Αυτή την εβδομάδα μιλάμε για το στρες – και πώς μπορούμε να το διαχειριστούμε με τρόπο ουσιαστικό, ανθρώπινο και αληθινά βοηθητικό.
Όταν μπήκα σε αυτόν τον χώρο, πίστευα πως οι περισσότεροι άνθρωποι θα ζητούσαν βοήθεια για την κατάθλιψη, το άγχος, ή τις δυσκολίες στις σχέσεις. Και ναι, αυτά είναι συχνά ζητήματα. Όμως με τον καιρό κατάλαβα ότι ο πιο συχνός λόγος που οδηγεί τους ανθρώπους στην πόρτα ενός θεραπευτή είναι το στρες. Και πιο συγκεκριμένα, το οικονομικό στρες.
Σύμφωνα με την εμπειρία μου, οι περισσότεροι άνθρωποι που έρχονται για βοήθεια, το κάνουν επειδή έχουν να διαχειριστούν έντονο άγχος σε σχέση με τα οικονομικά τους. Το χρήμα, ή καλύτερα η έλλειψή του, δημιουργεί ένα βαθύ, σιωπηλό βάρος μέσα στον άνθρωπο. Ένα άγχος που γίνεται σωματικό. Που διαβρώνει τις σχέσεις, κλονίζει την αυτοεκτίμηση, σβήνει τη χαρά. Γιατί το στρες, όταν κρύβεται, πολλαπλασιάζεται – θεριεύει. Και όταν το κρατάς μέσα σου, γίνεται τοξικό. Σε φθείρει.
Αμέσως μετά τα οικονομικά, στη λίστα των βασικών πηγών στρες ακολουθούν θέματα που σχετίζονται με τη γονεϊκότητα και, στη συνέχεια, το στρες στις διαπροσωπικές σχέσεις. Αλλά όποια κι αν είναι η πηγή του στρες, υπάρχει ένα κοινό σημείο εκκίνησης για να διαχειριστούμε ό,τι μας βαραίνει: να είμαστε ειλικρινείς και ανοιχτοί με τους ανθρώπους που μας νοιάζονται και είναι κοντά μας.
Θυμάμαι ένα ζευγάρι που ήρθε κάποια στιγμή στο γραφείο μου όταν αποκαλύφθηκε ένα οικονομικό μυστικό: ένας κρυφός τραπεζικός λογαριασμός. Άλλοτε μπορεί να είναι μια χρεωμένη πιστωτική κάρτα ή ένας απλήρωτος λογαριασμός. Και πέρα από τα χρήματα που φυσικά πόνεσαν, ήταν η έλλειψη διαφάνειας η οποία σταδιακά τους αποστασιοποίησε, κλόνισε την εμπιστοσύνη τους, και τελικά οδήγησε τη σχέση τους στην κατάρρευση.
Συχνά δεν μοιραζόμαστε το βάρος μας από φόβο. Μη θυμώσουν, μη μας απορρίψουν, μη μας δουν με άλλα μάτια, μη μας εγκαταλείψουν. Όμως, στην πραγματικότητα, κρατάμε μυστικά από ανθρώπους που έχουν δικαίωμα να γνωρίζουν. Που χρειάζεται να ξέρουν. Που θέλουν να είναι εκεί για μας. Και τότε, αντί για απόρριψη, συχνά συναντάμε κατανόηση. Αντί για θυμό, σύνδεση.
Και αυτό είναι το σημείο-κλειδί: συχνά κρατάμε μυστικά από ανθρώπους που όχι μόνο αξίζουν να ξέρουν την αλήθεια – όπως ένας σύντροφος – αλλά και από ανθρώπους που θέλουν να είναι δίπλα μας. Που θέλουν να βοηθήσουν.
Πράγματι, το οικονομικό στρες είναι πολύ σκληρό γιατί είναι απολύτως πρακτικό: ή έχεις ή δεν έχεις να πληρώσεις τους λογαριασμούς. Και φυσικά, η θεραπεία δεν μπορεί να δημιουργήσει μαγικά περισσότερα χρήματα. Μπορεί όμως να δημιουργήσει σύνδεση, συμμαχία, ασφάλεια και χώρο. Και αυτό, για πολλούς ανθρώπους, είναι η διαφορά ανάμεσα στο «δεν αντέχω άλλο» και στο «μαζί, κάτι μπορούμε να κάνουμε».
Ασφαλώς το στρες δεν είναι μόνο οικονομικό. Είναι και η αγωνία του γονέα που νιώθει ότι χάνει τον έλεγχο. Είναι ο εργαζόμενος που ασφυκτιά στη δουλειά. Είναι το χρόνιο αίσθημα πως κάτι δεν πάει καλά, αλλά δεν ξέρεις ακριβώς τι.
Όποια κι αν είναι η μορφή του στρες, η πρόσκληση παραμένει ίδια: Ξεκίνα με ειλικρίνεια. Μίλα. Άνοιξε την καρδιά σου σε κάποιον, επιτρέποντας στον εαυτό σου να λάβει στήριξη.
Έχω δει πολλούς ανθρώπους να ανακουφίζονται βαθιά όταν συνειδητοποιούν πως δεν είναι μόνοι. Πίστευαν πως αν πουν την αλήθεια, οι άλλοι θα θυμώσουν, θα τους κρίνουν, θα τους εγκαταλείψουν. Μα δεν έγινε έτσι. Γιατί οι άνθρωποι, από τη φύση μας, έχουμε την τάση να συγχωρούμε, να συμπονούμε, να στηρίζουμε.
Ζούμε σε μια εποχή μεγάλων πιέσεων, με οικονομικές ανασφάλειες και συναισθηματικές δυσκολίες. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να εμπιστευτούμε λίγο περισσότερο αυτούς που έχουμε κοντά μας. Κανείς δεν χρειάζεται να το περνάει όλο αυτό μόνος.
Κλείνοντας, θέλω να σου προτείνω κάτι απλό. Πες σήμερα σε έναν άνθρωπο που εμπιστεύεσαι κάτι που σε στρεσάρει. Δώσε του την ευκαιρία να είναι δίπλα σου. Δώσε στον εαυτό σου την ευκαιρία να μην είναι μόνος του σ’ αυτό. Και πού ξέρεις; Μπορεί να είναι το πιο θεραπευτικό βήμα που θα κάνεις σήμερα.
Ιουλία Καζάνα-McCarthy
Δρ. Κοινωνιολογίας (University of Surrey, UK)
Πιστοποιημένη Life Coach (International Coaching Federation, ICF)
Solution Focused Θεραπεύτρια (BRIEF & The Solution Focused Universe)
