Σύνταξη – Επιμέλεια: Στέλιος Βασιλούδης
Οι ψηφιακές υπηρεσίες θα μπορούσαν να είναι η αχίλλειος πτέρνα της Ουάσιγκτον, αλλά οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δεν βρίσκονται σε συμφωνία σχετικά με το πώς να τις αντιμετωπίσουν.
Ο αμερικανικός τεχνολογικός τομέας έχει έναν μεγάλο και ευδιάκριτο στόχο στην πλάτη του, καθώς η Ευρώπη απαντά στην Ουάσιγκτον στην επιβολή δασμών. Θα ήταν εύκολο, αν συμφωνούσαν στις Βρυξέλλες με ποιον τρόπο να τον χτυπήσουν. Καθώς ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Donald Trump παρουσίασε έναν κατάλογο δασμών αργά την Τετάρτη, κορυφαίοι αξιωματούχοι και νομοθέτες σημείωσαν ότι οι εταιρείες μεγάλης τεχνολογίας και οι ψηφιακές υπηρεσίες θα μπορούσαν να είναι η αχίλλειος πτέρνα της Ουάσιγκτον.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εμπορικό πλεόνασμα 157 δις ευρώ σε αγαθά, που σημαίνει ότι εξάγει περισσότερα από όσα εισάγει, αλλά έχει έλλειμμα 109 δις ευρώ σε υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των ψηφιακών υπηρεσιών. Τεχνολογικοί γίγαντες όπως η Apple, η Microsoft, η Amazon, η Google και η Meta κυριαρχούν σε όλα τα μέρη της αγοράς στην Ευρώπη.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyden ανέφερε την τεχνολογία ως ένα από τα «χαρτιά» που μπορεί να παίξει το μπλοκ όταν μίλησε, στις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας για τους επικείμενους δασμούς σε μια σύνοδο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Αλλά στην ΕΕ υπάρχουν διαφωνίες σχετικά με το τι να κάνει γι’ αυτό.
Οι εμβληματικοί τεχνολογικοί νόμοι της, όπως οι νόμοι για τις Ψηφιακές Αγορές και τις Ψηφιακές Υπηρεσίες (DMA και DSA) δεν έχουν σχεδιαστεί για να χρησιμεύουν ως εργαλεία αντιποίνων. Οι προσπάθειες στο παρελθόν να επιβληθούν υψηλότεροι φόροι στους τεχνολογικούς γίγαντες απέτυχαν. Οι κυβερνήσεις θα μπορούσαν να μειώσουν τις δαπάνες τους για τις μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας αναθεωρώντας τις πολιτικές δημοσίων συμβάσεων, αλλά σε πολλές περιπτώσεις η Ευρώπη δεν έχει τις δικές της εναλλακτικές λύσεις. Και ορισμένες πρωτεύουσες, όπως το Δουβλίνο, προειδοποιούν ήδη ότι το χτύπημα της τεχνολογίας των ΗΠΑ θα έβλαπτε σοβαρά την οικονομία του μπλοκ.
Η άμεση στόχευση της Big Tech είναι βέβαιο ότι θα πυροδοτήσει την οργή των CEO της τεχνολογίας όπως ο Elon Musk, ο Jeff Bezos και ο Mark Zuckerberg, οι οποίοι έχουν καλλιεργήσει στενούς δεσμούς με τον Trump. Η Ευρώπη θα μπορούσε επίσης να αναπτύξει το ισχυρότερο εμπορικό της όπλο μέχρι σήμερα, το Εργαλείο κατά του Εξαναγκασμού (Anti-Coercion Instrument – ACI), για να στοχεύσει ειδικά τις αμερικανικές εταιρείες τεχνολογίας. Όμως, ως εργαλείο το ACI δεν έχει δοκιμαστεί: Σχεδιάστηκε ως «εμπορικό μπαζούκα» με στόχο την Κίνα μεταξύ 2017 και 2021 και δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ.
Νόμοι αντί για εμπορικούς πολέμους
Η ΕΕ δεν έχει ακόμη πραγματοποιήσει ορισμένες από τις έρευνες ορόσημο που διεξάγει στο πλαίσιο του DMA (για τον ψηφιακό ανταγωνισμό) και του DSA (σχετικά με τον έλεγχο περιεχομένου).
Η Επιτροπή πρόκειται να επιβάλει πρόστιμα στην Apple και τη Meta για παραβίαση των κανόνων ψηφιακού ανταγωνισμού, τα πρώτα τέτοια πρόστιμα που θα εκδοθούν βάσει του DMA, στα τέλη της εβδομάδας ή στις αρχές της επόμενης.
Οι Βρυξέλλες βρήκαν επίσης – προκαταρκτικά – το X του Elon Musk σε παραβίαση των κανόνων ελέγχου περιεχομένου της ΕΕ, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε πρόστιμα ύψους 6% του ετήσιου παγκόσμιου τζίρου της εταιρείας. Η Meta βρίσκεται επίσης υπό έρευνα βάσει του ίδιου εγχειριδίου κανόνων.
Οι αξιωματούχοι της ΕΕ προσπάθησαν να τονίσουν ότι η επιβολή προστίμων βάσει αυτών των νόμων δεν πρέπει να θεωρείται μέρος ενός εμπορικού πολέμου. «Το DMA δεν είναι διαπραγματευτικό χαρτί», δήλωσε η βουλευτής της γαλλικής Ανανέωσης, Stéphanie Yon-Courtin. «Αυτός ο κανονισμός σχεδιάστηκε για να θεσπίσει δίκαιους κανόνες παιχνιδιού στην Ευρώπη, όχι για να χρησιμοποιηθεί ως διαπραγματευτικό χαρτί σε μια εμπορική διαφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες».
Ο επικεφαλής νομοθέτης του DMA, Andreas Schwab του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (EPP), είπε ότι η Επιτροπή θα έπρεπε να είχε εκδώσει πιο γρήγορα τις επικείμενες αποφάσεις της για την Apple και τη Meta, ακριβώς για να δείξει ότι «δεν υπάρχει τίποτα πολιτικό σε αυτές». Το βασικό επιχείρημα είναι ότι οι τεχνολογικοί νόμοι της ΕΕ υπάρχουν για να υποστηρίζουν τις ευρωπαϊκές αξίες, όχι για να κάνουν διακρίσεις ή να στοχεύουν μια δεδομένη χώρα. Οποιαδήποτε πρόταση για το αντίθετο θα μπορούσε να βλάψει την Επιτροπή όταν οι εταιρείες Big Tech αναπόφευκτα προσφύγουν στην δικαιοσύνη για τα πρώτα πρόστιμα και κυρώσεις σύμφωνα με τους νόμους.
Η Ουάσιγκτον, ωστόσο, έχει προτείνει το αντίθετο. Η κυβέρνηση Trump απείλησε τον Φεβρουάριο με αντίποινα κατά του τεχνολογικού καθεστώτος της ΕΕ συγκεκριμένα, επικαλούμενη κινδύνους για τις αμερικανικές εταιρείες και την ελευθερία της έκφρασης.
Οι ανακοινώσεις δασμών της προηγούμενης Τετάρτης από τον Λευκό Οίκο παρακίνησαν εκκλήσεις προς τις Βρυξέλλες να ενεργοποιήσουν τις έρευνες βάσει των εγχειριδίων κανόνων.
«Εφόσον ο Trump είναι ανοιχτούς σε διαπραγματεύσεις, φοβάμαι ότι θα προσπαθήσει να χρησιμοποιήσει τις ψηφιακές υπηρεσίες ως διαπραγματευτικό εργαλείο. Ελπίζω όμως ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι αμετακίνητη», δήλωσε η Δανή σοσιαλίστρια ευρωβουλευτής Christel Schaldemose. Η βουλευτής των Πρασίνων, Alexandra Geese, συμφώνησε: «Ας επιβάλουμε σθεναρά το DSA και το DMA».
Φόροι και εισφορές
Οι υποστηρικτές μιας επιθετικής απάντησης στους δασμούς του Trump βλέπουν πολλές άλλες μορφές αντιποίνων: επιβολή υψηλότερων φόρων στις ψηφιακές υπηρεσίες και αποκλεισμός αμερικανικών εταιρειών τεχνολογίας από την υποβολή προσφορών για κρατικές συμβάσεις.
Ο Brando Benifei, σοσιαλδημοκράτης νομοθέτης που ηγείται της αντιπροσωπείας του Κοινοβουλίου στις ΗΠΑ, επεσήμανε την ανάγκη για «ευρέα αντίμετρα που χτυπούν εκεί που πραγματικά πονάει», με «στόχευση υπηρεσιών, όπως μεγάλες εταιρείες τεχνολογίας», ως μία επιλογή. Σε γραπτό σχόλιο πρότεινε αντίποινα κατά των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας ή αποκλεισμό εταιρειών των ΗΠΑ από τις δημόσιες συμβάσεις.
Οι ψηφιακές υπηρεσίες «αναπόφευκτα θα έρθουν στο επίκεντρο», δήλωσε η Φινλανδή βουλευτής του ΕΛΚ Aura Salla, η οποία είναι επίσης πρώην επικεφαλής ομάδας συμφερόντων (lobby) της Meta στις Βρυξέλλες. Ο πρόεδρος του ΕΛΚ Manfred Weber δήλωσε ότι «οι τεχνολογικοί γίγαντες πληρώνουν ελάχιστα στην ψηφιακή μας υποδομή όπου ωφελούνται τόσο πολύ».
Ορισμένες χώρες της ΕΕ προστίθενται στη χορωδία. Η εκπρόσωπος της γαλλικής κυβέρνησης Sophie Primas δήλωσε ότι το επόμενο κύμα αντιποίνων της ΕΕ θα μπορούσε να στοχεύσει «ψηφιακές υπηρεσίες που επί του παρόντος δεν φορολογούνται». Ο Γάλλος φιλελεύθερος Ευρωπαίος νομοθέτης Sandro Gozi εν τω μεταξύ, ανέφερε τη «φορολόγηση αμερικανικών ψηφιακών κολοσσών» ως μεταξύ των επιλογών.
Το ζήτημα του φόρου για τις ψηφιακές υπηρεσίες βράζει εδώ και λίγο καιρό στην ΕΕ, αλλά οι 27 χώρες μέλη του μπλοκ δεν έχουν ομοφωνία στο θέμα και η φορολογική πολιτική απαιτεί από όλες τις χώρες της ΕΕ να συμφωνήσουν σε κοινή πολιτική. Ορισμένες χώρες μέλη έχουν ως εκ τούτου πάει μεμονωμένα. Πιο πρόσφατα, η συμφωνία του κυβερνώντος συνασπισμού του Βελγίου συμπεριέλαβε απόφαση για την επιβολή ψηφιακού φόρου έως το 2027, εάν δεν υπάρξει συμφωνία σε διεθνές ή ενωσιακό επίπεδο.
Η Ιρλανδία, ευρωπαϊκή έδρα πολλών αμερικανικών εταιρειών μεγάλης τεχνολογίας, διαφώνησε αμέσως. «Η στόχευση των ψηφιακών υπηρεσιών των ΗΠΑ δεν είναι θέση της ΕΕ», δήλωσε ο Ιρλανδός υπουργός Εμπορίου Simon Harris, προσθέτοντας ότι αυτό θα μπορούσε να είναι πολύ επιζήμιο για την Ιρλανδία.
Πηγή: POLITICO
