Λόγω της διαβίωσης υπό συνθήκες συνωστισμού και της έλλειψης υγιεινής, είναι σχεδόν αδύνατο, για την πλειοψηφία των Αφρικανών, να προστατευτούν από τον κορωνοϊό. Δυστυχώς, τα εμβόλια καθυστερούν απελπιστικά.
Στον ανεπτυγμένο κόσμο, έχουμε συνηθίσει τους τελευταίους 18 μήνες να εφαρμόζουμε απλά μέτρα όπως οι μάσκες, οι κοινωνικές αποστάσεις, το συχνό πλύσιμο χεριών και τα lockdowns – όταν είναι απαραίτητο. Αυτό ήταν ιδιαίτερα σημαντικό πριν γίνουν διαθέσιμα τα εμβόλια, όταν οι ειδικοί συνιστούσαν μια προσέγγιση τύπου «ελβετικό τυρί» για τον μετριασμό της μετάδοσης του ιού, κάτι που περιλάμβανε διάφορα στρώματα προστασίας, για την πρόληψη της μετάδοσης του ιού.
Στην Αφρική, αυτά τα βήματα είναι αναμφισβήτητα πιο σημαντικά – αφού μόνο το 2,5% του πληθυσμού της ηπείρου (των 1,2 δισεκατομμυρίων κατοίκων) έχει εμβολιαστεί. Όμως, μια νέα μελέτη αναφέρει ότι πολλές από αυτές τις τεχνικές είναι βασικά μη πραγματοποιήσιμες, λόγω των συνθηκών διαβίωσης που ορίζονται από τη φτώχεια, όπως η έλλειψη τρεχούμενου νερού και εγκαταστάσεων τουαλέτας, ο υπερπληθυσμός και τα σπίτια με ένα μόνο δωμάτιο. Οι συγγραφείς της μελέτης κρίνουν ότι η εισροή εμβολίων -που μέχρι σήμερα αποθηκεύονται από τις ανεπτυγμένες χώρες- είναι επείγουσα. Επίσης, μακροπρόθεσμα, ο κόσμος πρέπει να μάθει να συνεργάζεται για πιο συντονισμένες αντιδράσεις στη δημόσια υγεία.
Η μελέτη του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ εξετάζει διάφορες μη φαρμακολογικές παρεμβάσεις δημόσιας υγείας -παρεμβάσεις για την πρόληψη λοίμωξης που δεν περιλαμβάνουν φάρμακα ή θεραπείες- χρησιμοποιώντας οικιακά δεδομένα από τα προηγούμενα χρόνια για όλες τις 54 χώρες της Αφρικής, παράγοντας ορισμένα ανησυχητικά στοιχεία. Διαπιστώθηκε ότι 718 εκατομμύρια Αφρικανοί ζουν σε νοικοκυριά με 6 ή περισσότερα άτομα, πολλά από τα οποία δεν είναι σπίτια πολλών δωματίων και περίπου 283 εκατομμύρια ζουν σε νοικοκυριά όπου 3 ή περισσότερα άτομα κοιμούνται στο ίδιο δωμάτιο. Αυτές οι συνθήκες καθιστούν αδύνατη την τήρηση φυσικής απόστασης. Ο επικεφαλής της μελέτης Tim Brewer, λοιμωξιολόγος και επιδημιολόγος στο UCLA, λέει ότι, χρησιμοποιώντας τον τυπικό ορισμό της «στενής επαφής» (15 λεπτά επαφής μεταξύ ατόμων σε απόσταση μικρότερης των 2 μέτρων κατά τη διάρκεια 24ωρου, σε αυτα τα αφρικανικά σπίτια, «αυτό είναι πιθανό να συμβαίνει κάθε μέρα».
Όσον αφορά το πλύσιμο των χεριών, εκτιμάται ότι 890 εκατομμύρια Αφρικανοί δεν έχουν τρεχούμενο νερό στην κατοικία τους. Στις μισές χώρες της Ηπείρου, αυτή η επιτόπια έλλειψη νερού υπερβαίνει το 70% των σπιτιών. Και 700 εκατομμύρια ανθρώπων στερούνται σαπουνιού ή εγκαταστάσεων πλυσίματος στο σπίτι. Μόλις οι άνθρωποι εκτεθούν ή έχουν τον ιό, είναι επίσης δύσκολο να μπουν σε lockdown ή καραντίνα 10 ημερών. «Εάν δεν μπορεί κανείς να αποθηκεύσει φαγητό στο σπίτι του, δεν γίνεται να μείνει στο σπίτι για 10 ημέρες» λέει ο Brewer. Το 79% των Αφρικανών δεν έχουν ψυγείο στο σπίτι και το 45% πρέπει να μοιράζονται εγκαταστάσεις τουαλέτας με άλλα νοικοκυριά. Έτσι, οι άνθρωποι δεν έχουν άλλη επιλογή από το να εκτεθούν στον ιό και να συμβάλουν στην εξάπλωσή του, «απλώς προσπαθώντας να καλύψουν τις βασικές ανάγκες διαβίωσής τους», προσθέτει.
Είναι δύσκολο να εκτιμηθεί εάν αυτές οι τάσεις αντικατοπτρίζονται με ακρίβεια στα ποσοστά των περιπτώσεων. Οι ασθένειες είναι συχνά δύσκολο να διαγνωστούν στην Αφρική λόγω έλλειψης πόρων, λέει ο Brewer, ο οποίος εργάστηκε πολλά χρόνια στη Δυτική Αφρική κατά τη διάρκεια της καριέρας του. «Μπορώ να σας πω ότι είδαμε πολλούς ανθρώπους να πεθαίνουν και δεν γνωρίζαμε τα αίτια», λέει. Πιστεύεται ότι έχουν καταγραφεί 5,5 εκατομμύρια κρούσματα κορωνοϊού στην Αφρική μέχρι στιγμής, από τα 215 εκατομμύρια παγκοσμίως. Αυτά, για τον Brewer, φαίνονται χαμηλότερα από την πραγματικότητα.
Τα στοιχεία ποικίλλουν δραματικά μεταξύ των χωρών: για παράδειγμα, από εκείνα που δεν έχουν νερό στο σπίτι κυμαίνονται από 0,6% νοικοκυριά στο Μαυρίκιο έως 93% στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Αυτή η διαφορά ισχύει και για τα ποσοστά εμβολιασμού. Ενώ οι Σεϋχέλλες και το Μαρόκο έχουν χορηγήσει εμβόλια αντίστοιχα, στο 76% και το 49% του πληθυσμού τους, η Μπουρκίνα Φάσο και η Τανζανία έχουν εμβολιάσει μόλις 0,3% και 0,4%, αντίστοιχα. Ακόμη, μέχρι τις 23 Αυγούστου, μόλις το 2,48% του πληθυσμού ολόκληρης της Ηπείρου έλαβε δύο δόσεις εμβολίου (έναντι περίπου 40% στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική και 25% στην Ασία).
Σε σχέση με τα εμβόλια, η Αφρική «έχει εξαπατηθεί», δήλωσε ο Akinwumi Adesina, πρόεδρος της Αφρικανικής Τράπεζας Ανάπτυξης, αυτήν την εβδομάδα. Η COVAX, η παγκόσμια πρωτοβουλία – που υποτίθεται ότι εγγυάται δόσεις σε φτωχότερες χώρες – αποδυναμώθηκε επειδή οι πλουσιότερες έκαναν πρώιμες συμφωνίες με φαρμακευτικές εταιρείες κατασκευής εμβολίων. Έτσι, η Αφρική βασίζεται τώρα σε διάφορες απρόβλεπτες πηγές: COVAX και δωρεές από χώρες όπως η Κίνα, η Ρωσία και οι ΗΠΑ, οι οποίες δεν είναι αρκετές και αργούν χαρακτηριστικά. Ορισμένοι ειδικοί λένε ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των Αφρικανών δεν θα εμβολιαστεί νωρίτερα από το 2023.
Πολύ απλά, για τον Brewer και τους συναδέλφους του: οι Αφρικανοί χρειάζονται εμβόλια. «Αυτό είναι το μήνυμα της μελέτης μας» λέει. «Δεν μπορούμε να περιμένουμε από τους κατοίκους της Αφρικής να κάνουν αυτά που (κάναμε) σε χώρες υψηλού εισοδήματος. Δυστυχώς, η απάντηση του κόσμου ήταν αποκεντρωμένη και πολύ εθνικιστική και αυτή είναι μια αναποτελεσματική στρατηγική στο πλαίσιο της αντιμετώπισης μιας παγκόσμιας πανδημίας με έναν εξαιρετικά μεταδοτικό ιό. Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι δεν πρόκειται να το πετύχουμε αυτό κάνοντας το εμβόλιο, από χώρα σε χώρα» συμπληρώνει.
Αυτό είναι ένα σημαντικό μάθημα για την επόμενη πανδημία γιατί «θα προκύψουν περισσότερες», όπως λέει. Τα κράτη θα πρέπει να συνεργαστούν έτσι ώστε οι φτωχότεροι άνθρωποι να εξυπηρετούνται καλύτερα όταν έρχεται μια κρίση. «Το συμπέρασμα είναι ότι το σύστημα δεν λειτούργησε όπως έπρεπε, για να προσφέρει μια πραγματικά δίκαιη παγκόσμια απάντηση» καταλήγει.
Πηγή: Fast Company
