχρεωμένη να περικόψει τις δαπάνες για την Παιδεία.
Απομένει λοιπόν, στην πρωτοβουλία δασκάλων, να διοργανώσουν εκδρομές στα ουκ ολίγα πεδία των μαχών της εποχής εκείνης, επί ελληνικού εδάφους. Εκτός αν βρεθεί κάποιος υπουργός να επιβάλει π.χ. δασμό 25 ευρώ ανά μαθητή, για την πραγματοποίηση παρόμοιων εκπαιδευτικών εκδρομών. Οπότε και θα ακουγόταν το γέλιο της αρκούδας…
